Anayasa Mahkemesi Numara 7/1989 Dava No 6/1989 Karar Tarihi 30.06.1989
Numara: 7/1989
Dava No: 6/1989
Taraflar: K.T. Benzinciler Bir. İle Bakanlar Kurulu
Konu: (a) 1989 Fiyat İstikrar Fonu (Benzin) (Fona Yatırılacak Miktarlar) Emirnamesinin 2(2) maddesi ile bu emirnameye ekli Cetvel II’nin ve (b) 1984 Fiyat İstikrar Fonu (Gazyağı, Motorin (Mazot) ve Fuel-Oil) (Fona Yatırılacak Miktarlar) Emirnamesinin 2(2) maddesi ile bu emirnameye ekli Cetvel II’nin Anayasaya aykırılığı iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 30.06.1989

-D. 6/89 Anayasa Mahkemesi: 7/89
Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Salih S. Dayıoğlu,
N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay

Anayasanı-n 147. maddesi hakkında

Davacı: 1. Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği,
2. Niyazi İşlek, Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği
Başkanı sıfatıyle.
ile
Davalı: Bakanlar Kurulu ve/veya Bakanlar Kurulu
vasıtası-yle KKTC.
A r a s ı n d a.

Davacılar namına: Ergin Ulunay
Davalı namına: Yaşar Boran
----------------

K A R A R

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Davacılar, Kıbrıs Türk Ben-zinciler Birliği ve bu Birliğin Başkanı olarak açtıkları dava ile (a) 1989 Fiyat İstikrar Fonu (Benzin) (Fona Yatırılacak Miktarlar) Emirnamesinin 2(2) maddesi ile bu emirnameye ekli Cetvel II'nin ve (b) 1984 Fiyat İstikrar Fonu (Gazyağı, Motorin (Mazot) v-e Fuel-Oil) (Fona Yatırılacak Miktarlar) Emirnamesinin 2(2) maddesi ile bu emirnameye ekli Cetvel II'nin Anayasanın 1, 8, 48 ve 75. maddelerine aykırı oldukları gerekçesi ile iptal edilmelerini talep ettiler.



2

Davalı -dosyaladığı itirazname ile, diğerleri yanında, bazı ön itirazlar ileriye sürerek davanın ileriye gidemeyeceğini savundu.

Dava duruşma için Mahkeme önüne geldiğinde davalının müracaatı ve davacıların muvafakatı ile ilkin ileriye sürülecek ön itirazlar-ın karara bağlanması uygun görüldü.

Davalı, dava konusu emirnamelerin birer Bakanlar Kurulu kararı olduğu, Bakanlar Kurulu kararları aleyhine ise Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açılamayacağını ve ilâveten de konu emirnamelerin dav-acıların kendi varlık ve görevlerini ilgilendirmediği ve bu nedenle davacıların bu davayı açamayacağını ileri sürdü.

İlkin bu gibi emirnamelerin bir iptal davası konusu yapılıp yapılamayacağı hususunu incelemeyi uygun gördük.

Dava, Anayasanın 1-47. maddesi altında açılmıştır. Bu maddenin konu ile ilgili (1). fıkrası aynen şöyledir:

"Madde 147.
Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisinde temsil edilen siyasal partiler, siyasal gruplar ve en
az dokuz milletvekili veya kendi varlık ve görevlerini il-gilendiren alanlarda diğer kurum, kuruluş veya sendikalar bir yasanın, kararnamenin, tüzüğün, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğünün, Cumhuriyet Meclisi kararının, yönetmeliğin veya bunların herhangi bir kuralının Anayasanın herhangi bir kuralına aykırı veya ona u-ygun olmadığı gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açabilirler."



3

Görüleceği gibi fıkrada Cumhuriyet Meclisi kararından söz edilmekte, Bakanlar Kurulu kararından v-eya Bakanlar Kurulu tarafından yapılan emirnameden ise söz edilmemektedir. Bu durumda tezekkür edilmesi gereken husus fıkrada yer alan kararname sözcüğünün Bakanlar Kurulu kararı veya emirnamesini de kapsayıp kapsamadığıdır.

