Anayasa Mahkemesi Numara 3/1997 Dava No 2/1997 Karar Tarihi 29.05.1997
Numara: 3/1997
Dava No: 2/1997
Taraflar: Vakıflar Örgütü ile Sinan Şemiler
Konu: 12 Haziran 1996 tarihinde alınan ve Resmi Gazetenin Ek IV Bölüm 1’de yayınlanan A-783-96 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin Anayasaya aykırılığı iddiası -Mülhak Vakfa ait taşınmazların kiralanması – Mülhak Vakıflara ait taşınmaz malların Bakanlar Kurulu kararıyla 17/81 sayılı Kira (Denetim) Yasası kapsamı dışında tutulması
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 29.05.1997

-D.2/97 Anayasa Mahkemesi 3/97

ANAYASA MAHKEMESİ OLARAK OTURUM YAPAN
YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti: Salih S. Dayıoğlu, Başkan, Celal Karabacak,
Taner Erginel, Nevvar Nolan, Mustafa Özkök.
-
Anayasanın 148. maddesi hakkında.

Lefkoşa Kaza Mahkemesi tarafından 1768/96 sayılı Davada
(Davacı: Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi n/d Vakıflar ve Din İşleri Dairesi, Lefkoşa ile Davalılar: 1-Sina-n Şemiler, Lefkoşa. 2-Hamit Şemiler, Lefkoşa arasında) sunulan konu.

Davacı namına Avukat Ergin Ulunay
Davalılar namına Avukat Serhan Çınar
Amicus Curiae olarak Başsavcı namına Başsavcı Ya-rdımcısı
Muavini Mehmet Ali Şefik

------------

K A R A R
KONU:
Bakanlar Kurulu tarafından 12 Haziran 1996 tarihinde alınan ve Resmi Gazetenin Ek IV Bölüm 1'de yayınlanan A-783-96 sayı-lı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin Anayasanın 8. madesine aykırı olup olmadığı.

1. OLAY:
Davacı Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi olup, Lefkoşa Kaza Mahkemesinde açtığı 1768/1996 sayıl-ı bir dava ile Davalıların ikamet ettikleri evi mütecaviz olarak işgal ettikleri gerekçesiyle tahliye etmelerini talep etti.




Davanın duruşmasında Davalılar, 12 Haziran 1996 tarihinde alınan ve 14.6.1996 tarihinde Resmi Gazetenin Ek 1V Bölüm 1'de yay-ımlanan A-783-96 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin taraflar arasındaki ihtilafın hallinde etken olduğunu ancak sözü edilen Kararın Anayasanın 8. maddesine aykırı olduğunu ileri sürdüler ve konunun Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, havale edi-lmesini istediler. İlk Mahkeme de Bakanlar Kurulu Kararnamesinin taraflar arasındaki ihtilafın hallinde etken olduğu kanaatine vardı ve konuyu Anayasal denetim için Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, havale etti.

II. İDDİANIN GEREKCESİ:
1) Da-valıların iddialarının gerekçesi özetle şöyledir;
Dava konusu mal mülhak vakıf olup Davacı tarafından idare edilmektedir. Vakfın geliri galleharlara dağıtılmaktadır.
Davacı, Vakfın idarecisi sıfatıyle Davalılara dava konusu evi icar etmiştir. Davalıla-rın kiracılık statüsü diğer normal kiracıların statüsü ile aynidir. Diğer kiracılar kira süresinin sona ermesi ile Kira Kontrol Yasasının kapsamına girip kanuni kiracılık statüsünü elde eder ve Kira (Denetim) Yasasının koruması altına girerlerken, havale -konusu edilen Bakanlar Kurulu Kararnamesinin yayınlanmasından sonra, mülhak vakıf malların kiracıları bu Kanunun koruyuculuğundan çıkıp mütecaviz duruma düşmektedirler. Bu durum mülhak vakıf mallarının kiracıları ile mülhak vakıf olmayan taşınmaz malları-n kiracıları arasında haklı nedene dayanmayan bir eşitsizlik yaratmaktadır.

2) Davacının iddiasının gerekçesi özetle şöyledir;
Vakıf malların türü ne olursa olsun idareci ayni olduğu sürece, kiracılar arasında bir ayırım yapılamaz. Diğer bir ifade şe-kliyle önemli olan Vakfın mazbut veya mülhak olmasından ziyade, o malın yöneticisinin davacı olan Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi olup olmadığıdır. Yönetici davacı olduğu sürece Vakfın mülhak vakıf olduğu veya galleharı bulunduğu pek önemli değildir-. Mazbut vakıfların yöneticisi davacıdır. Bu tür Vakıf mallar Kira Kontrol Yasası kapsamından çıkarılmıştır. Yöneticisinin ayni olduğu mülhak vakıf malların da Kira Kontrol Yasası kapsamı dışına çıkarılması bir eşitsizlik yaratmaz aksine mazbut vakıf ve -mülhak vakıf malları kiralayanlar arasında eşitlik olur.

