Anayasa Mahkemesi Numara 20/1980 Dava No 7/1981 Karar Tarihi 28.01.1981
Numara: 20/1980
Dava No: 7/1981
Taraflar: TKP ile KTFD Meclisi
Konu: 21/80 sayılı 1980 Mali Yılı Bütçe (Değ. No.2) Yasasının tümünün iptali istemi
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 28.01.1981

-D.7/81 Anayasa Mahkemesi 20/80
Anayasa Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin, Başkan, Şakir Sıdkı İlkay,
Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut.
Anayasanın 113. maddesi hakkında.

(Toplu-mcu Kurtuluş Partisinin 21/80 sayılı 1980 Mali Yılı Bütçe Değişiklik No.2) Yasasının iptaline ilişkin istemi.

Davacı: Toplumcu Kurtuluş Partisi, Lefkoşa
-ile-
Davalı: Kıbrıs Türk Federe Meclisi, Lefkoşa
a r a s ı -n d a

Davacı namına: Fuat Veziroğlu
Davalı namına: Ümit S. Onan
Amicus curiae olarak: Akın Sait.

---------------

K A R A R
İPTAL DAVASININ KONUSU:
Davacı, Toplumcu Kurtuluş Partisi, 5 Kasım 1980 tarihinde K.T.F.D. Resmi Gazetesinin Ek.I.'inde yayınlan-an 21/1980 sayılı 1980 Mali Yılı Bütçe (Değişiklik No.2) Yasasının tümünün Anayasanın 1, 4, 65, 66, 73, 74, 75, 103 ve 113. maddelerine aykırı olduğunu ileri sürerek söz konusu Yasanın tümünün Anayasanın 113. maddesi uyarınca iptalini istemiştir.

DAVACINI-N GERKÇESİNİN ÖZETİ ŞÖYLEDİR:
21/1980 sayılı Yasa bir bütçe yasası olduğu halde bu yasa ile kadro ihdas edilmiştir. Halbuki Anayasa ve Yüksek Mahkemenin Anayasa Mahkemesi olarak verdiği kararlar, özellikle 7/79 sayılı iptal davasındaki karar ışığında kad-ro ihdası bütçe Yasası ile yapılamayacağı ayrı bir yasa ile yapılması gerektiği belirtilmiştir.

II. DAVALI GEREKÇESİNİN ÖZETİ ŞÖYLEDİR:
21/80 sayılı Yasa ile herhangi bir kadro ihdas edilmiş değildir. Söz konusu kadro tadil edilmiş şekli ile 10/70 say-ılı Öğretmenler Yasası uyarınca Bakanlar Kurulunun kararı ile ihdas edilmiştir. Bakanlar Kurulu söz konusu kadroyu Öğretmenler Yasasının 9, 30 ve 33A(6) maddeleri uyarınca verilen yetkiye dayanarak ihdas etmiştir. Bunun Anayasaya herhangi bir aykırılığı -yoktur.

III. İLGİLİ YASA METİNLERİ:
İptal konusu ilgili yasa metinleri:

"Sayı: 21/1980

1980 MALİ YILI BÜTÇE (DEĞİŞİKLİK NO:2) YASASI

Kıbrıs Türk Federe Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar:

