Anayasa Mahkemesi Numara 6/1994 Dava No 1/1995 Karar Tarihi 26.01.1995
Numara: 6/1994
Dava No: 1/1995
Taraflar: UBP ile Cumhuriyet Meclisi
Konu: 2/94 sayılı Seçim ve Halkoylaması (Değişiklik) Yasasının tümünün batıl, geçersiz ve hükümsüz olduğuna dair emir istemi -İptal davalarında davanın geri çekilmesinin Mahkemenin iznine tabi olması
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 26.01.1995

-D.l/95 - -Anayasa Mahkemesi: 6/94





Anayasa Mahkemesi Olarak Oturum Yapan-
-Yüksek Mahkeme Huzurunda

Mahkeme Heyeti: Salih S. Dayıoğlu, Başkan, N. Ergin Salahi, Celal Karabacak, Taner Erginel, Metin A. Hakkı.
-
-Anayasanın 147. Maddesi hakkında.

-
-Davacı: Ulusal Birlik Partisi, 9 Atatürk Meydanı, Lefkoşa.-
- i1e-
-Davalı: KKTC Cumhuriyet Meclisi, Lefkoşa.
a r a s ı n d a.

Davacı tarafından: Av. Zeki A. Bayram, Av. Hasan Hasipoğlu,
- -Av.Mustafa Bülent Asena-
-Davalı tarafından ve Amicus Curiae olarak Başsavcılığı temsilen: Başsavcı Yardımcısı Muavini Mehmet Şefik-


İptal davalarında davanın geri çekilmesinin Mahkemenin iznine tabi olması - Anayasaya aykırılığın açıktan açığa belirgin olduğu veya sair önemli unsurların varlığı dolayısıyle kamu yararı gözetilerek, davanın duruşmasına devam etmenin daha uygun olacağı- görüşünün hakim olabileceği gözönünde bulundurulduğunda, davanın geri çekilmesinin veya ileri götürülmemesinin Mahkemenin iznine bağlı olarak gerçekleşmesinin daha doğru ve uygun olması - İznin verilip verilmemesinin davadan davaya değişkenlik arzetmesi.
-
KONU: 2/94 sayılı Seçim ve Halkoylaması (Değişiklik) Yasasının tümünün batıl, geçersiz ve hükümsüz olduğuna; Sözü edilen Yasanın 2. maddesinin ve sözü edilen 2/94 sayılı Yasanın tümünün iptal edilmesi için emir.

OLAY: Davacı Mahkemeye sunduğu dilekçe ile- mahalli seçimlerin yapıldığı ve diğer unsurların geçerliliğini yitirdiği nedeniyle davasını ileri götürmekte çıkar görmediğini ileri sürerek davasını geri çekmek için izin talep etmiştir.

SONUÇ: İptâl davalarında güdülen esas amaç, Anayasaya aykırı yasa -kurallarını iptâl etmek ve bu suretle hukuk düzenini anayasaya aykırı kurallardan arıtmaktır. Sadece bu dikkate alındığında iptal davası açan bir davacının davasını geri çekmemesi gerektiği düşünülebilir ancak davacı davasını ileri götürmeyeceğini beyan et-tikten sonra, davası leyhine konuşmaya zorlamanın da bir anlamı yoktur. Mahkemenin iddiasız ve argümansız bir duruşma sonucu sağlıklı bir karar verebileceği olanaksız değilse bile çok zordur. Ancak Anayasaya aykırılığın açıktan açığa belirgin olduğu ve sai-r önemli unsurların varlığı dolayısıyle kamu yararı gözetilerek davaya devam edilmesi görüşünün hakim olduğu durumlarda, geri çekme işleminin Mahkemenin iznine bağlı olarak gerçekleşmesinin daha doğru ve uygun olacağı görüşündeyiz. Yine de geri çekmede dik-kate alınacak hal ve koşullar davadan davaya değişkenlik arzedebilir.
Dava geri çekildiği cihetle ret ve iptal edilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
A.M.12/85 - D.7/86.

-
-
-
K A R A R


Davac-ı-, Anayasanın 147. maddesi uyarınca açtığı işbu dava ile özet olarak-
-
-a) 2/94 sayılı Seçim ve Halkoylaması (Değişiklik) Yasasının tümünün batıl, geçersiz ve hükümsüz olduğuna dair;
-
--b) - -Sözü edilen 2/94 sayılı Yasanın 2. maddesinin ve-,
-

c) Sözü edilen 2/94 sayılı Yasanın tümünün iptal edilmesi için;
-
-bir emir talep etti.