Bu Mahkeme A.M. 23/85 sa-yılı davada verdiği kararda aynen şöyle demiştir:

"Bizim Anayasamızda kararnameden 108, 112 ve 128.
maddelerde söz edilmektedir. 108. madde Bakanlıkların
Başbakanın önerisi ve Cumhurbaşkanının onayı ile Resmi
Gazete'de yayınl-anacak bir kararname ile kurulup kal-
dırılabileceğini hükme bağlamaktadır. 112. madde
ekonomik konularda, ivedilik varsa, Bakanlar Kurulunun
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girecek olan
yasa gücünde kararname çıkarabileceğini -hükme bağla-
maktadır. 128. madde de olağanüstü durum ve sıkıyö-
netim süresince, Cumhurbaşkanının başkanlığında
toplanan Bakanlar Kurulunun yasa gücünde kararname
çıkarabileceğini hükme bağlamaktadır. Görülebileceği
gibi bu kararn-ameler belirli hususlar hakkında çıka-
rılabilmekte ve genel anlamda Bakanlar Kurulu karar-
larını içermemektedir. Bu nedenle bir Bakanlar Kurulu
kararı veya kararları, bu meselede olduğu gibi, bir
iptal davasına konu olamaz. Necati-gil'in Kuzey Kıbrıs
Türk Cumhuriyetinde Yönetim Hukuku ve Anayasa Yargısı
isimli eserinde de, s.135-137 de, aynı görüşe yer
verilmektedir. Anayasa koyucusu istemiş olsaydı bu
maddede kararnameye ilâveten meclis kararından söz
etti-ği gibi Bakanlar Kurulu kararından da söz
edebilir ve kararname dışındaki Bakanlar Kurulu
kararlarını da maddenin kapsamı içine alabilirdi.

KKTC Anayasasının 147. maddesinin KTFD Anayasa-
sındaki muadili 113. maddedir. O maddede d-e meclis
kararından söz edilmekte, Bakanlar Kurulu kararından
veya karardan söz edilmemektedir ve Mahkememiz, A.M.
19/84 sayılı havalede, Bakanlar Kurulu kararlarının
113. maddenin kapsamında olmadığına karar verirken
"Anayasa ko-yucusu istemiş olsaydı 113. maddede de,
114. maddede olduğu gibi, sadece 'karar' diyebilir
4


ve meclis kararı dışındaki kararları da maddenin-
kapsamı içine alabilirdi" demişti. Anayasa
koyucusunun bu kararı bildiği varsayılır. Buna
rağmen Anayasa koyucusu KKTC Anayasasında 147.
maddeyi düzenlerken kararnameden ve meclis
kararından söz etmiş, Bakanlar Kurulu kararından-
veya karardan söz etmemiştir. Bu da Anayasa
koyucusunun niyetinin "kararnameler" dışındaki
Bakanlar Kurulu kararlarını konu fıkranın kapsamı
içine almamak olduğunu göstermektedir."

Yukarıda belirtilen görüşleri aynen benimsemekte-yiz. Bundan da anlaşılacağı gibi Bakanlar Kurulu kararları Anayasanın 147. maddesi altında iptal davasına konu teşkil edemezler.

Bu meselede söz konusu olan Bakanlar Kurulu tarafından yapılan iki emirnamedir. Bu gibi emirnameler Bakanlar Kurulu karar-larına istinaden yapıldığı için bir nevi Bakanlar Kurulu kararı sayılırlar. Fakat bu gibi emirnameler Bakanlar Kurulu kararlarından farklı olarak mütalâa edilseler bile yine de Anayasanın 147. maddesi altında iptal davası konusu olamazlar. Çünkü 147. madde-nin ilgili (1). fıkrası incelendiğinde Bakanlar Kurulu kararlarını içermediği gibi Bakanlar Kurulu tarafından yapılan emirnameleri de içermediği görülür. Yukarıda yapılan iktibastan da anlaşılacağı gibi bu emirnameler fıkrada yer alan kararname sözcüğü kap-samında da değildirler.

Sonuç olarak kararname dışındaki Bakanlar Kurulu emirnamelerinin veya kararlarının Anayasanın 147. maddesi altında bir iptal davasına konu yapılamayacağı ve bu nedenle davanın reddolunması gerektiği görüşündeyiz. Varmış

- 5

olduğumuz bu karar ışığında öne sürülen diğer ön itirazın tezekkür edilip karara bağlanması gerekmemektedir.

Dava reddolunur.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.-





(Şakir Sıdkı İlkay) (Salih S. Dayıoğlu)
Başkan Yargıç




(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut) (Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç



30 Haziran 1989


Full & Egal Universal Law Academy