1.Bu Yasa, 1980 Mali Yılı Bütçe (Değişiklik No.-2) Yasası olarak isimlendirilir ve aşağıda "Esas Yasa" olarak anılan değiştirilmiş şekliyle 1980 Mali Yılı Bütçe Yasası ile birlikte okunur.
Esas Yasa;
Sayfa 275'de, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı", Alt Program 08 "Temel Eğitim Müdürlüğü",- Madde 01 "Kadro" altında gösterilen Temel Eğitim I. Kademenin öğretim kadrosu 38 öğretim kadrosu eklenmek suretiyle 625'den 663'e yükseltilmek; öğretim kadrosunun açıklama sütununda yer alan 2 Münhal, 40 Münhale yükseltilmek ve Temel Eğitim I. Kademe topl-am kadrosu da 630'dan 668'e yükseltilmek suretiyle değiştirilir.
Sayfa 275'de, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı", Alt Program 08 "Temel Eğitim Müdürlüğü", Madde 01 "Kadro" altında gösterilen Temel Eğitim II. Kademenin öğretim kadrosu, 3 öğre-tim kadrosu eklenmek suretiyle 121'den 124'e yükseltilmek; öğretim kadrosunun açıklama sütununda yer alan 2 Münhal, 5 Münhale yükseltilmek ve Temel Eğitim II. Kademe toplam kadrosu da 126'dan 129'a yükseltilmek suretiyle değiştirilir.
Sayfa 276'da, Program- 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı, Alt Program 08 "Temel Eğitim Müdürlüğü", Madde 03 altında gösterilen Temel Eğitim I. Kademenin işçi kadrosu, 11 işçi kadrosu eklenmek suretiyle 57'den 68'e yükseltilmek; işçi kadrosunun açıklama sütununda yer alan- bir Münhal, 12 Münhale yükseltilmek ve toplam işçi kadrosu da 103'den 114'e yükseltilmek suretiyle değiştirilir.
Sayfa 276'da, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı", Alt Program 08 "Temel Eğitim Müdürlüğü" toplam kadrosu olarak öngörülen 1980 k-adro adedi 869'dan 921'e yükseltilmek suretiyle değiştirilir.
Sayfa 277'de, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı", Alt Program 08 "Temel Eğitim, Ödenek Türü 1 "Aylıklar ve Özlük Hakları" altında gösterilen madde 01'in 1980 kadro adedi 766'dan 80-7'ye yükseltilmek; madde 03'ün 1980 kadro adedi 103'den 114'e yükseltilmek ve 1980 toplam kadro adedi de 869'dan 921'e yükseltilmek suretiyle değiştirilir.

Esas Yasa;
Sayfa 280'de, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı", Alt Program 11 "Genel Or-taöğretim Müdürlüğü", Madde 01 "Kadro" altında gösterilen öğretim kadrosu, 31 öğretim kadrosu eklenmek suretiyle 419'dan 450'ye yükseltilmek; öğretim kadrosunun açıklama sütununda yer alan 13 münhal, 44 münhale yükseltilmek; Madde 01'in toplamı olan 441 ka-dro adedi 472'ye yükseltilmek ve 560 olan Genel Ortaöğretim Müdürlüğü toplam kadro sayısı da 591'e yükseltilmek suretiyle değiştirilir.
Sayfa 281'de, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı", Alt Program 01 "Genel Ortaöğretim Müdürlüğü", Ödenek Tür-ü 1 "Aylıklar ve Özlük Hakları" altında gösterilen Madde 01'in 1980 kadro adedi 441'den 472'ye yükseltilmek ve 1980 toplam kadro adedi de 560'dan 591'e yükseltilmek suretiyle değiştirilir.

4. Esas Yasa;
Sayfa 283'de, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik- Bakanlığı", Alt Program 12 "Mesleki Teknik Öğretim Müdürlüğü", Madde 01 "Kadro" altında gösterilen öğretim kadrosu, 36 öğretim kadrosu eklenmek suretiyle 281'den 317'ye yükseltilmek; öğretim kadrosunun açıklama sütununda yer alan 5 Münhal, 41 Münhale yüks-eltilmek; Madde 01'in toplamı olan 296 kadro adedi 332'ye yükseltilmek ve 371 olan Mesleki Teknik Öğretim Müdürlüğü toplam kadro sayısı da 407'ye yükseltilmek suretiyle değiştirilir.
Sayfa 284'de, Program 08 "Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı", Alt Prog-ram 12 "Mesleki Teknik Öğretim Müdürlüğü", Ödenek Türü 1 "Aylıklar ve Özlük Hakları" altında gösterilen Madde 01'in 1980 kadro adedi 296'dan 332'ye yükseltilmek ve 1980 toplam kadro adedi de 371'den 407'ye yükseltilmek suretiyle değiştirilir.

5. Bu Yasa,- Esas Yasanın yürürlüğe girdiği 1 Mart 1980 tarihinden başlayarak yürürlüğe girer."


2. Değiştirilmiş şekliyle 10/70 sayılı Öğretmenler Yasasının ilgili metinleri:
"9.(1)Öğretmen kadrosunda, her yıl için, Dairenin bütçesinde gösterilmek üzere Daire-ce tavsiye edilen ve Yürütme Kurulunca tasvip olunan sayıda öğretmen bulunur.
(2)Yukarıda birinci fıkrada gösterilen sayı mümkün olduğu derecede bir okulda ilk 40 öğrenciye kadar bir öğretmen, 40'tan fazla her 35 veya daha az öğrenci için bir öğretmen -esasına uygun olarak tayin edilir. Ancak, mali imkânlar nisbetinde, öğrenci sayısı 35'ten az olan okullar dışındaki okullarda öğretmen sayısı tooplamı her 35 öğrenciye bir öğretmen isabet edecek tarzda ayarlanır. Mamafih altından fazla öğretmeni b-ulunan okullar için okul kadrosu tesbit edilirken Başöğretmenlerin ancak idarecilik fonksiyonlarını aksatmıyacak sayıda ders verecekleri ve sınıf öğretmenliği yapmayacakları nazarı itibara alınır."


