Anayasa Mahkemesi Numara 8/1979 Dava No 4/1980 Karar Tarihi 09.04.1980
Numara: 8/1979
Dava No: 4/1980
Taraflar: TKP ile KTFD Meclisi
Konu: 7/79 Kamu Görevlileri Yasasının Geçici 15. Maddesinin iptali istemi
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 09.04.1980

-D.4/80 Anayasa Mahkemesi 8/79
Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin, Başkan, Şakir Sıdkı İlkay,
Salih S. Dayıoğlu, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.
Anayasanın 113. maddesi uyarınca.
Toplumcu K-urtuluş Partisinin 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının Geçici 15. maddesinin iptaline ilişkin istemi.
(Toplumcu Kurtuluş Partisi ile Kıbrıs Türk Federe Meclisi)

Toplumcu Kurtuluş Partisi namına: Fuat Veziroğlu.
Kıbrıs Türk Federe Meclisi namına: Ümit -S. Onan
Amicus curiae olarak Başsavcı Zaim M. Necatigil.

-----------
K A R A R
İPTAL DAVASININ KONUSU:
6 Haziran 1979 tarihinde K.T.F.D. Resmi Gazetesinin Ek.I'inde yayınlanan 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasası'nın geçici 15. maddesinin Anayasanın 4, 93-, 99, 102, 103, 104, 105 ve 124. maddelerine aykırı olduğu davacı tarafından ileri sürülmüş ve Anayasanın 113. maddesine dayanarak iptali istenmiştir.

I. DAVACI GEREKÇESİNİN ÖZETİ:
Kamu Görevlileri Yasasının geçici 15. maddesi Yargıçlar, Savcılar, Sayışt-ay Başkan ve Üyelerinin, Kamu Hizmeti Komisyonu Başkan ve Üyelerinin ve Başmukayyidin maaş ve ödeneklerini düzenlemekte ve bunların bu konuda kendi özel yasalarında var olan kuralların yürürlüğünü durdutmakta ve/veya ortadan kaldırmaktadır. Yasanın geçici- 15. maddesinde belirlenen Yargıçlar ve diğer görevliler kamu görevlisi değildir, bunların kendilerine has, özel statüleri vardır. Kamu Görevlileri Hükümetten direktif alarak görev ifa ederler halbuki 15. maddede belirlenen Yargıçlar ve diğer görevliler b-ağımsız olup herhangi bir makam veya organdan talimat almazlar. Yargıçlar, Savcılar, Sayıştay Başkan ve Üyeleri ve Başmukayyidin maaş ve ödeneklerini düzenleyen özel yasaları bulunmaktadır. Anayasanın 93. maddesi uyarınca yapılan Kamu Görevlileri Yasasın-a yargıçlarla ilgili hükümler konması ve kendi özel yasalarının bu yoldan değişikliğe uğratılması, Anayasaya ve yargı bağımsızlığına aykırıdır. Bunu yapmakla Kamu Görevlileri Yasası yargıç ve yasanın geçici 15. maddesinde belirlenen diğer kişileri de kamu- görevlisi olarak mütalâa etmiş olmaktadır. Yargı organı, yargıçlardan, mukayyitlerden ve sair personelden oluşur. Yargıçlar bu oluşumun en üst düzeyini meydana getirirler. Yargıç maaş ve ödenekleri ötekilerin maaş ve ödeneklerinden daha düşük olamaz. -Halbuki geçici 15. maddeye göre Başmukayyidin baremi 18A, Kaza Mahkemesi Yargıcının baremi ise 17A'dır. Görülüyor ki yargıca Başmukayyitten daha düşük maaş ve ödenek verilmiştir. Bu mahkemelerin bağımsızlık ilkesine terstir. Aynı durum savcılar için de -söz konusudur.

II. DAVALI GEREKÇESİNİN ÖZETİ:
Davacının iddiaları hukuksal dayanaktan yoksundur. Kamu Görevlileri Yasasının 15. maddesi Anayasaya aykırı değildir. Kamu Görevlileri Yasası, Yasanın 15. maddesinde belirlenen yargıç ve diğerlerinin aylık- ve ödeneklerini geçici olarak kendi özel yasalarında uygun düzenleme yapılıncaya kadar düzenlemektedir. Kamu Görevlileri Yasasında aylık ve ödeneklerin dışında kalan tüm hükümler Yasanın 15. maddesinde belirlenen yargıç ve diğer kişilere uygulanmamaktadı-r. Yasama organı Yasanın 15. maddesinde belirlenen yargıç ve diğer görevlilere maaş ve ödeneklerinde gerekli düzenlemeyi yapmayı amaçlamıştır ve bu düzenlemeyi Kamu Görevlileri Yasasında geçici olarak yapmıştır. Bunu yapmakla ilgili kişilerin bağımsızlığ-ını zedelememiştir.



