Anayasa Mahkemesi Numara 5/1973 Dava No / Karar Tarihi 09.08.1973
Numara: 5/1973
Dava No: /
Taraflar: Mesut A. Paşa ile Mehmet Mulla Osman
Konu: 4/73 sayılı Mutazarrır Borçlular Kuralının Anayasaya aykırılığı
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 09.08.1973

- A.M. 5/73
A.M.Y. Havale No. 5/73
(Dava No.60/73; Lefkoşa)
YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.
(ANAYASA MAHKEMESİ YETKİSİ)
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin, Hâkim ve Ahmed İzzet, Hâkim.
Anayasanın 144. maddesi hakkında
ve
Lefkoşa K-aza Mahkemesi tarafından 60/73 sayılı davada dosyalanan (Mesut A. Paşa (davacı-müstedi) ile Mehmet Mulla Osman (davalı-müstedaaleyh) arasında) 4 Haziran 1973 tarihli istidada yapılan havaledir.

Müstedi namına: Kıvanç M. Riza ve Metin A. Hakkı.
Müstedaaley-h namına: Zeki İbrahim Bayram.
Amicus curiae olarak Başsavcılık namına: Savcı Zaim M. Necati.

----------
Bu havalede Mahkemenin Kararını Hâkim Ülfet Emin vermiştir.

K A R A R
Ülfet Emin, Hâkim: Davacı 27 Ocak 1973'de Lefkoşa Kaza Mahkemesinde davalı al-eyhine 60/73 sayılı davayı ikame ederek davalının 25.11.63'den 6.3.69'a kadar muhtelif tarihlerde davacıdan satın aldığı yiyecek ve bakkaliye eşyasının tutarı olan ₤458.515 mil borcu olduğunu iddia etti ve davalının bu meblâğı %9 faizleri ile beraber ödeme-sini talep etti. Davalı dosyaladığı Müdafaa Takriri ile davacıya herhangi bir borcu olduğunu red ve inkâr eyledi.

Bidayet Mahkemesi tarafları dinledikten sonra 9.5.1973 tarihinde davalı aleyhine ₤458.515 mil ve bu meblâğın muhtelif miktarları için muhte-lif tarihlerden başlamak şartı ile %9 faiz ödemesini emretti. Davacı 4 Haziran 1973 de Mahkemeye dosyaladığı bir İstida ile davalının hükümlü borcunu ödemesi hususunda kazancının Mahkemece tahkikini ve borcunu ₤15.lık aylık veya Mahkemenin münasip göreceğ-i taksitlerde ödemesi hususunda emir isdarını talep etti.

İstidanın istimaı 15 Haziran 1973'e tayin edildi. 15 Haziran 1973'de davalı-müstedaaleyh İstidanın 4/73 sayılı Mutazarrır Borçlular Kuralının 7. maddesi tahtinde ileri gidemiyeceğini iddia etti. - Davacı-müstedinin avukatı davalının mutazarrır borçlu kabul etmedi ve Mutazarrır Borçlular Kuralının Anayasaya aykırı olduğunu iddia ederek meselenin karara bağlanması için Anayasanın 144. maddesi tahtinde Yüksek Mahkemeye havalesini talep etti. Bidayet -Mahkemesi ileri sürülen hususların davadaki esas ihtilâf konusunun karara bağlanmasında tesiri olabileceği kanaatına vararak Anayasanın 144. maddesi tahtinde aşağıdaki sorunların karara bağlanmak üzere Yüksek Mahkemeye havalesine karar verdi:
"1. Diğer şe-yler meyanında herhangi bir şahsın kendine borcu olan başka bir şahıs aleyhine dava ikame etmesini ve/veya hükümlü alacağını tahsil maksadıyle icraya gitmesini bir suç haline koyan ve medeni haklarının karara bağlanması için kanunla tesis olunan ve Anayasa- ile veya gereğince kendisine gösterilen Mahkemeye müracaat etme yetkisinden kendisini mahrum eden 4/73 sayılı Kuralın 3. maddesinin;
2.Diğer şeyler meyanında Borç Tanzim Encümeninin teşekkülü ve yetkileri için hüküm koyan ve/veya taraflar arasında akdolu-nmuş bir mukavele gereğince tarafların haklarına Borç Tanzim Encümenine müdahale hakkı tanıyan bahis konusu kuralın 5 ve 6. maddelerinin, ve/veya
3.Bahis konusu kural veya kuralların tamamen veya kısmen Anayasaya aykırı olup olmadığı."

Havale konusu amm-eyi yakınen ilgilendirdiğinden Yüksek Mahkeme duruşma esnasında Baş Savcılığın da görüşlerini almayı uygun görmüştür.

