Anayasa Mahkemesi Numara 6/1995 Dava No 6/1995 Karar Tarihi 19.10.1995
Numara: 6/1995
Dava No: 6/1995
Taraflar: Mehmet Fehmi ileAsime Raşitoğulları Terekesi memur
Konu: Bölüm 195 Vasiyet ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesinin Anayasaya aykırılığı iddiası - Vasiyetname - Vasiyetnamede şekle ilişkin şartların vasiyetname yapma hakkını engellememesi ve zorlaştırmaması
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 19.10.1995

-D.6/95 Anayasa Mahkemesi: 6/95
(Girne Dava No: 829/93)

Anayasa Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda

Mahkeme Heyeti: Salih S. Dayıoğlu, Başkan, Celal Karabacak, Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan, Mustafa Özkök

Anayasanın -148(1) Maddesi hakkında

Girne Kaza Mahkemesi tarafından 829/93 sayılı davada (Davacı 1. Mehmet Fehmi ve diğerleri ile Davalı Av. Gözel Halim Müteveffiye Girne Karakum'lu Asime Behçet n/d Asime Raşitoğulları Tereke Tenfiz sıffatıyle arasında)sunulan konu.-

Davacı tarafından Avukat Şefika Durduran ve Avukat Peri Hakkı
Davalı tarafından Avukat Gözel Halim ve Avukat Hüseyin Ellidört
Ek Davalı tarafından Avukat Mahmut Tekinay
Amicus Curiae olarak ve Başsavcılık tarafından Başsavcı Yardımcısı
Yaşar Boran


Vas-iyetname -Vasiyetnamede şekle ilişkin şartların vasiyetname yapma hakkını engellememesi ve zorlaştırmaması - Vasiyetnamenin her kanadında vasiyeti yapanın ve tanıkların imza veya parafelerinin olması gerekir - Şekle mütedair bir tedbir kişiyi, Vasiyetn-ame yapmanın temel veya anayasal bir hak olduğu kabul edilse dahi, vasiyetname yapma hakkından yoksun bırakmaz, hakkın kullanılmasını zorlaştırmaz, ve bu hakkın özüne dokunmaz.


KONU: Bölüm 195 Vasiyet ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesinin Anayasanın 1,7,-10,11,23(1) ve 24. maddelerine aykırı olup olmadığı.

OLAY: Davacılar Tereke İdare Memuru sıfatıyla Girne Kaza Mahkemesinde Davalılar aleyhine açtıkları bir davada müteveffiyenin yaptığı vasiyetnamenin geçrsiz olduğunu ileri sürdüler. Davalılar, davanın du-ruşması sırasında Fasıl 195 Vasiyetname ve Tevarüs Yasasın 23(d) maddesinin taraflar arasındaki ihtilafın hallinde etken olduğunu ve Anayasaya aykırı olduğunu ileri sürerek Anayasa Mahkemesine havale talebinde bulundular. Davacılar da bu görüşe katıldılar -ve Mahkeme istemi uygun bularak konuyu Anayasa Mahkemesine havale etti.

SONUÇ: Sonuç olarak Bölüm 195 Vasiyetname ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesinin Anayasanın 1,7,10 ve 11. maddelerine aykırı olmadığına, oybirliği ile, karar verildi.



K A R A R

KON-U:

Bölüm 195 Vasiyet ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesinin Anayasanın 1,7,10,11,23(1) ve 24. maddelerine aykırı olup olmadığı.


I. OLAY:

Davacıların Girne Kaza Mahkemesinde Tereke İdare Memuru sıfatıyle davalı aleyhine açtıkları 829/93 sayılı bir d-ava ile sair talepler yanında müteveffiye Asime Behçet tarafından yapıldığı iddia edilen 3 veya 7/12/1990 tarihli vasiyetnamenin geçerli bir vasiyetname olmadığına ilişkin bir ilamın mahkemece isdarını talep ettiler. Dosya içeriğinden, daha sonra Kıbrıs T-ürk Hava Kurumunun da ek davalı olarak davaya dahil edildiği görülmektedir. Taraflar arasında teati edilen belgelerden sözü edilen vasiyetname ile müteveffiyenin tüm mal varlığını bilahare davaya 2. davalı olarak eklenen Kıbrıs Türk Hava Kurumu'na bıraktı-ğı görülmektedir. Ayrıca sözü edilen vasiyetnamenin 2 kanattan oluştuğu, birinci kanadında sadece vasiyeti yapanın imzasının bulunduğu ancak tanıkların imzalarının bulunmadığı gözlemlenmektedir.

