Anayasa Mahkemesi Numara 26/1986 Dava No 3/1987 Karar Tarihi 03.03.1987
Numara: 26/1986
Dava No: 3/1987
Taraflar: Başsavcılık ile Hasan Mevlit Vazaro
Konu: 38/82 Para ve Kambiyo İşleri Yasasının 77(1)(a) maddesinin Anayasaya aykırılığı iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 03.03.1987

-D.3/87 Anayasa Mahkemesi 26/86

Anayasa Mahkemesi Olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Salih S. Dayıoğlu,
Aziz Altay, Celâl Karabacak, Taner Erginel.

A-nayasanın 148. maddesi tahtında.

Gazi Mağusa Kaza Mahkemesi tarafından 1347/84 sayılı ceza davasında (İddia Makamı: KKTC Başsavcısı ile sanık: Hasan Mevlit Vazaro arasında) sunulan konu.

İddia Makamı namına: Başsavcı Yardımcısı Akın Sait.
Sanık namına-: Cahit Yılmazoğlu ve İbrahim Özgür.

----------------
K A R A R
KONU:
38/82 sayılı Para ve Kambiyo İşleri Yasası'nın 77(1)(a) maddesinin KTFD Anayasasının 28. maddesinin (1). fıkrası ve 61 maddesinin (4). f-ıkrasına ve KKTC Anayasasının 18. maddesinin (1). fıkrası ve 75. maddesinin (4). fıkrasına aykırı olup olmadığı.

OLAY :
Sanık, Mağusa Kaza Mahkemesi huzurunda, 38/1982 sayılı Para ve Kambiyo İşleri Yasasının 77(1)(a) maddesine aykırı olarak, 1982 yılı i-çinde gerçekleştirdiği ihracattan elde ettiği 18746 sterlin dövizi yurda getirmemekle itham edildi.

Dava, duruşma için, kaza mahkemesi huzuruna gittiğinde Sanık 38/82 sayılı Para ve Kambiyo ve Kambiyo İşleri Yasası'nın 77(1)(a) maddesinin KTFD Anayasasın-ın 28(1) ve 61(4) maddelerine ve KKTC Anayasasının 18(1) ve 75(4) maddelerine aykırı olduğunu ileri sürdü ve Mahkeme de ileri sürülen Anayasaya aykırılık konusunun taraflar arasındaki ihtilâfı karara bağlamada etkili olabileceği kanaatına vardı ve konuyu, -karara bağlanmak üzere, Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sundu. Kaza Mahkemesi ayrıca Anayasa Mahkemesinin kararına dek davanın duruşmasını durdurdu.

II.İDDİANIN GEREKÇESİ:
Sanığın iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
38/82 sayılı Para ve Ka-mbiyo İşleri Yasası'nın 77(1)(a) maddesi geriye dönük olarak suç ihdas etmektedir. Bu nedenle konu madde, geriye dönüklük içerdiği oranda, KKTC Anayasasının 18(1) maddesine ve KTFD Anayasasının 28(1) maddesine aykırıdır.

Yapılan havalede konu Yasa madd-esinin KTFD Anayasasının 61(4) maddesi ve KKTC Anayasasının 75(4) maddesine aykırı olup olmadığı da sorulmuş ise de havalenin duruşmasında bu maddelere aykırılık iddiası ileri sürülmüştür.
İddia Makamının iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
Yasanın yür-ürlüğe girmesinden önce kazanılan ve ülkeye getirilmeyen döviz söz konusudur. Yasanın ilgili maddesi Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra Bakanlık tarafından yapılan bir çağrıya uygulanması halinde bir suç işlenmiş olmasını öngörmektedir. Yasa koyucu bu çağ-rının yasa yürürlüğe girmesinden sonra yer alması nedeni ile konu maddenin geriye dönük olarak suç ihdas etmediğini düşünmüş olmalıdır. Ancak suça esas olan eylem veya ihmal Yasadan öncedir ve bu nedenle geriye dönüklük içermektedir. Bu durumda konu madde -KTFD Anayasasının 28(1) maddesine ve KKTC Anayasasının 48(1) maddesine aykırıdır.

III. İLGİLİ YASA METİNLERİ:
38/82 sayılı Para ve Kambiyo İşleri Yasası'nın 77(1)(a) maddesi aynen şöyledir:
"77.(1) Bu Yasanın yürürlük tarihinden önce ilgili
mak-amdan izin alınarak yapılan ihracatların karşılığı ve görünmeyen muamelelerin sonucu olup da bu tarihe kadar getirilmeyen dövizler (sterling dahil) ve kapatılmayan hesaplar hakkında Maliye İşlerinden sorumlu Bakanlık sözkonusu dövizlerin Kıbrıs Türk Federe- devletine getirilmesi ve hesapların kapatılması hususunda ilgili gerçek ve tüzel kişilere kurum ve kuruluşlara yazılı olarak çağrıda bulunur.
Bu çağrıya bir ay içerisinde gerekçeli ve yazılı olarak itiraz etmeyenler ve ilgili dövizleri Kıbrıs Türk Federe- Devletine getirmeyenler suç işlemiş sayılırlar ve 50 milyon Türk Lirasına kadar para veya on yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılırlar."