Havalenin duruşması esnasında davacı avukatı 7/73 ve 15/73 sayılı 1973 Mutazarrır Borçlular (Tadil) Kuralı ile tadil olunan 4/73 sayılı -Mutazarrır Borçlular Kuralının Borç Tanzim Encümeninin Teşekkülü ve yetkileri için hüküm koyan Kuralın 5 ve 6. maddelerinin ve bir şahsın kendine borcu olan başka bir şahıs aleyhine dava ikame etmesini ve/veya hükümlü alacağını tahsil maksadı ile icraya gi-tmesini bir suç haline koyan ve medeni haklarının karara bağlanması için Kanunla tesis olunan ve Anayasa gereğince kendine gösterilen Mahkemeye müracaat yetkisinden kendini mahrum eden Mutazarrır Borçlular Kuralının 3. maddesinin Anayasaya aykırı olduğunu -iddia etti.

Diğer taraftan davalının avukatı Mutazarrır Borçlular Kuralı tahtında kurulan Borç Tanzim Encümeninin teşekkülü ve yetkileri için hüküm koyan Kuralın 5 ve 6. maddelerinin ve herhangi bir şahsın kendine borcu olan başka bir şahıs aleyhine dava- ikame etmesini ve/veya hükümlü alacağını tahsil maksadı ile icraya gitmesini bir suç haline koyan Kuralın 3'cü maddesinin Anayasaya aykırı olduğu hususunda yapılan iddia ile hemfikir olduğunu belirtti.

Baş Savcılık ise ileri sürülen hususların Anayasaya- aykırı olmadığını ileri sürdü. İlgili taraflar ilgili maddelerin Anayasaya aykırı olduğu hususunda hemfikir olmakla beraber konu ammeyi yakınen ilgilendirdiğinden ihtilâf konusunu etraflıca inceleyerek karar vermenin gerektiğine kanaat getirdik. Bu nede-nle ihtilâf konusunu etraflıca inceledik.

Mutazarrır Borçlular Kuralının 5. maddesi tahtinde kurulan Borç Tanzim Encümeninin 3 Ağustos 1973 de karara bağlanan 6/73 sayılı havalede Anayasaya aykırı olduğu Yüksek Mahkeme tarafından karara bağlanmıştır. 5/-73 sayılı havalede ileri sürülen gerekçeler ve nedenler bu havaleye de şamildir. Bu nedenle 6/73 sayılı havalede belirtilen gerekçe ve nedenleri bu havalede aynen tekrarlamak fuzulidir. Mutazarrır Borçlular Kuralı tahtında kurulan Borç Tanzim Encümeni An-ayasaya aykırıdır.

Mutazarrır Borçlular Kuralının 3(1) maddesine göre Kuralın yürürlüğe girdiği tarihten sonra herhangi bir alacaklının Borç Tanzim Encümeninin izni olmaksızın herhangi bir Mutazarrır borçlu aleyhine dava ikame etmesi, mevcut bir davayı i-leriye götürücü veya neticeye bağlayıcı herhangi bir muamelede bulunması, herhangi bir borç ile ilgili herhangi bir hükmü icra ettirmesi veya icrası ile ilgili herhangi bir muamelede bulunması, herhangi bir suretle teminat altına alınmış herhangi bir menku-l malın satışına gitmesi, Kurala aykırı olup bir suç teşkil eder. 3(1) maddesinin esas gayesi dava ikame etmek veya başka herhangi bir muamelede bulunmanın Borç Tanzim Encümeninden izin almak gerektiğidir. 3(1) maddesinde atıfta bulunulan Borç Tanzim Enc-ümeni Kuralın 5(1) maddesi tahtinde kurulan Borç Tanzim Encümenidir. İşbu Encümen Anayasaya aykırı olduğu cihetle herhangi bir muamelenin yürütülmesi için Anayasaya aykırı olan bir organdan izin almak için konan herhangi bir hüküm de Anayasaya aykırı olur-.

Havalenin 3. paragarafı ile Mutazarrır Borçlular Kural veya Kurallarının tamamen veya kısmen Anayasaya aykırı olup olmadığı hususunun karara bağlanması istendi. 144. madde tahtinde yapılan herhangi bir havalede kanaatımızca kuralın hangi maddesinin An-ayasanın hangi maddesine aykırı olduğu hususu havalede sarahaten belirtilmesi gerekir. Genel bir iddia yapmak yani tüm Kuralın Anayasaya aykırı olduğunu iddia etmek doğru değildir, ve Anayasa Mahkemesinin böyle genel bir karar vermemesi gerekir. Bu neden-le 3. paragraf tahtında herhangi bir karar vermemeyi uygun gördük.

Netice olarak Yüksek Mahkemeye sorulan 1. paragraftaki sual için verilen karar şudur: Kuralın 3(1) maddesi, Borç Tanzim Encümeni Anayasaya aykırı olduğu cihetle, Anayasaya aykırıdır. 2. -paragraftaki sual için verilen karar şudur: Borç Tanzim Encümeninin teşekkülü için hüküm koyan Mutazarrır Borçlular Kuralının 5. maddesi Anayasaya aykırıdır.



Yüksek Mahkeme
9.8.1973
-



2






Full & Egal Universal Law Academy