Anayasa Mahkemesi Numara 5/1995 Dava No 4/1996 Karar Tarihi 30.05.1996
Numara: 5/1995
Dava No: 4/1996
Taraflar: Dr. Sıdıka Kayımbaşoğlu ile Ekonomi ve Maliye Bak
Konu: 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesinin Anayasaya aykırılığı idiası - Etkenlik şartı – İptal kararı isteme –
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 30.05.1996

-D.4/96 Anayasa Mahkemesi: 5/95

Anayasa Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Celâl Karabacak, Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan,
Seyit A. Bensen, Şafak Öneri

Anayasanın 148(1) maddesi hakkında

Yüksek İdare Mah-kemesi tarafından YİM: 92/94 sayılı başvuruda (Müstedi: Dr.Sıdıka Kayyımbaşoğlu, Lefkoşa ile Müstedaaleyhler: 1.Ekonomi ve Maliye Bakanı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa, 2.Personel Dairesi Müdürü vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa, 3.Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Müdür-ü vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa arasında) sunulan konu.


Müstedi namına: Avukat Kıvanç M. Riza
Müstedaaleyhler namına: Savcı Ali Fevzi Yeşilada

-----------

K A R A R

KONU:

7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesin-in Anayasanın 8(1) maddesine aykırı olup olmadığı.

I.OLAY:

Müstedi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanıdır. İlgili tarihlerde Sağlık Servislerinde kendi ihtisas sahasına uygun münhal bulunmadığından Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi Müdürlüğünde münhal il-ân edilen Tabiplik Hizmetleri Sınıfı, III.Derece İlk Yardım Nöbetçi Doktoru, Barem 12-13-14-15-16 mevkiine müracaat etmiş ve müracaatının kabulü üzerine de 27.8.1990 tarihinde kamu görevine ilk kez bu mevki ile atanmıştır. Keza, bu mevkiye atanırken kendi- isteği üzerine Müstediye 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesi altında bulunduğu derece içerisinde 3 de kademe ilerlemesi verilmiştir.

Bu görevi yaklaşık 4 yıl kadar sürdüren Müstedi, daha sonra kendi İhtisas sahasına uygun olup münhal -ilân edilen Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi, Tabiplik Hizmetleri Sınıfı, II. Derece Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Barem 15-16-17B mevkiine müracaat ederek 25.4.1994 tarihinde bu mevkiye atanmıştır. Müstedi atandığı yeni barem içerisinde kendisine bet-ekrar 7/1979 sayılı Yasanın 54(1) maddesi altında 3 kademe ilerlemesi verilmesini talep etmiş, ancak Müstedaaleyhler bu müracaatı reddetmişlerdir.

Bahse konu müracaatın reddedilmesi üzerine Yüksek İdare Mahkemesine YİM: 92/94 sayılı başvuruyu dosyalayan -Müstedi, Müstedaaleyhlerce alınan ret kararının tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesini istemiştir.

Müstedaaleyhler ise Müstedinin bu istemine karşılık bir itirazname dosyalamışlardır.

Başvuruyu dinl-emeye başlayan Yüksek İdare Mahkemesi, Müstedinin talebini dayandırdığı 7/1979 sayılı Yasanın 54(1) maddesini yorumlamış ve tıpta uzmanlık belgesi alanlara derece içerisinde sadece bir kez 3 kademe ilerlemesi uygulanabileceği, 27.8.1990 tarihinde Müstediye- kendi rızası ile 3 kademe ilerlemesi verildiğine göre de II. Derece Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı mevkiine tayin ettirildiği tarih olan 25.4.1994 tarihinde yeniden böyle bir uygulamanın yapılamayacağı yönünde bir ara karar vermiştir.

Yüksek İdare M-ahkemesinin ara kararı üzerine Müstedi, bu kez 7/1979 sayılı Yasanın 54(1) maddesinin Anayasanın 8(1) maddesine aykırı olduğunu iddia ederek konunun Anayasa Mahkemesine havalesini istemiştir. Bunun üzerine Yüksek İdare Mahkemesi de konuyu, karara bağlamak- üzere, Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sunmuş ve Anayasa Mahkemesinin kararına değin başvurunun duruşmasını ertelemiştir.

II. İDDİANIN GEREKÇESİ:

Müstedinin iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:

7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(-1) maddesi tıpta uzmanlık belgesi alanlara bulundukları derece içerisinde 3 kademe ilerlemesi uygulanmasını öngörmektedir. Söz konusu madde her mevki değişikliğinde yeniden 3 kademe ilerlemesi verilmesini öngörmediği oranda Anayasanın 8(1) maddesinde beli-rtilen eşitlik ilkesine aykırıdır.

