Anayasa Mahkemesi Numara 21/1987 Dava No 4/1989 Karar Tarihi 25.04.1989
Numara: 21/1987
Dava No: 4/1989
Taraflar: Su, Jeoloji ve Mad. Da. İle KKTC Meclisi
Konu: 38/1987 sayılı Yasa ile Emeklilik Yasasına getirilen bazı değişikliklerin veya bu değişiklikleri öngören madde ve fıkraların iptali istemi
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 25.04.1989

-D. 4/89 Anayasa Mahkemesi: 21/87

Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Salih S. Dayıoğlu,
N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay

Davacılar: -(1) Su, Jeoloji ve Maden Dairesi Çalışanları Sendikası
(Su-Sen)
(2) Kıbrıs Türk Petrol İşçileri Sendikası (Petrol-İş)

ile

Davalı: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi

- A r a s ı n d a

Davacılar namına: Tahir Seroydaş ve Türkay Saadetoğlu
Davalı namına: Yaşar Boran
---------------

K A R A R

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Davacılar, 38/1987 sayılı Y-asa ile Emeklilik Yasasına getirilen bazı değişikliklerin veya bu değişiklikleri öngören madde ve fıkraların iptalini istemektedir.

Dava duruşma için Mahkeme önüne geldiğinde davalı tarafından davacıların böyle bir dava açmağa hakları olmadığına ve d-avanın ileri gidemeyeceğine dair bir ön itirazda bulunuldu ve bu hususun karara bağlanması uygun görüldü.

Davalı, Emeklilik Yasasının kamu görevlilerinin emeklilik haklarını düzenlediğini, davacı sendikaların ise birer kamu görevlileri sendikası olma-dığını ve bu nedenle davada yerleri
2

(locus standi'leri) bulunmadığını iddia etti. Davalıya göre davacı (1) bir kamu görevlileri sendikası değil de çalışanların sendikasıdır. Davacı (2) ise sadece bir işçi sendikasıdır. Da-valı, ayrıca, davacılardan herhangi birinin bir kamu görevlileri sendikası olması halinde dahi davanın ileri gidemeyeceğini çünkü iptali istenen yasa kurallarının sendikanın varlığı veya görev alanı ile ilgili herhangi bir kısıtlama getirmediğini ileri sür-müştür.

Davacılar ise konu yasa kurallarının kendi görev alanlarını ilgilendirdiğini ve bu nedenle davayı yürütme hakları bulunduğunu iddia ettiler.

Bu dava, Anayasanın 147. maddesi altında açılmıştır. Bu maddenin ilgili fıkrası aynen şöyledir-:

"147(1) Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisinde temsil
edilen siyasal partiler, siyasal gruplar ve en az dokuz
milletvekili veya kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren
alanlarda diğer kurum, kuruluş veya sendikalar bir yasanın,
- kararnamenin, tüzüğün, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğünün,
Cumhuriyet Meclisi kararının, yönetmeliğin veya bunların
herhangi bir kuralının Anayasanın herhangi bir kuralına
aykırı veya ona uygun olmadığı gerekçesi ile Anayasa Mah-
kemes-inde doğrudan doğruya iptal davası açabilirler."

Görülebileceği gibi, bu maddede kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda sendikalara da, diğerleri arasında, bir yasa veya bunun herhangi bir kuralının Anayasaya aykırı olduğu gerekçesi ile i-ptali için dava açma hakkı tanınmıştır. Bu maddede bir sendikanın iptal davası açması için aranan koşul iptali istenilen yasa veya kuralın sendikanın kendi varlık veya görevlerini ilgilendiren alanlarda bir yasa veya kural olmasıdır. Tabiidir ki sendikanın- yürürlükteki mevzuat uyarınca kayıtlı olması da gerekir.
3

Bu davada davacı (2), isminden de görüleceği gibi, petrol işçilerinin bir sendikasıdır. Davacılar tarafından tanık olarak çağrılan Sendikalar Mukayyidinin Mahkeme-ye söylediğine göre bu sendika bir kamu görevlileri sendikası olmayıp petrol şirketinde çalişan işçi ve memurların sendikasıdır ve üyeleri Emeklilik Yasası altında emeklilik almamaktadırlar. Bu böyle olduğuna göre iptali istenilen yasa kuralları davacı (2)- sendikanın kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda kurallar değildirler. Bu nedenle davacı (2) nin bu kuralların iptali için dava açma hakkı yoktur.

Davacı (1) Su, Jeoloji ve Maden Dairesinde çalışanların sendikasıdır. Davacı (1) ile ilgi-li olarak, bu meselede, ilkin tezekkür edilmesi gereken bir husus vardır. Davacı (1), Sendikalar Mukayyidinin Mahkemeye söylediğine göre, Yasanın Resmi Gazetede yayınlanıp yürürlüğe girdiği 13 Temmuz 1987 tarihinde kayıtlı bir sendika değildi ve kaydını an-cak 23.9.1987 tarihinde yaptırmıştır. Bu nedenle Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte yasal surette mevcut olmayan davacı (1) in böyle bir davayı açmağa hakkı olup olmadığı hususunun tezekkür edilmesi gerekir.

Bu dava, daha önce de belirtildiği gibi, An-ayasanın 147. maddesi altında açılmıştır. Bu maddenin (1). fıkrası, yukarıda yapılan iktibastan görüleceği gibi, iptal davası açabilecek kişilerin sınırlanmasını amaçlamaktadır. Fıkranın amacı bu olduğuna göre de herhangi bir kurum, kuruluş veya sendikanın- böyle bir iptal davası açabilmesi için konu yasa, kararname veya tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihte yasal surette mevcut olması gerekir. Aksini düşünmek fıkranın öngördüğü kısıtlamaların ortadan kalkması anlamına gelir. Eğer bir yasa, kararname veya tüzüğü-n girmesinden sonra kurulan bir kurum, kuruluş veya sendika

4

o yasa, kararname veya tüzüğün iptali için Mahkemeye müracaat edebilecek olmuş olsa idi 147. maddenin (1). fıkrasında öngörülen sınırlamalar etkenliğini yitirirdi v-e herkes bu amaçla kurulacak bir kurum veya kuruluş veya sendika vasıtası ile iptal davası açabilirdi. Anayasanın 147(1) maddesinin amacı ise, biraz önce de belirtildiği gibi, iptal davası açabilecek kişilerin sınırlanmasıdır. Bu nedenledir ki bir sendikan-ın bir yasanın iptali için Mahkemeye başvurabilmesi için konu yasanın yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olması gerekir. Mevcut olması demek yasal surette mevcut olması demektir. Davacı (1) ise iptali istenen yasanın yürürlüğe girdiği tarihte kayıtlı bir sen-dika değildi. Bu nedenle davacı (1) in, bu davayı açmağa hakkı yoktur. Bu böyle olduğuna göre de davacı (1) ile ilgili olarak başka bir hususu tezekkür etmeğe gerek yoktur.

Yukarıda söylenenlerden anlaşılacağı gibi davacıların bu davayı açmağa haklar-ı yoktur ve ön itirazın kabul edilmesi gerekir.

Sonuç olarak ön itiraz kabul edilir ve dava reddolunur.



(Şakir Sıdkı İlkay) (Salih S. Dayıoğlu)
Başkan Yargıç



(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F.- Korkut) (Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç



25 Nisan 1989



Full & Egal Universal Law Academy