3) Amicus Curiae olarak bulunan Başsavcılığın görüşü ise özetle şöyledir; mülhak bir Vakfın davacıdan başka bir idarecisi varsa havale konusu olan Bakanlar Kurulu Kararnamesi uygulanamaz. - Mazbut Vakıflarla Evkaf idaresinin yönettiği mülhak Vakıf mallarının kiracıları arasında özdeşlik vardır; Yöneticilik Davacıda olduğu sürece Davacının A.M. 30/85,
(D. 9/86) sayılı Anayasa Mahkemesi Kararında da belirtildiği gibi haklı bir neden bulunmak-tadır. Bu nedenle Kararnamenin Anayasaya aykırı bir yönü yoktur.

111. İLGİLİ BAKANLAR KURULU METNİ:

KARAR NUMARASI: A-783-96
VAKIF EMLAKIN KİRA (DENETİM) YASASI KURALLARININ
UYGULANMASINDAN MUAF TUTULMASI.

- (Önerge No: 757/96) (K.K.T.C.Bb)

Bakanlar Kurulu, Ekte bir sureti sunulan ve değiştirilmiş şekliyle 17/81 sayılı Kira Denetim Yasasının 3(2) maddes-i tahtında hazırlanan Kararnameyi onaylayarak Resmi Gazete'de yayınlanmasına karar verdi.


12.6.1996









KİRA DENETİM YASASI
(17/1981,22/1981,35/1982,48/1983 Sayılı Yasalar)
3(2) Madde Tahtında Kararname

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Baka-nlar Kurulu, Değiştirilmiş şekli ile 17/81 sayılı Kira (Denetim) Yasası'nın 3.Maddesinin (2).Fıkrası'nın kendisine verdiği yetkiye dayanarak, 308/1981 sayılı Kararname ile İlan edilen "Denetim Bölgesi" içinde Vakıflar İdaresince yönetilmekte olan- Mülhak Vakıflara ait taşınmaz mallar ile bunların kiralayan durumunda olduğu taşınmaz mallara; Denetim Bölgesi içerisinde olmasına bakılmaksızın, Değiştirilmiş şekli ile Kira (Denetim) Yasası kurallarının uygulanmasından tamamen muaf tuttuğunu -ilan eder.


IV. İLGİLİ ANAYASA METNİ:

Madde 8.
(1) Herkes, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, Anayasa ve yasa önünde eşittir. Hiçbir kişi, aile, zümre veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz.
(2) Devlet organları ve yönetim makamları-, bütün
işlemlerinde yasa önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek ve ayrıcalık yapmamak zorundadırlar.
(3) Ekonomik bakımdan güçsüz olanların Anayasa ve
yasalar ile elde ettikleri veya edecekleri - kazanımlar, bu madde ileri sürülerek ortadan
kaldırılamaz.


V. İNCELEME:
Konu, ileri sürülen görüş ve iddialar, ilgili Bakanlar Kurulu Kararnamesi ve Anayasa metni ışığında, incelenip gereği düşünüldü.

İlgili Bakanlar Kurulu Kararnamesi -yukarıya çıkarılmıştır. Arzu edilir bir açıklıkta kaleme alınmadığı görülen bu Kararnameye göre denetim bölgesi içinde olan ve Vakıflar İdaresince yönetilmekte olan Mülhak Vakıflara ait taşınmaz mallar 17/1981 sayılı Kira (Denetim) Yasasının kapsamı dışın-a çıkarılmaktadır.

AM 30/85 (D.9/86) sayılı Kararda benzeri bir Kararname konu edilmiştir. Sözü edilen Kararname 7.6.1984 tarihli Resmi Gazetenin Ek 111 sayı 56 sayfa 559'da yayınlanan 300 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi idi. Bu Kararname ile Devlet- Kurum ile Kuruluşları ve "Vakıflar İdaresine ait taşınmaz mallar ile bunların kiralayan durumunda olduğu taşınmaz" mallar Kira (Denetim) Yasası kapsamı dışına çıkarılmıştı. Anayasa Mahkemesi sözü edilen Kararın 7. sayfasında, yukarıya çıkarılan ve tırnak- işaretleri içine alınan söz dizisi hakkında şöyle demişti:

"Vakıflar İdaresine ait taşınmaz mallar ile bunların kiralayan durumunda olduğu taşınmaz mallar" deyiminden Vakıflar İdaresine ait olan taşınmaz mallar ile en azından sürekli ve etkil-i bir şekilde kontrol ve idaresi altında bulundurduğu veya bulunduracağı ve gerek geçmişte kiraladığı ve gerekse gelecekte kiralayacağı taşınmaz malların murat edildiği açıktır."