Kamu görevinde 4 yıl III.Derece İlk Yardım Nöbetçi Doktoru olarak görev yaptıktan sonra 25.4.1994 tarihinde II.Derece Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı mevkiine atanan Müstediye, kamu görevine girdiği tarih olan 27.8.1-990 tarihinde 3 kademe ilerlemesi aldı diye kendisine betekrar bu uygulamanın yapılmayarak sadece Barem 15 verilmesi, öte yandan dıştan ilk kez kamu görevine girip aynı mevkiye atanan bir uzman doktora ise Barem 15 yanında 3 de kademe ilerlemesi uygulanmas-ı adaletsiz ve gayrımakûl olduğundan Anayasanın 8(1) maddesine aykırıdır.

2. Müstedaaleyhlerin iddialarının gerekçesi özetle şöyledir:



7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesi Anayasanın 8(1) maddesine aykırı değildir. Anayasaya ay-kırı bulunursa o zaman ilgili madde ortadan kalkacak ve dolayısıyle Müstedi herhangi bir menfaat elde edemeyecektir. Durum bu merkezde olacağından konu Yasanın 54(1) maddesinin bu meselede etken olduğunu söyleme olasılığı yoktur.

Esasen Müstedinin taleb-i de 7/1979 sayılı Yasanın 54(1) maddesinin Anayasanın 8(1) maddesine aykırı olduğunun ötesinde, konu maddenin uygulama alanının her mevki değişikliği esnasında 3 kademe ilerlemesi verilmesini öngörecek şekilde genişletilmek suretiyle uygulanmasının sağlan-masıdır. Bu husus ise Anayasaya aykırılık sebebi teşkil edemez.

Bir kanun hükmünün Anayasaya aykırı olduğundan söz edilebilmesi için, bu hüküm bir "Anayasa meselesi" teşkil etmesi gerekir. Buna göre hakkında Anayasada hüküm bulunmayan hususlar Anayas-a meselesi teşkil etmediğinden bu yöndeki kanun hükümlerinin Anayasaya aykırı olduğu da ileri sürülemez. Kamu görevlilerinin kademe ilerlemeleri Anayasada düzenlemediğine ve bu konuda Yasama Organının geniş takdir yetkisi bulunduğuna göre de, ilgili Yasan-ın 54(1) maddesinin Anayasaya aykırılığından söz edilemez.

Keza, konu maddenin Anayasanın 8(1) maddesinde belirtilen eşitlik ilkesine aykırılığından da söz edilemez. Çünkü, eşitlik ilkesi, diğer şeyler yanında, özdeş niteliklere sahip olanlara uygulanır-. Bu meselede Müstedi 27.8.1990 tarihinde kendi isteği ile 3 kademe ilerlemesini almıştı. Kamu görevine tayin olurken Müstedinin tuttuğu mevkiin aynısı olan bir mevkiye ilk kez atanan diğer uzman doktor daha önce kademe ilerlemesi almadığından aralarında- bir özdeşlik yoktur. Müstedi ile bu uzman doktor farklı farklı konumlarda bulunduklarına göre bu meseleye eşitlik ilkesi uyulanamaz. Kaldı ki, bir an için bir eşitsizlik durumu söz konusu olsa bile, Müstedi daha önce kendi isteği ile 3 kademe ilerlemesi-ni aldığından diğer uzman doktora Barem 15 yanında 3 de kademe ilerlemesi verilmek suretiyle aralarında yaratıldığı iddia edilen bu eşitsizlik haklı bir nedene dayanmaktadır.

III. İLGİLİ YASA METNİ:

7/1979- sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesi aynen şöyledir:

"54. (1)Girdikleri hizmet sınıfı ve kadro görevi
ile ilgili yüksek öğrenim üstü master derecesi almış olanlar ile lisans üstü ihtisas sertifikası alanlara, bulundukları -derece içerisinde bir kademe ilerlemesi; tıpta uzmanlık belgesi alanlar ile meslekleri ile ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlara bulundukları derece içerisinde üç kademe ilerlemesi uygulanır.

Master derecesi alıp bir ka-deme ilerlemesinden yararlanan bir kamu görevlisine mesleği ile ilgili öğrenim dalında doktora yaptığı takdirde 2 kademe ilerlemesi uygulanır.

Bu fıkra amaçları bakımından 'lisans üstü ihtisas sertifikası' en az bir öğren-im yılı süresine eşit bir süre öğrenim görmek koşuluyla alınmış olan ihtisas sertifikasını anlatır."


IV. İLGİLİ ANAYASA METNİ:

"Madde 8:

(1)Herkes, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, Anayasa ve yasa önünde eşittir. Hiçbir kişi, aile, zü-mre veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz."





V. İNCELEME:

Konu, ileriye sürülen iddia ve görüşler ışığında incelendi ve gereği düşünüldü.