Davacı 28.11.1994 tarihli bir yazı ile "mahalli seçimlerin yapıldığı ve diğer unsurların" geçerliliğini yitirdiği nedeniyle davasını ileri götürmekte bir çıkar görmediğini ileri sürerek davasını geri çekmek için izin talep etti. Daval-ı tarafını temsil eden Başavcılık da ayni yazıda bu talebe itirazı olmadığını beyan etti.
-
-Anayasa yargısı çerçevesinde iptal davalarında güdülen -esas -gayelerden biri, Anayasaya aykırı yasa kurallarını iptal etmek ve bu suretle hukuk düzenini anayasaya aykırı kurallardan arıtmaktır. Sadece bu gaye dikkate alınırsa iptal davası açan bir davacının davasını geri çekememesi gerektiği düşünülebilir. Nitekim T-.C. Anayasa Mahkemesinin E.1970/48 K.1972/3 (AMKD sayı 10 sayfa 111) ve 1971/31 K.l972/5 (AMKD sayı 10 sayfa 155) sayılı kararları ile A.M. 12/85 D. 7/86 sayılı Karar bu görüş doğrultusundadır.

T.C. Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan olarak baktığı davalar dış-ında, Anayasa Yargısı görevini, genelde, dosya üzerinde inceleme yapmak suretiyle yerine getirir. Mahkeme gerekli gördüğü hallerde, sözlü açıklamalarda bulunmak üzere, taraflara çağrıda bulunur. Gör: 10/10/1983 tarih ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesi Kanunu- m.30.
-
-Bizim hukuk sistemimizde ise davaların görüşülmesi ve neticelendirilmesi sadece dosya üzerinde inceleme yapmakla olmaz. Sistemimize göre davalar "viva voce" yöntemi ile görülür ve sonuçlandırılır. Dava takrirlerinde iddiaların özeti verilir ve konuların ge-niş açıklaması ve iddialara dayanaklık eden ve bunları destekleyen içtihadi kararlara değinme duruşma günü yapılır. Keza, sistemimize göre, davacının dava takririnde ileri sürdüğü her noktayı ele almak zorunluluğu yoktur. Dilediği nokta üzerinde durmama ve-ya ondan vazgeçme hakkı da vardır. Özetle, duruşmalı celse, sistemimizin, ayrılmaz bir parçasıdır.

Davasını geri çekememesi halinde, yukarıda özetlenen sistemimiz uyarınca, davacı, duruşma günü Mahkemede davasını daha ileri götürmeyeceğini beyan ettikten -sonra, onu, davası lehine konuşmaya zorlamanın hiçbir anlamı yoktur. Ayrıca davayı açtıktan sonra iddialarının dayanaksız olduğunu anlaması veya o karara vardığını beyan etmesi halinde, Mahkemenin, genelde, yapabileceği bir şey yoktur. Mahkemenin, iddiasız- ve argümansız bir duruşma sonucu sağlıklı bir karar verebileceğinin, olanaksız değilse bile, çok zor olduğunun kabul edilmesi gerekir. Bunlardan başka gerekli adaptasyonlar yapılmak suretiyle halen yürürlükte olan 1962 Yüksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğü de v-ardır. Bu Tüzüğün 18. maddesi, koşulların uygun olması ve Tüzükte aksi bir kuralın bulunmaması veya Mahkeme veya herhangi bir Yargıcın aksine bir karar vermemesi halinde, Hukuk Muhakemeleri Usulu Tüzüğünün, gerekli değişiklikler de yapılmak suretiyle, Anay-asa Mahkemesi önünde olan yargısal işlemlere uygulanacağını öngörmektedir.Sözü edilen Anayas-a- Mahkemesi Tüzüğünde davacının davasını hi-ç- geri çekmeyeceğine veya ileri götürmekten hiç vazgeçemeyeceğine dair bir-
-kural yoktur. Bu durumda Hukuk Muhakemeleri Usulu Tüzüğünün bu konudaki ilgili emirleri uygulanabilir. Bu noktalar A.M. 12/85. D. 7/86 tartışılmamış ve haliyle bunlara gereken değer de verilmemişti.

Yukarıda söylenenler ışığında A.M. 12/85 D.7/86 sayılı K-ararı izlemek, kanımızca, doğru olmayacaktır. Ancak Anayasaya aykırılığının açıktan açığa belirgin olduğu veya sair önemli unsurların varlığı dolayısıyle kamu yararı gözetilerek, davanın duruşmasına devam etmenin daha uygun olacağı görüşünün hakim olabilec-eği gözününde bulundurulduğunda, davanın geri çekilmesinin veya ileri götürülmemesinin Mahkemenin iznine bağlı olarak gerçekleşmesinin daha doğru ve uygun olacağı kanısındayız. Böyle bir iznin verilip verilmemesi konusunda dikkate alınacak hal ve koşullar -elbette ki davadan davaya değişkenlik arzedebilir.

Yukarıda söylenenler ışığında, davacının davayı geri çekmek için yaptığı izin dilekçesinde ileri sürülenler dikkate alındığında, gerekli iznin verilmesi uygun görülmüştür.

Sonuç olarak, talep edilen izi-n verilir ve dava geri çekildiği cihetle ret ve iptal edilir. Masraflar için herhangi bir emir verilmez.

-
-(Salih S. Dayıoğlu)(N. Ergin Salahi)
- -Başkan - Yargıç

-
-
-(Celal Karabacak) (Taner Erginel) - - (Metin A. Hakkı)
- -Yargıç - -Yargıç - -Yargıç
-
-26 Ocak l995

-



130






Full & Egal Universal Law Academy