Anayasa Mahkemesi Numara 8/1997 Dava No 2/1998 Karar Tarihi 14.05.1998
Numara: 8/1997
Dava No: 2/1998
Taraflar: Turhan Beydağlı ile Cumhuriyet Meclisi
Konu: Değiştiirmiş şekliyle 45/92 KKTC Kalkınma Bankası Yasasının 27(3). Maddesinin anayasaya aykırılığı iddiası - Dava açma ehliyeti – Kalkınma Bankası Yasasının, Davacının varlık ve görevlerini ilgilendirmediği nedeniyle davanın reddedilmesi.
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 14.05.1998

-D.2/98Anayasa Mahkemesi: 8/97


-ANAYASA MAHKEMESİ OLARAK OTURUM YAPAN
YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti: Salih S. Dayıoğlu, Başkan, Celâl Karabacak, Taner Erginel, Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan.

Anayasanın 147. maddesi hakkında

Davacı: Turhan Beydağlı, Kıbrıs Türk Otelciler Bir-liği Yönetim Kurulu Başkanı sıffatı ile ve Kıbrıs Türk Otelciler Birliğini Temsilen, Girne
i l e -
Davalı: 1. KKTC Meclisi, Lefkoşa
2. KKTC Kalkınma Bankası, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Oktay Feridun ve Ortakl-arı
Davalı No.1 KKTC Cumhuriyet Meclisi adına ve Başsavcılık tarafından Başsavcı Yardımcısı Mehmet Ali Şefik
Davalı No.2 adına Avukat Kıvanç M. Rıza

------------
K A R A R
-

KONU: Değiştirilmiş şekli ile 45/92 sayılı KKTC Kalkınma Bankası Yasasının 27. maddesinin 3. fıkrasında yer alan ""C" ve "D" hisselerini temsil edecek üyeler ise bankanın ödenmiş toplam sermayesinin %10'luk bölümü için "C" ve "D" hissedarları tarafından -birer üye atanır. Bu orana ulaşılmaması halinde söz konusu üyelerden biri "A" hisselerini temsil eden ortak tarafından atanır. "C" ve "D" hisselerini temsil edecek üye bankaya borçlu olmayanlar arasından seçilir" söz dizilerinin Anayasanın Başlangıç Kısm-ı ile 1. ve 47. maddelerine aykırı olup olmadığı.

OLAY:
Davacı Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı olup Kıbrıs Türk Otelciler Birliğini temsil etmektedir. 9 Haziran 1997'de Resmi Gazete'de yayımlanıp yürürlüğe giren 29/1997 sayılı KKTC -Kalkınma Bankası (Değişiklik) Yasası ile bundan sonra sadece Esas Yasa olarak anılacak olan 49/92 sayılı KKTC Kalkınma Bankası Yasasının 27. maddesinin (3). fıkrası değiştirilmiş ve bu değişiklikle yukarıda KONU başlığı altında verilen söz dizileri Esas Ya-sada yer almıştır. Davacı bu söz dizilerinin varlık ve görevlerini ilgilendirdiğini iddia ederek bu davayı açmış ve sözü edilen söz dizilerinin Anayasanın Başlangıç Kısmı ile
1. ve 47. maddelerine aykırı olduğunu iddia etmiştir.

İDDİANIN GEREKÇESİ:
Ön it-irazda bulunan Davalı 2'nin iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:

Anayasaya aykırılığı iddia edilen Yasanın ilgili kuralları Davacının Anayasanın 147'nci maddesinin öngördüğü gibi kendi varlık ve görevlerini ilgilendirmemektedir. Bu bakımdan Davacı bu- davayı açmaya ehil değildir.

Başsavcılık da bu görüşe aynen katılmıştır.

2)Davalı 2'nin ön itirazına karşı Davacının iddia-larının gerekçesi özetle şöyledir:

Anayasaya aykırı olduğu iddia edilen ilgili kurallar Davacının üyelerinin menfaatlerini olum-suz yönde etkilemektedir. Davacının Tüzüğünün 2. maddesinin "r" fıkrasına göre Davacı "üyelerinin faaliyetleri ile ilgili her türlü haklarını korumak için hukuki girişimlerde bulunmak" hakkına sahiptir. Bu nedenle ön itirazın reddolunması gerekir.

İLGİL-İ YASA METİNLERİ:

Değiştirilmiş şekli ile 45/92 sayılı Esas Yasanın 27. maddesinin 3. fıkrası aynen şöyledir:

"A" ve "B" hisselerini temsil edecek üyeler, ilgili Bakanın önerisi ve Bakanlar Kurulu Kararıyla atanır. "C" ve "D" hisselerini temsil edecek ü-yeler için ise bankanın ödenmiş toplam sermayesinin %10'luk bölümü için "C" ve "D" hissedarları tarafından birer üye atanır. Bu orana ulaşılmaması halinde sözkonusu üyelerden biri "A" hisselerini temsil eden ortak tarafından atanır. "C" ve "D" hisselerin-i temsil edecek üye bankaya borçlu olmayanlar arasından seçilir.


İLGİLİ ANAYASA MADDELERİ:
Madde 1.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanan laik bir Cumhuriyettir.