Anayasanın 148. maddesine göre, istinaf işlemleri de dahil olmak üzere, herhangi bir Mahkeme işlemindeki bir tara-f, bu işlemin herhangi bir safhasında işlemdeki uyuşmazlık konularından herhangi birinin karara bağlanmasında etkisi olabilen herhangi bir yasanın veya kararın veya söz konusu yasa veya kararın herhangi bir kuralının Anayasaya aykırılığını ileri sürebilir.- Nitekim önümüzdeki meselede, Müstedi de, Yüksek İdare Mahkemesinde YİM 92/94 sayılı başvuru dinlenirken 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesinin Anayasanın 8(1) maddesine aykırı olduğunu ileri sürmüştür. Böyle bir durumda Mahkemenin, et-kenlik konusunu incelemesi ve sonuçta Anayasa Mahkemesine havale yapmağa karar vermesi halinde, havaleyi yaparken havale konusunun önündeki uyuşmazlık konu veya konularının herhangi birinin karara bağlanmasında etkisi olduğunu açıkça belirtmesi gerekir. (-Gör: The Republic and Nicolas Pantopiou Loftis, 1 R.S.C.C. 30, letter D, p.35)

Yüksek İdare Mahkemesince 30.6.1995 tarihinde verilen ara karar incelendiğinde ise, bu Mahkemenin, konuyu Anayasa Mahkemesine havale ederken, söz konusu yasa maddesinin başvur-udaki uyuşmazlık konusunun karara bağlanmasında etken olup olmadığını belirtmediği görülmektedir.

Konu, Anayasa Mahkemesinde dinlenmeye başlandığında, Müstedaaleyhler, diğer şeyler yanında, Müstedinin talebi üzerine Anayasa Mahkemesine havale edilen 7/-1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesinin bu meseledeki uyuşmazlık konusunun karara bağlanmasında etken olmasığını ileri sürmüşlerdir.

Bu meseleye benzer bir durum A.M. 2/82 (D. 9/82) sayılı davada da yaşanmış ve Anayasa Mahkemesinin mesele-ye el koyduktan sonra etkenlik konusunu bizzat inceleyerek karar verebileceği, etkenlik şartının mevcut olmadığı hallerde ise Anayasaya aykırılık hususunda bir inceleme yapmayacağı belirtilmiştir.

Bizim de benimsediğimiz bu karar ışığında, öncelikle mese-leyi etkenlik açısından incelemeyi uygun görüyoruz.

7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesi bir genellik arzetmekte olup, tıpta uzmanlık belgesi alan tüm şahıslara 3 kademe ilerlemesi verilmesini öngörmektedir. Yüksek İdare Mahkemesi konu- maddeyi 3 kademe ilerlemesinin sadece bir kez verileceği şeklinde yorumlamıştır. Bu yorum ışığında, konu madde bu şekilde uygulanacaktır. Müstedi, söz konusu yasa maddesinin Anayasanın 8(1) maddesine aykırı olduğu iddiasındadır. Anayasa Mahkemesinden, -ancak, Anayasaya aykırı olan bir yasa veya kararın veya söz konusu yasa veya kararın herhangi bir kuralının uygulama alanının genişletilmesi amacı ile değiştirilmesini sağlamak için değil de, sadece uygulama sahasından kaldırılmasını sağlamak için iptal ka-rarı istenebilir. (Gör: A.M. 16/87 (D.4/88) ) Müstedi tarafından Anayasaya aykırılığı iddia edilen 7/1979 sayılı Yasanın 54(1) maddesinin bu şekilde Anayasaya aykırı bulunması halinde bu madde ortadan kalkacak ve hâli ile Müstedi de bundan herhangi bir m-enfaat sağlayamayacaktır. Bu durum karşısında, Müstedinin havale konusu yasa maddesi tarafından etkilenen meşru bir menfaatı olduğu söylenemez. Bu nedenle, söz konusu yasa maddesinin başvurunun karara bağlanmasında etkisi yoktur ve bu maddenin Anayasaya -aykırı olup olmadığının tezekkür edilip karara bağlanması da gerekmemektedir. (Gör: A.M. 2/82 (D.9/82) ve A.M. 13/86 (D.19/87) )


SONUÇ:

Sonuç olarak 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 54(1) maddesinin başvuru konusunun karara bağlanmasında etkis-i olmadığından Anayasaya aykırı olup olmadığının tezekkür edilip karara bağlanması gerekmediğine, oybirliği ile, karar verilir.




(Celâl Karabacak) (Metin A. Hakkı)
Yargıç Yargıç






(Nevvar Nolan)(Seyit A. Bensen)(Şafak Ön-eri)
YargıçYargıç Yargıç



30 Mayıs 1996



Full & Egal Universal Law Academy