Anayasa Mahkemesi Numara 22/1989 Dava No 12/1989 Karar Tarihi 19.12.1989
Numara: 22/1989
Dava No: 12/1989
Taraflar: Emek İnşaat Şti. Ltd. ile Eski Eserler ve Anıtlar.
Konu: Gayrımenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından alınıp Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan ve 7.6.1985 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 5H-559-85 sayılı kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istemi
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 19.12.1989

-D. 12/89 Anayasa Mahkemesi: 22/89

Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Salih S. Dayıoğlu,
N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Celâl
- Karabacak

Anayasanın 148. maddesi tahtında

Yüksek İdare Mahkemesi tarafından 196/88 sayılı başvuruda (müstedi: Emek İnşaat Şti.Ltd. ile müstedaaleyh: 1. Gayrımenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu, 2. Girne Belediyesi arasında) sunulan konu.-

Müstedi namına: Kıvanç Rıza tarafından Mustafa Asena
Müstedaaleyh (1) namına: Ali F. Yeşilada
Müstedaaleyh (2) namına: Neşe Keskin

-------------

K A R A R

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Müstedi Yüksek İdare Mahkemesi huzurunda açtığı başvuru ile, diğerle-ri arasında, müstedinin Yukarı Girnede kâin taşınmaz malını ilgilendirdiği oranda Gayrımenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından alınıp Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan ve 7.6.1985 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 5H-559-85 sayılı kararı-n hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi.

Bu havalede Mahkemeye sunulan soru şöyledir:

"Gayrımenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek
Kurulu tarafından alınıp Milli Eğitim, Gençlik ve-
Spor Bakanınca onaylanan ve/veya Bakanlar Kurulu
tarafından onaylanan ve 7.6.1985 tarihli ve 54
sayılı Resmi Gazetenin Ek IV, Bölüm 1'in de 5.H. -
559 - 85 karar numarası altında yayınlanan
20.5.1985 tarihli karar Anayasanın 39.- maddesine
aykırı mı?"

Havale duruşma için Mahkeme önüne geldiğinde müstedaaleyhler tarafından havalenin mevsimsiz yapılmış olduğu ve başvuru ve itiraznamede ileri sürülenler ışığında havale konusu kararın Anayasaya aykırı olup olmadığının tara-flar arasındaki ihtilâfın karara bağlanmasında etken olup olmadığının belli olmadığı ve bunun ancak İlk Mahkemenin konu kararın başvuru konusu mala şamil olup olmadığını ve başvurunun Anayasanın öngördüğü 75 günlük süre zarfında açılmadığı nedeni ile ileri- gidip gidemeyeceğini karara bağladıktan sonra belli olabileceği ve bu nedenle havalenin incelenip karara bağlanmaması ve dosyanın İlk Mahkemeye iade edilmesi gerektiği ileri sürüldü. Müstedi tarafı ise havalenin, konu hususlar İlk Mahkeme tarafından kara-ra bağlanmadan, ileri gidilebileceğini savundu.

Bu mesele ile ilgili olgular, önümüzdeki konuyu ilgilendirdiği kadarı ile ve kısaca, şöyledir: Müstedi, Yüksek İdare Mahkemesinde dosyaladığı bir başvuru ile, havale konusu Bakanlar Kurulu kararının ken-disinin Girnede kâin taşınmaz malını ilgilendirdiği oranda hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi. Müstedi başvurusunda, diğer hususlar yanında, başvuru konusu taşınmaz malın Girne Kalesi koruma alanı -veye eski eserler koruma alanı içinde olmadığını ve ilgili mevzuatın kapsamına girmediğini iddia etti. Müstedaaleyhler de dosyaladıkları itiraz takrirlerinde, diğer hususlar yanında, başvurunun müstedinin konu Bakanlar Kurulu kararını öğrendiği tarihten i-tibaren 75 gün zarfında dosyalanmadığını ve bu nedenle ileri gidemeyeceğini ileri sürdüler.

Başvuru, duruşma için, Yüksek İdare Mahkemesi önüne gittiğinde müstedi tarafı konu Bakanlar Kurulu kararının Anayasanın 39. maddesine aykırı olduğunu ileri sü-rdü ve konunun karara bağlanması için Anayasa Mahkemesine havale edilmesini istedi. Müstedaaleyhler ise konu başvurunun 75 gün zarfında açılmadığı ve ileriye gidemeyeceği hususunda yapmış oldukları ön itirazın karara bağlanması gerektiğini ve bu husus kar-ara bağlandıktan sonra iddia edilen Anayasaya aykırılık konusunun taraflar arasındaki ihtilâfın karara bağlanmasında etken olup olmadığının belli olabileceğini ileri sürdüler. Müstedi tarafı ise havalenin yapılabileceğini çünkü Bakanlar Kurulu kararının y-oklukla malûl olduğunu ve bu nedenle Anayasanın öngördüğü 75 günlük sürenin konu başvuruya şamil olmadığını iddia etti. İlk Mahkeme müstedaaleyhlerin itirazlarını reddedip havalenin yapılmasına karar verdi.