"30.Her okulun öğretmen kadrosunda, her yıl için Daire-nin bütçesinde gösterilmek üzere, Dairece tavsiye edilen ve Yürütme Kurulunca tasvip olunan sayıda öğretmen bulunur."


"33A(6)Köy Kadın Kursu kadrosunda, her yıl için Dairenin bütçesinde gösterilmek üzere, Dairece tavsiye edilen ve Yürütme Kurulunca ta-svip olunan sayıda öğretmen bulunur. Ancak, bu kadro kadar köy kadın kursu açılamıyorsa veya ihtiyaç halinde, Maarif Dairesi bu öğretmenleri diğer okullarda veya diğer herhangi bir Maarif hizmetinde görevlendirebilir. Ek öğretmen ihtiyacı olduğu takdirde-, bu ihtiyaç arızi istihdam yolyla giderilebilir."





IV. İLGİLİ ANAYASA METİNLERİ:

"Madde 1.
Kıbrıs Türk Federe Devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanan lâik bir cumhuriyettir."


"Madde 4.
Yasalar, Anayasaya aykırı ol-amaz.
Anayasa kuralları, yasama, yürütme ve yargı organlarını, devlet yönetimi makamlarını ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır."


"Madde 65.
Yasa koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesin hesap tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; gen-el ve özel af ilânına, mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek; andlaşmaları onaylamak Kıbrıs Türk Federe Meclisinin yetkilerindendir."


"Madde 73.
Yasa önermeye Kıbrıs Türk Federe Bakanlar Kurulu ve milletvekil-leri yetkilidir.
Devlet Başkanı, Kıbrıs Türk Federe Meclisince kabul edilen yasaları, on gün içinde yayınlar, ya da bir daha görüşülmek üzere Meclise geri gönderir veya Bakanlar Kurulunun istemi üzerine halkoylamasına sunar. Meclis geri gönderilen yasayı -değiştirerek veya aynen, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile kabul ederse, yasa Devlet Başkanınca yayınlanır. Çekimser oylar, karar yeter sayısı açısından dikkate alınmaz.
Halkoylamasınca kabul edilen yasalar on gün içinde Resmi Gazetede Devlet Başkanınc-a yayınlanır."


"Madde 75.
Bütçe tasarısı Kıbrıs Türk Federe Bakanlar Kurulu tarafından, mali yıl başından en az iki ay önce, Meclise sunulur.
Bütçe Komitesi, en geç bir ay içinde, bütçe konusundaki çalışmalarını bitirir.
Milletvekilleri, bütçe tasarısın-ın Meclis Genel Kurulunda görüşülmesi sırasında, gider artırıcı veya belli gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamazlar.
Devlet Başkanı, Meclis tarafından kabul edilen bütçe yasasını on gün içinde Resmi Gazetede yayınlar."


"Madde 113.
Devlet Başkanı, Kıbr-ıs Türk Federe Meclisinde grubu bulunan veya bulunmayan siyasal partiler, siyasal gruplar ve en az yedi milletvekili veya kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda yasa ile saptanacak diğer kurum, kuruluş, sendika (sendikalar federasyonu, sendikal-ar konfederasyonunu da kapsar) veya makamlar, bir yasanın veya herhangi bir yasanın herhangi belli bir kuralının veya Kıbrıs Türk Federe Meclisinin herhangi bir kararının Anayasanın herhangi bir kuralına aykırı veya ona uygun olmadığı gerekçesi ile Anayasa- Mahkemesi olarak görev yapan Yüksek Mahkemede, doğrudan doğruya iptal davası açabilirler.
Anayasa Mahkemesi olarak görev yapan Yüksek Mahkemede doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, iptali istenen yasanın veya herhangi bir yasanın herhangi belli bir k-uralının veya Kıbrıs Türk Federe Meclisinin kararının Resmi Gazetede yayınlanmasından başlıyarak doksan gün sonra düşer."