IV. İLGİLİ ANAYASA METİNLERİ:
KTFD Anayasası:
"Madde 28:
(1) Kimse, işlendiği- zaman yasaca suç teşkil etmeyen bir eylem veya ihmalden dolayı suçlu sayılamaz; herhangi bir suç için, işlendiği zaman yasanın bu suç için koyduğu cezadan daha ağır bir cezaya çarptırılamaz.

Madde 61:
Geriye yürüyen mali yükümlülükler konulamaz.

K-KTC Anayasası:
Madde 18:
Kimse, işlendiği zaman yasaca suç teşkil etmeyen bir eylem veya ihmalden dolayı suçlu sayılamaz; herhangi bir suç için, işlendiği zaman yasanın bu suç için koyduğu cezadan daha ağır bir cezaya çarptırılamaz.

Madde 75:
(4) Geriy-e yürüyen mali yükümlülükler konulamaz.

V. İNCELEME:
Konu, yapılan iddialar ve ilgili Anayasa kuralları ışığında görüşüldü ve gereği düşünüldü.

38/82 sayılı yasanın 77(1)(a) maddesi bir suç ihdas etmektedir. Bu suç esas itibarı ile yasanın yürürlüğe- girmesinden önce kazanılan dövizin ülkeye getirilmemesinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle de ihdas edilen suç, esas itibarı ile, Yasa yürürlüğe girmezden önce yer alan eylem ve ihmalden oluşmaktadır. Bu durumda konu madde geriye dönük olarak bir suç ihdas- etmiş olmaktadır. Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra Bakanlık tarafından çağrı yapılması ve buna uyulmaması durumu değiştirmemektedir.

Geriye dönük olarak suç ihdas ettiği cihetle konu maddenin KKTC Anayasasının 18. maddesinin (1). fıkrasına aykırı old-uğu iddia edilmiştir. Bu fıkraya göre kimse, işlendiği zaman yasaca suç teşkil etmeyen bir eylem veya ihmalden dolayı suçlu bulunamaz. Bu fıkra herhangi bir yasanın geriye dönük olarak suç ihdas etmemesini öngörmektedir. Bu nedenle konu yasa maddesi bu fık-raya ters düşmektedir.

Yapılan havalede konu yasa kuralı KKTC Anayasasının 75(4) maddesine de aykırı olup olmadığı sorulmuş ise de havalenin duruşmasında bu maddeye aykırılık iddiasında bulunulmadı. Bu nedenle, bu havalede, konu yasa kuralının sözü edile-n Anayasa maddesine aykırı olmadığına karar verilmesi gerekir.

Yine yapılan havalede konu yasa maddesinin KTFD Anayasasının 28(1) ve 61(4) maddelerine de aykırı olup olmadığı sorulmuştur. Fakat şunu belirtmeliyiz ki herhangi bir yasa veya kuralının yürür-lüğe girdiği tarihteki Anayasa ışığında geçerli olup olmadığı ancak bu hususun taraflar arasındaki ihtilâfı karara bağlamakta etken olduğu hallerde havale konusu yapılabilir. Aksi takdirde yapılan havalenin sadece mevcut Anayasaya atfen yapılması gereklidi-r. Bunu belirttikten hemen sonra söylemek yerinde olur ki özellikle iki Anayasanın ilgili kuralları ayni olduğuna göre, bu meselede, havale sadece KKTC Anayasasına atfen yapılmalı ve KTFD Anayasasına aykırı olup olmadığı konu edilmemeli idi. Bu durumda biz-im konu yasa kuralının KTFD Anayasasının sözü edilen maddelerine aykırı olup olmadığı hususunu inceleyip karara bağlamamız gerekmemektedir.

SONUÇ:
Sonuç olarak:
38/82 sayılı Para ve Kambiyo İşleri Yasası'nın 77(1)(a) maddesinin KKTC Anayasasının 18. m-addesinin (1). fıkrasına aykırı olduğuna, 75(4) maddesine aykırı olmadığına; ve
Konu Yasa maddesinin KTFD Anayasasına aykırı olup olmadığı hususunun incelenip karara bağlanması gerekmediğine - oybirliği ile, karar verilir.



(Şakir Sıdkı İlkay) - (Salih S. Dayıoğlu)
Başkan Yargıç


(Aziz Altay) (Celâl Karabacak) (Taner Erginel)
Yargıç Yargıç Yargıç


3 Mart 1987


Full & Egal Universal Law Academy