III. İLGİLİ YASA METİNLERİ:
Kamu Görevlileri Yasasının geçici 15. maddesi aynen şöyledir:
"Yargıçlar, Savcılar, Sayıştay Başkan ve Üyeleri, Kamu Hizmeti Komisyonu Başkan ve Üyeleri ve Mahkeme Başmukayyidi hakkında, kendi özel yas-alarındaki aylık ve ödeneklerle ilgili kuralları dışında kalan kuralların uygulanmasına devam edilir ve bu Yasada öngörülen ödeneklere uygun düzenleme yapılıncaya kadar aşağıda öngörülen maaş ve ödenekler uygulanır.
Yüksek Mahkeme Başkanının maaşı yılda KL-7,500.- sabit ve KL600.- makam tahsisatı olmak üzere toplam KL8,100.-;Yüksek Mahkeme üyelerinin maaşı yılda KL7,500.- sabit; Kaza Mahkemesi Başkanlarının maaşları yılda KL6,432.- sabit; Kaza Mahkemeleri Kıdemli Yargıçlarının maaşları yılda KL5,616.- s-abit ve Kaza Mahkemeleri Yargıçlarının maaşları yılda barem 17A'dır.
Başsavcının maaşı yılda KL7,500.- sabit ve KL600.- makam tahsisatı olmak üzere toplam KL8,100.-;Başsavcı Yardımcısının maaşı yılda KL7,500.- sabit; Kıdemli Savcıların maaşları yıld-a KL6,432.- sabit ve Savcıların maaşları yılda barem 17A'dır.
Sayıştay Başkanın maaşı yılda KL7,500.- sabit ve Sayıştay üyelerinin maaşları yılda barem 17A'dır.
Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanının maaşı yılda KL6,408.- sabit ve Kamu Hizmeti Komisyonu üyele-rinin maaşları yılda KL5,304.- sabittir.
Mahkeme Başmukayyidinin maaşı yılda barem 18A'dır.


IV. İLGİLİ ANAYASA METİNLERİ:

"Madde 1.
Kıbrıs Türk Federe Devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanan lâik bir cumhuriyettir.


Ma-dde 4.
Yasalar, Anayasaya aykırı olamaz.
Anayasa kuralları, yasama, yürütme ve yargı organlarını, devlet yönetimi makamlarını ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır.


Madde 93.
Kamu görevlilerinin, atanmalarını, onaylanmalarını, sürekli veya emekl-ilik hakkı veren kadrolara yerleştirilmelerini, terfilerini, nakillerini, emekliye sevklerini, azil ve görevden uzaklaştırma da dahil olmak üzere, disiplin işlemlerini yapmak üzere, tarafsız ve bağımsız organ veya orgalar kurulur. Bu organ veya organların- kuruluşu ve işleyişi yasa ile düzenlenir; Anayasanın bu konudaki diğer kuralları saklıdır.


Madde 99.
Mali denetim organı olan Sayıştay, kamu gelir ve giderlerini denetler ve sonucu bir raporla, Kıbrıs Türk Federe Meclisine ve Bakanlar Kuruluna bildirir-. Mali konularda, Meclise ve Bakanlar Kuruluna yardım eder.
Sayıştayın Başkan ve üyelerinin atanması, kuruluş ve işleyişi yasa ile düzenlenir.


Madde 102.
Kıbrıs Türk Federe Devletinde yargı yetkisi bağımsız mahkemelerce kullanılır.


Madde 103.
Yargıçla-r, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, yasaya, hukuka ve vicdanî kanaatlarına göre hüküm verirler.
Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında, mahkemelere ve yargıçlara emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye -ve telkinde bulunamaz.
Görülmekte olan bir dava hakkında, Kıbrıs Türk Federe Meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz; görüşme yapılamaz veya herhangi bir demeçte bulunulamaz. Yasama ve Yürütme organları ile Devlet yönetimi makam-ları, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organ ve makamlar, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.


Madde 104.
Yargıçlar görevlerinden uzaklaştırılamaz; kendileri istemedikçe, Anayasada göster-ilen yaştan önce emekliye çıkarılamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması yolu ile de olsa, iktisap ettikleri haklardan yoksun bırakılamazlar.
Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymiş olanlarla, görevini sağlık bakımından yer-ine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar, meslekleri ile bağdaşmayan işler yapanlar ve meslekte kalmaları caiz olmadığına karar verilenler hakkında, yasa ile konan istisnalar saklıdır.
Yargıçlar aleyhinde, yargısal görevleri sırasında söyledikleri sözl-er veya eylemlerden dolayı, hiçbir kovuşturmada bulunulamaz.