V. İNCELEME:
İptal dilekçesinde, itiraznamede ve duruşma esnasında davacı, davalı ve amicus curiae olarak bulunan zamanın Kıdemli- Savcısı tarafından ileri sürülen iddia ve gerekçeleri, iptali istenilen Yasa, diğer ilgili yasa metinleri, Anayasaya aykırılık iddiasına dayanıklık eden ve konuyu ilgilendiren KTFD Anayasası metinleri ile Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası maddeleri incelendikt-en sonra gereği görüşülüp düşünüldü.

Davacı Anayasanın 93(2) maddesi ve Yüksek Mahkemenin, Anayasa Mahkemesi olarak 6/77, 17/78 ve 7/79 sayılı iptal davalarında verdiği kararlar göz önünde tutulduğunda herhangi bir kadronun sadece yasa ile ihdas edile-bileceğini, böyle bir kadronun Bütçe yasaları ile ihdas edilemeyeceğini ileri sürdü. Diğer taraftan davalı ve zamanın Kıdemli Savcısı iptali istenilen Yasanın herhangi bir kadro ihdas etmediğini ileri sürdüler. Davalı iptali istenilen Ek Bütçe Yasasında -öngörülen kadronun ek bütçe Yasası ile değil de 11 Haziran 1980 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile ihdas edildiğini ileri sürdü. Buna cevap olarak davacı herhangi bir kadro veya ek kadronun Bakanlar Kurulu kararı ile ihdas edilemeyeceğini, her ne kadar da- 17/78 sayılı Yüksek Mahkeme kararında buna cevaz verilmekte ise de Yüksek Mahkemenin söz konusu kararı Yüksek Mahkemenin daha sonra verdiği 7/79 sayılı kararı ile geçerliliğini kaybettiğini iddia etti. K.T.F.D. Anayasasının 93(2) maddesi uyarınca kadronu-n yasa ile saptanması gerektiği hususunda kuşku yoktur. Ancak Anayasanın geçici 1. maddesine göre Anayasa yürürlüğe girinceye kadar yürürlükte olan mevzuatın Anayasaya aykırı olmayan hükümleri yürürlükte kalır. Kadro ihdası ile ilgili Yüksek Mahkeme, Ana-yasa Mahkemesi olarak 17/78 sayılı kararında s.10'da "kadro ihdası veya kadro saptaması Anayasa yürürlüğe girinceye kadar acaba nasıl yapılmakta idi. Bazı organlar için özel yasa mevcuttu, örneğin Kaza Mahkemeleri, Yüksek Mahkeme ve Anayasa Mahkemesi. Öz-el yasa olan organlar için kadro ihdası hiç şüphe yoktur ki yasa uyarınca yapılması gerekirdi. Ancak özel yasası olmayan organlar veya daireler için kadro ihdas etmek, kadro saptamak, kadroların hizmet şemalarını tesbit etmek, kadroların baremlerini tesbi-t etmek Bakanlar Kurulunun yetkisi dahilinde idi. Başka bir deyişle organik yasası olan organ veya kurum veya daireler için kadro organik yasalara göre düzenlenmekte idi. Organik yasa olmayan hallerde düzenleme Bakanlar Kurulu yetkisi dahilinde idi" denm-ektedir. Bundan açıkça görülüyor ki organik yasası mevcut olan kuruluş veya daireler için Anayasanın 93(2) maddesi uyarınca kadro ihdası organik yasa uyarınca yapılması gerekir. Organik yasası bulunmayan kuruluşlar için Anayasanın geçici 1. maddesi uyarı-nca yürürlükte kalan mevzuata dayanarak Bakanlar Kurulu kadro ihdas edebilir.