Yargıtay olarak oturum yapan Yüksek Mahkeme huzurunda
Y/H 58/9-2 (D.5/96) sayılı istinafta 300 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi betekrar konu edilmiş ve Yargıtay, AM 30/85 (D.6/86)'da verilen ve yukarıya çıkarılan Anayasa Mahkemesinin verdiği Karar ışığında, Mülhak Vakıf malların idaresinin sürekli ve etkili şekilde- Vakıflar İdaresinde olmadığı sürece, bu tür bir taşınmaz malın Kira (Denetim) Yasası kapsamı dışında mütalaa edilemiyeceği sonucuna varmıştı. Bu hükümden sonra Bakanlar Kurulu havale konusu Kararnameyi isdar ederek yöneticisi Vakıflar ve Din İşleri olduğ-u sürece mülhak vakıfları da yasa kapsamı dışına çıkardı.

Kanımızca konu oldukça basittir. AM 30/85 (D.9/86) sayılı davada verilen Kararın özeti, Devlete ve Devletin Kurum ve Kuruluşlarına ait olan ve bunların kiraladığı taşınmaz malların Kira (Deneti-m) Yasası kapsamı dışına çıkarılmasının Anayasaya ters bir yönü bulunmadığı ve Vakıflar İdaresinin özel ve tarihsel konumu dikkate alınarak bu İdareye ait veya bu İdarenin kiraladığı malların da Kira (Denetim) Yasası kapsamı dışında bırakılmasının Anayasay-a ters düşmediği doğrultusundadır. Ne var ki Mahkeme "Vakıflar İdaresine ait taşınmaz mallar ile bunları kiralayan durumunda olduğu taşınmaz mallar" deyiminden Vakıflar İdaresine ait olan mallar yanında, ait olmayan ancak bunlar üzerinde Vakıflar İdaresin-in "en azından sürekli ve etkili bir şekilde kontrol ve idaresi altında bulundurduğu ve bulunduracağı" malların kastedildiğini vurgulamıştı. Anayasa Mahkemesinin bu görüşü doğrudur. Vakıf malın türü ne olursa olsun, idare ve kontrolu mutlak surette Davac-ıda olduğu sürece bu gibi malın Kira (Denetim) Yasası kapsamı dışında tutulması Anayasaya bir aykırılık teşkil etmez. Esas olan, Vakıf malın kontrol ve idaresinin Davacıda olmasıdır. Davacı Vakıf malın kontrol ve idareciliğinden şu veya bu nedenle herhan-gi bir zaman yoksun edilebiliyorsa böyle bir mal Kira (Denetim) Yasası kapsamı dışına alınamaz.

Havale konusu Bakanlar Kurulu Kararnamesi dikkatle okunacak olursa "Vakıflar İdaresince yönetilmekte olan" ve "bunları kiralayan durumunda olan" söz dizilerin-deki fiiller daimilik ve değişmezlik belirten bir nitelik arzetmektedir. Böyle bir durumda Vakıf malın daimi yöneticisi ve kiralayanı her zaman Davacıdır. Hal böyle olunca da Vakıflar İdaresinin Mülhak Vakıf galleharlarının etkisi altında kalması söz kon-usu olamaz. Havale konusu Bakanlar Kurulu Kararnamesi ancak bu şekilde yorumlanabileceğine göre, Kararnamenin, AM 30/85 (D.6/86) sayılı Kararda söylenenler de dikkate alındığında, Anayasaya aykırılığından söz edilemez.
VI. SONUÇ:
Sonuç olarak Bakanlar Ku-rulu tarafından 12 Haziran 1996 tarihinde alınan ve 14.6.1996 tarihli Resmi Gazetenin Ek IV Bölüm 1'inde yayınlanan A-1783-96 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin Anayasanın 8. maddesine aykırı olmadığına, oybirliği ile, karar verildi.


Salih S. Day-ıoğlu Celal Karabacak
Başkan Yargıç




Taner Erginel Nevvar Nolan Mustafa H. Özkök
Yargıç Yargıç Yargıç




29 Mayıs 1997



6






Full & Egal Universal Law Academy