Davanın duruşması esnasında davalılar, taraflar arasındaki- ihtilafın hallinde Bölüm 195 Vasiyetname ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesinin etken olduğunu ve bu maddenin Anayasanın 1,7,10,11,23(1) ve 24. maddelerine aykırı olduğunu iddia ederek bu konuda karar verilmesi için konunun Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkem-esi, olarak havale edilmesini talep ettiler.

Sözü edilen Bölüm 195 Vasiyetname ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesi birden fazla kanattan oluşan bir vasiyetnamenin her kanadının vasiyetnameyi yapan veya onun adına hareket eden birisi ile şahitleri tarafınd-an imza veya parafe edilmesini öngörmektedir.

Davacılar, havale edilmesi istenen ilgili Yasanın 23(d) maddesinin ihtilafın hallinde etken olduğu doğrultusundaki davalıların görüşlerine iştirak ettiler. Mahkeme de bu görüşü benimsedi ve talep üzerine işb-u havaleyi yaptı ve Yüksek Mahkemenin, Anayasa Mahkemesi olarak, bu konuda vereceği karara değin önündeki dava ile ilgili tüm işlemleri durduttu.


II. İDDİANIN GEREKÇESİ:

1. Havaleyi isteyen davalıların iddialarının gerekçeleri özetle şöyledir:

Davalı-lar tüm iddialarını esas itibarı ile bir noktada toplamışlardır. Bu nokta ise şöyledir: Vasiyetname yapmak bir kişinin temel hakkıdır. Böyle bir kişinin imzasına ek olarak şahitlerin de vasiyetnamenin her kanadını imzalamaları veya ek parafe etmeleri is-e teferruattır ve şekle mütedairdir. Böyle bir şekil noksanlığının, esas temel hak olan vasiyet yapma hakkını, ortadan kaldırmaması gerekir. Halbuki havale konusu madde böyle bir noksanlıkla malül bir vasiyetnamenin geçerli bir vasiyetname olmayacağını -öngörmektedir. Bu nedenle sadece şekil noksanlığı ile malül olan yani birden fazla kanattan oluşan bir vasiyetnamenin her kanadının şahitler tarafından imzalanmaması sonucu vasiyetnamenin geçersiz kılınacağını öngören havale konusu maddenin hukukun üstün-lüğünü öngören Anayasanın 1. maddesine, Anayasanın üstünlüğünü ve bağlayıcılığını öngören 7. maddesine, temel hakları koruyan 10. maddesine ve temel hakların özüne dokunulamıyacağını öngören 11. maddesine aykırıdır. Davalılar, havalenin duruşması esnasınd-a, havaleye konu olan maddenin Anayasanın 23 (1) ve 24. maddelerine aykırı olduğuna ilişkin herhangi bir iddiada bulunmadılar.

2. Davacıların iddialarının gerekçeleri de özetle şöyledir:

Bölüm 195 Vasiyetname ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesi birden f-azla kanattan oluşan bir vasiyetnamenin her kanadının gerek vasiyetnameyi yapanın veya onun nam ve hesabına hareket edenin ve gerekse şahitler tarafından imzalanmasını veya parafe edilmesini öngörmektedir. Bu madde herhangi bir şekilde, bir kişinin vasiye-tname yapmak hakkını kısıtlamamaktadır. Her kanadın iki şahit tarafından imzalanmasını veya parafe edilmesi şartının istenmesi ise şekle mütedair olmakla birlikte böyle bir koşul vasiyetname yapanın vasiyetname yapma hakkını sınırlamadığı gibi bu hakkın ku-llanılmasını da zorlaştırdığı söylenemez. Bu nedenle havale konusu edilen madde Anayasanın herhangi bir maddesine aykırı olamaz.

3. Amicus Curiae olarak Başsavcılık tarafından bulunan Başsavcı Yardımcısının da bu konudaki görüşleri özetle şöyledir:

Ha-vale konusu edilen maddede öngörülen koşulun bir kişiye vasiyetname yapma hakkını herhangi bir şekilde engellediği söylenemez. Esasen havale konusu yasa maddesinin havalede konu edilen Anayasa maddeleri ile hiçbir ilgisi yoktur. İlgisi olabilecek madde An-ayasanın 36. maddesidir . Havaleye konu edilen Yasa maddesi ile öngörülen koşul vasiyetname yapma hakkını zedelemediği gibi böyle bir hakkın kullanılmasını aşırı derecede zorlaştırmaz. Bu nedenle ilgili maddenin Anayasanın 36. maddesine veya herhangi bir m-addesine aykırılığından söz edilemez.