21/80 sayılı Yasanın 2. maddesinin (1). fıkrası ile temel eğitimin 1. kademeli öğretim kadrosuna 38 öğretmen, 2. kademeli öğretim kadrosuna ise 3 öğretmen, toplam olarak 41 ö-ğretmen için ödenek sağlanmıştır. Aynı maddenin (3). fıkrası ile de temel eğitimin 1. kademesinin işçi kadrosuna 11 işçi kadrosu için ödenek sağlanmıştır. Yasanın 3. maddesinin (1). fıkrası uyarınca genel orta eğitim müdürlüğünde 31 ek öğretmen için öden-ek sağlanmıştır. Yasanın 4. maddesi uyarınca da mesleki teknik öğretim müdürlüğüne bağlı kadroda 36 öğretmen için ödenek sağlanmıştır. Yani tüm olarak 107 öğretmene ve 11 işçiye esas bütçede bulunan kadrolara ek olarak, ödenek sağlanmıştır. Değiştirilmi-ş şekliyle 10/70 sayılı Öğretmenler Yasasına bakıldığında Yasanın 9. maddesi uyarınca ilk okul öğretmenler kadrosunun dairece tavsiye edilen ve Yürütme Kurulunca tasvip olunan sayıdan teşekkül edeceği görülmektedir. Aynı maddenin
(2). fıkrası bu sayının -mümkün olduğu derecede bir okulda ilk 40 öğrenciye kadar bir öğretmen ve 40'dan fazla olan her 35 öğrenci için bir öğretmen esasına dayandırılması gerektiğini öngörmektedir. Orta, mesleki ve teknik öğretim müesseselerinde öğretmenlerin sayısı ile Yasanın -30. maddesi uyarınca saptanır. Buna göre her okulun öğretmen kadrosu Dairenin bütçesinde gösterilmek üzere dairece tavsiye edilen ve Bakanlar Kurulunca tasvip olunan sayıdan oluşur. Köy kadın kursu öğretmenleri ise Yasanın 33A(6) fıkrası uyarınca saptanm-aktadır. Buna göre köy kadın kursu kadrosunda her yıl için dairenin bütçesinde gösterilmek üzere dairece tavsiye edilen ve Yürütme Kurulunca tasvip olunan sayıda öğretmen bulunur. 11 Haziran 1980 tarihli Bakanlar Kurulu kararı tetkik edildiğinde öyle gör-ülüyor ki Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığının tavsiyesi üzerine Bakanlar Kurulu tavsiye edilen 108 ek öğretmen kadrosunun ihdasını tasvip etmiş ve bu kadronun ödeneklerinin Ek Bütçe ile sağlanması için gereken yasal düzenlemenin yapılması için Eğitim, K-ültür ve Gençlik Bakanlığını yetkili kılmıştır.

Öğretmenler Yasasının yukarıda belirtilen ilgili maddeler incelendiğinde açıkça görülüyor ki dairenin tavsiyesi ile Bakanlar Kurulu kadro ihdas etmeye yetkilendirilmiştir.
11 Haziran 1980 tarihli Bakanlar- Kurulu kararına bakıldığında ilgili dairenin yeni öğretmen kadrosunun ihdasını tavsiye ettiği ve Bakanlar Kurulunun da bu tavsiyeyi onayladığı açıkça görülmektedir. Bu durumda Bakanlar Kurulunun öğretmenlerin ek kadrosu hususunda öğretmenler Yasasının ve-rdiği yetkiyi kullandıklarına kuşku yoktur. Başka bir deyimle öğretmen kadro sayısı 10/70 sayılı Öğretmenler Yasası uyarınca ve yasanın ilgili maddelerine uygun olarak Bakanlar Kurulu tarafından saptanmıştır. Bakanlar Kurulunun bu husustaki kararları org-anik yasaya uygundur. Bakanlar Kurulunun ek öğretmen kadrosu ile ilgili
11 Haziran 1980 tarihli kararları öğretmenlerin organik yasası uyarınca ve ona uygun olarak alındığı cihetle 17/78 sayılı iptal kararında Anayasa Mahkemesi olarak Yüksek Mahkeme tara-fından belirlenen ilkelere herhangi bir aykırılığı bulunmamaktadır. Ancak duruşma esnasında davacının avukatı bu hususta 17/78 sayılı karar ile Anayasa Mahkemesi tarafından belirlenen ilkenin 7/79 sayılı Anayasa Mahkemesi kararından dolayı geçerliliğini k-aybettiğini iddia etti. 7/79 sayılı karar Kamu Görevlileri Yasasının 55 ve 57. maddeleri ile ilgili bir karardır. 7/79 sayılı iptal davasında davacı Kamu Görevlileri Yasasının 55 ve 57. maddelerinde yer alan ve teşkilât kadrolarının kuruluş ve görev tüzü-klerinin kadro cetvellerinde belirtilebileceği hususunda yer alan hükümlerin iptalini istemişti. Yüksek Mahkeme de Anayasa Mahkemesi olarak yasama organının belli konularda yürütme veya başka herhangi bir organa tüzük yapmaya veya belli konuları düzenleme-ye yetki vermeye yetkili olduğu hususunda karar Verdi. Ancak bu gibi hallerde yürütmeye veya başka bir organa verilen yetkinin yasada açıklıkla belirtilmesi, böyle bir yetkinin sınırlarının açıklıkla tesbit edilmesi ve ilgili yürütme veya organa tamamen k-eyfi hareket edecek yetkinin verilmemesine dikkat edilmesi gerektiği hususunda karar Verdi. Başka bir deyimle bu gibi hallerde Yasama Meclisi konunun temel yönlerini yasa ile düzenleyecek, tafsilât kısmı ise temel yönler çerçevesinde kalmak koşulu ile Yas-ama Organının yetkili kıldığı organ tarafından düzenlenebilecektir. Öğretmenler Yasasının kadro ile ilgili maddeleri olan 9, 30 ve 33A(6) maddelerinin 7/79 sayılı iptal kararında belirtilen ilkelere uygun olup olmadığını, bu davada incelemek gerekmez. Bu-na sebep de Anayasaya aykırılık iddiası ile iptali istenilen yasa Öğretmenler Yasasının 9, 30, 33A(6) maddeleri değil de 21/80 sayılı Yasanın tümüdür. 21/80 sayılı Yasa yukarıda daha önce belirtildiği gibi kendiliğinden yeni kadro ihdas etmediğinden Anaya-saya aykırı değildir. Daha önce belirtildiği gibi ek öğretmenler kadrosu 21/80 sayılı Yasa ile değil de Bakanlar Kurulunun 11.6.1980 tarihli kararı ile ihdas edilmiştir. Söz konusu karar Öğretmenler Yasasının ilgili maddelerine dayandığından 21/80 sayılı- Yasa Anayasaya aykırı değildir.