Madde 105.
Yargıçların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin veya görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, ha-klarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleri ile ilgili suçlarından dolayı soruşturma yapılmasına ve yargılanmalarına karar verilmesi, meslekten çıkarılmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri ve diğer özlük işle-ri, mahkemelerin bağımsızlığı ilkesine göre, yasa ile düzenlenir.
Yüksek Mahkeme Başkan ve yargıçları altmış beş yaşını, diğer yargıçlar altmış yaşını bitirinceye kadar görev yaparlar.
Yargıçlar, yasada belirtilenlerden başka, genel ve özel hiçbir görev al-amaz; resmi görevleri dışında hiçbir iş yapamaz; Devlet veya kamu kuruluşlarının herhangi bir yüklenme işini doğrudan doğruya veya dolaylı kabul edemezler.


Madde 124.
(7)Bu Anayasanın kuralları saklı kalmak kaydıyle, Kıbrıs Türk Federe Devleti Hukuk Da-iresinin kuruluşu, işleyişi, Başsavcı, Başsavcı Yardımcısı ve savcıların nitelikleri ile atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, haklarında disiplin kovuşturması ve disiplin cezası uygulanması ve diğer özlük işleri, mah-kemelerin bağımsızlığı ve yargıçların güvenceleri kurallarına göre, yasa ile düzenlenir."


V. İNCELEME:
İptal dilekçesinde, itiraznamede ve duruşma esnasında taraflarca ileri sürülen iddia ve gerekçeler, iptali istenilen Yasa hükmü, iptali istenilen -Yasa hükmü, Anayasaya aykırılık iddiasına dayanıklık eden ve konuyu ilgilendiren Anayasa maddeleri incelenerek, gereği görüşülüp düşünüldü.


Anayasanın ilgili hükümlerine göre Yargıçlar, Savcılar, Sayıştay Başkan ve Üyeleri, Amme Hizmeti Komisyonu Başk-an ve Üyeleri bağımsızdırlar. Bu gibilerin maaş ve ödeneklerinin Kamu Görevlileri Yasasında geçici olarak düzenlenmesi Anayasa veya Anayasanın belli bir kuralına ters düşmemektedir. Anayasa bu gibilerin maaş ve ödeneklerinin yasa ile düzenlenmesini öngör-mektedir. Kamu Görevlileri Yasası da bir yasadır. Dolayısıyle bu gibilerin maaş ve ödeneklerinin Kamu Görevlileri Yasasında yer alması bakımından Anayasaya aykırılık yoktur.

Tüm uygar ve çağdaş ülkelerde yargıçlara yargı organlarının bağımsızlığını kor-umak amacı ile en üst düzeyde maaş ve ödenek verilmekte olduğu bir gerçektir. K.T.F.D.'nin gerek Bakanlar Kurulunun gerekse Federe Meclisinin bu ilkeye uymadığı da maalesef bir gerçektir. Konu direkt olarak yargıçları ilgilendirdiğinden konu hakkında dah-a fazla bir şey söylememeyi uygun gördük. Yargıçlar diğer kamu görevlilerinden hatta Kamu Görevlileri Yasasının 15. maddesinde belirlenen diğer görevlilerden tamamen farklı bir statüdedir. Tüm uygar ve çağdaş ülkelerde uygulanan ilkelere uyularak yargıç-lara en üst düzeyde maaş ve ödenek verilmesini tavsiye etmek kanaatımızca görevimizdir. Yürütme ve Yasama organı yargıçlara en üst düzeyde maaş ve ödenek vermemekle belki Anayasanın sözüne ve özüne uygun hareket etmemiştir. İptal davalarında Anayasa Mahk-emesi yasanın herhangi bir hükmünün uygulanmasını ortadan kaldırmak için iptal hükmü verir. Yasanın herhangi bir hükmünün, ortadan tamamen kaldırılmasını değil de, daha iyi bir şekilde düzenlenmesini sağlamak için Anayasa Mahkemesi iptal kararı veremez. -Davacının dilekçesinden ve duruşma esnasında ileri sürdüğü savdan da görüleceği gibi esas amaç Kamu Görevlileri Yasasının geçici 15. maddesinde belirlenen görevlilere verilen maaş ve ödeneklerin az



olduğu ve bunların daha fazla olması gerektiğidir. Bu- husus maalesef Yasanın ilgili hükmünün iptali ile sağlanamaz. Bu nedenle ilgili Yasa maddesinin Anayasaya aykırı olduğu söylenemez.

SONUÇ:
6 Haziran 1979 tarihinde yürürlüğe giren 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının Geçici 15. maddesinin Anayasanın -4, 93, 99, 102, 103, 104, 105 ve 124. maddelerine aykırı olmadığına oybirliği ile karar verilir.




(Ülfet Emin) (Şakir Sıdkı İlkay)
Başkan Yargıç



(Salih S. Dayıoğlu) (Niyazi F. Korkut) (Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yar-gıç


9 Nisan 1980.
-


7



-


Full & Egal Universal Law Academy