Bir Anayasaya aykırılık konusu taraflar ar-asındaki ihtilâfı karara bağlamada etken değilse konu karara bağlanmak üzere Anayasa Mahkemesine havale edilemez. Bu meselede, daha önce de belirtildiği gibi, biri başvuru diğeri itiraznamede ileri sürülen iki husus karara bağlanmadan konu Anayasaya aykır-ılığın taraflar arasındaki ihtilâfı karara bağlamada etken olabileceğinin belli olmadığı iddia edilmiştir. Bu hususlardan biri 75 günlük sürenin geçirildiği nedeni ile başvurunun ileri gidemeyeceğine dair müstedaaleyhlerin itiraznamelerinde ileri sürdükle-ri husustur. Başvurunun Bakanlar Kurulu kararının öğrenildiği tarihten itibaren 75 gün zarfında dosyalanmadığı müstedi tarafından da kabul edilmektedir. Ancak müstedi, daha önce de belirtildiği gibi, Bakanlar Kurulu kararının yoklukla malûl olduğunu ve b-u nedenle 75 günlük süreye tabi olmadığını iddia etmektedir. Müstediye göre Bakanlar Kurulu kararı, üzerine dayandırıldığı yasa maddelerinin Anayasaya aykırı olması nedeni ile yoklukla malûldür. Böyle bir iddia karşısında ilkin konu yasa maddelerinin Ana-yasaya aykırı olup olmadığının karara bağlanması gerekir. Ne var ki konu yasa maddelerinin Anayasaya aykırı olup olmadığı havale konusu yapılmış değildir. Bu nedenle ve öne sürülen diğer hususla ilgili olarak vardığımız ve aşağıda belirtilen karar muvace-hesinde bu hususta, bu safhada, daha fazla birşey söylemek istemiyoruz.

Karara bağlanmadan etkenliğin belli olamayacağı iddia edilen diğer husus ise başvuru konusu taşınmaz malın Girne Kalesi koruma alanı veya eski eserler koruma alanı içinde olmadığ-ına ve ilgili mevzuatın kapsamına girmediğine dair müstedinin başvurusunda ileri sürdüğü husustur. Eğer konu taşınmaz mal eski eserler koruma alanı içinde olmadığı ve ilgili mevzuatın kapsamına girmediği nedeni ile havaleye konu edilen karar buna şamil ol-mayacaksa sözü edilen Anayasaya aykırılık konusunun taraflar arasındaki ihtilâfı karara bağlamada etken olmayacağı açıktır. Bu nedenle bu husus karara bağlandıktan sonra iddia edilen Anayasaya aykırılık konusunun taraflar arasındaki ihtilâfın karar bağlan-masında etken olup olmadığının belli olabileceği ve bu böyle olduğuna göre de havalenin mevsimsiz yapılmış olduğu açıktır.

Bir yasa maddesinin yorumu yapıldıktan veya ileri sürülen bir husus karara bağlandıktan sonra iddia edilen Anayasaya aykırılık- konusunun taraflar arasındaki ihtilâfın karara bağlanmasında etken olup olmadığının belli olabileceği hallerde İlk Mahkemenin sözü edilen yorumu yapamdan veya ileri sürülen hususu karara bağlamadan havaleyi yapmaması ve bu şekilde yapılan bir havalenin me-vsimsiz yapılmış olacağı bu Mahkemenin muhtelif kararlarında, örneğin A.M. 18/78, 3/86, 24/86 ve 3/89 da, belirtilmiştir.

Yukarıda söylenenler ışığında havale mevsimsiz yapılmıştır ve bizim havaleyi inceleyip karara bağlamamız gerekmemektedir.

SONUÇ-:
Sonuç olarak havalenin incelenip karara bağlanması gerekmediğine ve dosyanın duruşmaya devam edilmek üzere, İlk Mahkemeye iade edilmesine, oybirliğ ile, karar verilir.



(Şakir Sıdkı İlkay) (Salih S. Dayıoğlu)
Başkan - Yargıç




(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut) (Celâl Karabacak)
Yargıç Yargıç Yargıç


19 Aralık 1989

-1


4



-


Full & Egal Universal Law Academy