21/80 sayılı Yasa ek öğretmen kadrosuna ilâveten okullarda çalışan işçiler için de ödenek sağlamıştır. Bu işçilerin ne tür işçi oldukları veya hangi yerlerde çalıştırılacaklarına veya ne gibi iş yapacaklarına dair şahad-et yoktur. Bu durumda bu gibi kişilerin kamu görevlisi sayılmayan işçi olarak muamele görmesi gerekir. Kamu görevlisi sayılabilecek işçilerin de var olup olamayacağı konusunu herhangi bir şekilde karara bağlamadan alelade işçi kadrolarının saptanmasının -Anayasanın 93. maddesinde öngörüldüğü gibi mutlaka yasa ile belirlenmesi gerekmez.

Kuşkusuz Bakanlar Kurulu veya başka herhangi bir organ işçi kadrosu ihdas ederken yasal bir yetkiye dayanması gerekir. Bu nedenle genel işçi kadrosu tesbitinin de yasa il-e yapılması hukuk devleti ilkelerine uygundur. Ancak böyle bir yasa yapılıncaya kadar Anayasanın geçici 1. maddesine dayanılarak Anayasa yürürlüğe girmezden önce yürürlükte olan ve Anayasaya aykırı olmayan mevzuata uygun olarak yapılması gerekir. 17/78 s-ayılı kararda belirlendiği gibi organik yasası olmayan kamu görevlilerinin dahi kadrosu, hizmet şeması ve baremleri Bakanlar Kurulunca tesbit edilebilir. Kuşkusuz aynı mevzuat uyarınca Bakanlar Kurulu herhangi bir işçi kadrosunu ihdas ve/veya tesbit etmek- yetkisini haizdi. Söz konusu mevzuat Anayasanın geçici 1 ve 3. maddeleri uyarınca halen yürürlükte olduğu cihetle Bakanlar Kurulunun işçi kadrosu ihdas etmeye yetkisi vardır ve, böyle bir yetki yasa yapılıncaya kadar Anayasaya aykırı değildir. Yargıç Şa-kir Sıdkı İlkay bu görüşe katılmamaktadır. 21/80 sayılı yasa işçi kadrosunun ihdas etmiş değildir ancak 11 Haziran 1980 sayılı Bakanlar Kurulu kararınca ihdas edilen işçi kadrosuna ödenek sağlamıştır.

Sonuç olarak 21/80 sayılı Bütçe Yasasında yer alan t-üm hükümler değiştirilmiş şekliyle 10/70 sayılı Yasanın ilgili kurallarına ve yürürlükteki mevzuata uygun olarak ihdas edilip ek öğretmen ve ek işçi kadrosuna ödenek sağlamayı amaçlamaktadır. Dolayısıyle başka bir yasal işlemle ihdas edilen yeni kadroya 2-1/80 sayılı Yasa böyle bir kadronun ödeneğini Bütçe ile sağlamıştır. Esasen Bütçenin amacı da budur.