Madde 47.
Ekonomik ve s-osyal hayat, adalete, tam çalışma ilkesine ve her yurttaş için insanlık onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi sağlanması amacına göre düzenlenir.
Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı demokratik yollarla gerçekleştirmek; bu amaçla ulusal tasarrufu artırmak, y-atırımları toplum yararının gerektirdiği önceliklere yöneltmek ve kalkınma planlarını yapmak Devletin ödevidir.

Madde 147.
Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisinde temsil edilen siyasal partiler, siyasal gruplar ve en az dokuz milletvekili veya kendi varlık v-e görevlerini ilgilendiren alanlarda diğer kurum, kuruluş veya sendikalar bir yasanın, kararnamenin, tüzüğün, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğünün, Cumhuriyet Meclisi kararının, yönetmeliği-nin veya bunların herhangi bir kuralının Anayasanın herhangi bir kuralın-a aykırı veya ona uygun olmadığı gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açabilirler.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .


İNCELEME:

Ön itiraz, ileri sürülen iddia ve görüşler ışığında inc-elendi ve gereği düşünüldü:

Değiştirilmiş şekliyle Esas Yasanın 27. maddesi Kalkınma Bankasının Yönetim Kurulunun kimlerden oluşacağını düzenlemektedir. İlgili maddenin 3. fıkrası, değişiklikten önce banka dışından atanacak üyelerden "A" hisselerini tem-sil eden 2 üye, "B", "C","D" hisselerini temsilen de bir üye Yönetim Kurulunda temsil edilmekte idi. Daha sonra 29/97 sayılı Değişiklik Yasası ile Esas Yasanın 27. maddesinin 3. fıkrası tamamen değiştirildi ve onun yerine aşağıdaki kural getirildi:

"(3)- "A" ve "B" bendleri temsil edecek üyeler ile ilgili Bakanın önerisi ve Bakanlar Kurulu Kararıyla atanan "C" ve "D" hisseleri temsil edecek üyeler için ise bankanın ödenmiş toplam sermayesinin %10'luk bölümü için "C" ve "D" hissedarları tarafından birer ü-ye atanır. Bu orana ulaşılmaması halinde sözkonusu üyelerden biri "A" hisselerini temsil eden ortak tarafından atanır. "C" ve "D" hisselerini temsil edecek üye bankaya borçlu olmayanlar arasından seçilir."

Görülüyor ki ilgili kural Kalkınma Bankasının -yönetim kurulunun oluşumuna ilişkindir. Getirilen değişiklikte daha önce "D" sınıfı hissedarları temsil eden Davacının üyelerinden Aziz Kent Davalı 2'nin yönetim kurulu üyelerinden biri idi. 9.6.1997 tarihinde yürürlüğe giren 29/97 sayılı Değişiklik Yasa-sı ile "D" sınıfı hissedarlarını temsil eden bankaya borçlu olduğu gerekçesiyle Aziz Kent'in temsilciliğine son verildiği iddia edildi. Keza iddiaya göre "D" sınıfı üyelerini temsil edecek yönetim kurulu üyeliği halen boştur.

Yukarıdaki iddialar tamame-n doğru olsa bile bunların bir tüzel kişiliği olan Davacının varlığını Anayasanın 147. maddesi anlamında ilgilendirmediğini rahatlıkla söylemek mümkündür. Aynı şekilde söz konusu kuralın Davacının görevlerini de ilgilendirdiği söylenemez. Davacının, Tüzü-ğün 2. maddesinin "r" fıkrası Davacıya "üyelerinin faaaliyetleri ile ilgili her türlü haklarını korumak için hukuki girişimlerde bulunmak" yetkisini verdiği doğru olmakla birlikte böylesine müphem bir fıkra, bu şekilde yorumlanmak suretiyle, Anayasanın 147-. maddesi hükümlerini faaliyete geçirecek nitelikte değildir. Bunun aksini düşünmek bir derneğin üyelerini ilgilendirir gerekçesi ile akla gelebilecek her yasayı veya onun belli bir kuralını Anayasanın 147. maddesi altında denetime getirebilir anlamı çıka-r ki Anayasanın bu maddesinin özü ve sözü böyle bir tefsire açık değildir.


SONUÇ:

Sonuç olarak ön itirazın kabul edilmesine ve Değişti-rilmiş şekliyle 49/92 sayılı KKTC Kalkınma Bankası Yasasının 27. maddesinin (3). fıkrasında yer alan ""C" ve "D" hisse-lerini temsil edecek üyeler ise bankanın ödenmiş toplam sermayesinin %10'luk bölümü için "C" ve "D" hissedarları tarafından birer üye atanır. Bu orana ulaşılmaması halinde söz konusu üyelerden biri "A" hisselerini temsil eden ortak tarafından atanır. "C"- ve "D" hisselerini temsil edecek üye bankaya borçlu olmayanlar arasından seçilir" söz dizilerinin yukarıda söylenenler ışığında Anayasaya aykırı olup olmadığının karara bağlanmasına gerek bulunmadığına ve davanın bu nedenle red ve iptal edilmesine oybirli-ği ile karar verildi.



(Salih S. Dayıoğlu) (Celâl Karabacak)
Başkan Yargıç



(Taner Erginel) (Metin A. Hakkı)(Nevvar Nolan)
YargıçYargıç Yargıç


14 Mayıs 1998
-1


-6-



-


Full & Egal Universal Law Academy