III. İLGİLİ YASA METİNLERİ:

Bölüm 195.
23. (a) ..........
(b) ..........
(c) ..........
(d) if the will consists of more than one sheet of paper, each sheet shall be signed or initi-alled by or on behalf of the testator and the witnesses.


IV. İLGİLİ ANAYASA METİNLERİ:

Madde 1.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanan laik bir Cumhuriyettir.

Madde 7.
(1)Yasalar An-ayasaya aykırı olamaz.
(2)Anayasa kuralları, yasama, yürütme ve yargı organlarını, Devlet yönetimi makamlarını ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır.



Madde 10.
(1) Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vaz-geçilmez temel hak ve özgürlüklere sahiptir.
(2) Devlet, kişinin temel hak ve özgürlüklerini, kişi huzuru, sosyal adalet ve hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmayacak biçimde sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal bütün engelleri kaldırır; insa-nın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli koşulları hazırlar.
(3) Devletin yasama, yürütme ve yargı organları, kendi yetki sınırları içinde, bu Kısım kurallarının tam olarak uygulanmasını sağlamakla yükümlüdürler.

Madde 11.
Temel- hak ve özgürlükler, özüne dokunmadan, kamu yararı, kamu düzeni, genel ahlak, sosyal adalet, ulusal güvenlik, genel sağlık ve kişilerin can ve mal güvenliğini sağlamak gibi nedenlerle ancak yasalarla kısıtlanabilir.


V. İNCELEME :

Konu, ileri sürülen id-dia ve görüşler ve ilgili Yasa ve Anayasa metinleri ışığında incelenerek gereği düşünüldü.

Bölüm 195 Vasiyetname ve Tevarüs Yasanın 23(d) maddesi yukarıya çıkarılmıştır.

Bu maddenin içeriğinden açıklıkla görülebileceği gibi birden fazla kanattan oluşan- bir vasiyetnamenin her kanadında vasiyeti yapanın veya onun emri ile hareket edenin ve tanıklarının imza veya parafeleri olmadığı takdirde bu gibi vasiyetname geçerli sayılmaz. Bu koşulun her kanatta görülmek istenmesinin bir tedbir niteliğinde olduğuna -kuşku yoktur. Bu havalede bizim üzerinde duracağımız husus şudur: Böylesine şekle mütedair bir tedbir kişiyi, vasiyetname yapmanın temel veya anayasal bir hak olduğu kabul edilse dahi, vasiyetname yapma hakkından yoksun kılıp kılmadığı veya bu hakkın özü-ne dokunduğu veya bu hakkın kullanmasını aşırı derecede zorlaştırıp zorlaştırmadığıdır.

Vasiyetname yapılırken vasiyetnameyi yapanın imzasına tanıklık edecek kişilerin varolmasının öngörülmesi bu gibi kişinin dilediği vasiyetnameyi yapmasına engel teşkil- edemiyeceği gibi bu gibi vasiyetnameyi yapanın veya onun emri ile hareket edenin ve tanıkların imzalarının her kanatta bulundurulmasını öngören yasal bir düzenlemenin varlığı da vasiyet sahibinin vasiyetname yapma hakkını elinden aldığı veya bu hakkın özü-ne dokunduğu veya böyle bir hakkın kullanılmasını aşırı derecede zorlaştırdığı söylenemez. Şekil niteliğinde olan bu gibi yasal düzenlemenin önemi ortadadır. Vasiyetnamenin, onu yapan kişinin ölümünden sonra gündeme geleceği ve dolayısıyle vasiyetname -sahibinin bilgi veya tanıklığına müracaat edilmesinin söz konusu edilemiyeceği dikkate alınırsa, yasa koyucunun bu husustaki titizliğini anlamak zor değildir. Bu durumda havaleye konu olan Bölüm 195'in 23(d) maddesinin Anayasanın 1,7,10 ve 11. maddelerine- veya başka herhangi bir maddesine aykırı bir yönü yoktur.


VI. SONUÇ :

Sonuç olarak Bölüm 195 Vasiyetname ve Tevarüs Yasasının 23(d) maddesinin Anayasanın 1,7,10 ve 11. maddelerine aykırı olmadığına, oybirliği ile, karar verildi.


(Salih S. Dayıoğlu)-(Celal Karabacak)
BaşkanYargıç



(Metin A. Hakkı) (Nevvar Nolan) (Mustafa Özkök)
Yargıç Yargıç Yargıç

19 Ekim 1995





-

-
-

-



174






Full & Egal Universal Law Academy