SONUÇ:
21/80 sayılı Yasanın 2(3) maddesinin Anayasaya aykırı olmadığına Yargıç Şakir Sıdkı İlkay'ın karşıoyu ve oy çokluğu ile diğer maddelerinin de ayk-ırı olmadığına oybirliği ile karar verilir.

(Ülfet Emin) (Şakir Sıdkı İlkay)
Başkan Yargıç



(Salih S. Dayıoğlu) (N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut)
Yargıç Yargıç Yargıç

28 Ocak 1981.


KARŞIOY YAZISI
Söz konusu- öğretmenler kadrosunun 21/80 sayılı Yasa ile değil de Bakanlar Kurulunun 11.6.1980 tarihli kararı ile ihdas edildiği ve Bakanlar Kurulunun kararının Öğretmenler Yasasına dayandığı cihetle 21/80 sayılı Yasanın Anayasaya aykırı olmadığı görüşüne katılırım.
-21/80 sayılı Yasanın 2. maddesinin (3). fıkrası ile ilkokullarda çalışacak işçiler için de ödenek sağlanmıştır. Davacıya göre işçiler memur statüsünde oldukları cihetle onlar için de kadronun bütçe yasasından ayrı bir yasa ile ihdas edilmesi gerekirken 2-1/80 sayılı Yasa, bir bütçe yasası olduğu halde, söz konusu işçiler için kadro ihdas etmiştir.

Anayasanın 93. maddesinin (1). fıkrası şöyledir:
"Devletin ve diğer kamu kuruluşlarının, genel yönetim ilkelerine göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hi-zmetlerinin gerektirdiği asıl ve sürekli görevler kamu görevlileri eliyle yürütülür."


Bu fıkradan görüleceği gibi kamu hizmetlerinin gerektirdiği asıl ve sürekli görevler kamu görevlileri eli ile yürütülür. Bu böyle olduğuna göre kamu hizmetlerinin ası-l ve sürekli görevlerinde çalışanlar, işçi de olsalar, kamu görevlisi sayılırlar. Esasen şu da var ki 1960 Anayasasının Federe Devlet Anayasasına aykırı olmayan kuralları, Anayasanın geçici 1. maddesi uyarınca, yürürlüktedir. 1960 Anayasasının 122. madde-sinde ise kamu görevinin ve kamu memurlarının tarifi yapılmaktadır ve bu tarife göre Devletin daimi işleri ile ilgili olarak muntazaman istihdam edilen işçiler kamu memuru sayılırlar. -Keza gör: Loizou v. Cyprus Inland Telecomunication Authority, 4 R.S.C.-C. 48 at 51.

Bu meselede söz konusu işçilerin memur statüsünde sayılıp sayılamayacağına karar verebilmek için gerekli materyel önümüzde mevcut değildir. Bu durumda bunların kamu görevlisi değil de alelâde işçi olarak kabul edilmesi doğru ve uygundur. B-u böyle olduğuna göre de bunlara Anayasanın 93(2) maddesi şamil değildir. Fakat yine de Bakanlar Kurulunun, hukuk devleti ilkelerine uygun olarak, bu gibi işçilerle ilgili olarak kadro ihdas ederken yasal bir yetkiye dayanması gerekir. Eğer ilgili daire -veya kuruluş ile ilgili bir kadro yasası veya organik yasa mevcut ise bu yetkinin normal olarak bu yasadan kaynaklanması gerekir. İlkokullar ile ilgili olarak böyle bir yasa, kanımca tadil edilmiş şekli ile, 10/1970 sayılı Öğretmenler Yasasıdır. Mamafih -bu Yasa veya başka herhangi bir yasada söz konusu işçiler ile ilgili olarak Bakanlar Kurulunun kadro ihdas etmeğe yetkili olduğu gözükmemektedir. Bu durumda 21/80 sayılı Yasanın 2. maddesinin (3). fıkrasının Anayasanın 1. maddesine aykırı olduğu ve iptal -edilmesi gerektiği görüşündeyim.



(Şakir Sıdkı İlkay)
Yargıç

28 Ocak 1981

















-


13



-


Full & Egal Universal Law Academy