Anayasa Mahkemesi Numara 20/1978 Dava No / Karar Tarihi 27.04.1978
Numara: 20/1978
Dava No: /
Taraflar: İzzet R. Yalın ile BRT
Konu: Genel Nizamatın III/I.5 Emrinin (Barem içi artışın 3 ay süreyle durdurulması) Anayasaya aykırılığı
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 27.04.1978

- Anayasa Mahkemesi 20/78

Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin (Başkan), Ahmed İzzet, Şakir Sıdkı İlkay, Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Salâhi.

Anayasa'nın 114. mad-desi hakkında.

Yüksek İdare Mahkemesinin 53/78 sayılı davasında (İzzet Rıza Yalın ile B.R.T. Müdürlüğü vasıtasıyle K.T.F.D. arasında) 14.12.1978 tarihinde sunulan konu.

Müstedi namına: Fuat Veziroğlu.
Müstedaaleyh namına: Zaim M. Necatigil.

---------------

K A R A R
KONU:
Genel Nizamatın III/I.5 Emrinin Anayasanın 93 ve 131. maddelerine aykırı olduğu öne sürüldü.

I. OLAY:
Yüksek Mahkemeye, Yüksek İdare Mahkemesi olarak açılan 53/78 sayılı başvuruda müstedi "müstedaaleyh tarafından verilen ve müstedini-n barem içi artışının 1 Mart 1978'den itibaren 3 ay için ertelenmesini öngören ve müstediye 22 Mart 1978 tarihli yazı ile gönderilen kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair Mahkemece karar verilmesi" isteminde bulun-du.

Müstedaaleyh dosyaladığı itiraznamede ise müstedi tatminkâr hizmet vermediği ve amirlerince yapılan ikazlara rağmen durumunu beklenen düzeye getirmediği nedeniyle, durumunu düzeltmesi amacı ile müstedinin 1 Mart 1978'de tahakkuku gereken barem içi ar-tışının 3 ay için geri tutulmasına karar verilmiş ve bu durum müstediye BRT Müdürlüğünün 40/78 sayı ve 22 Mart 1978 günlü yazısı ile bildirildiği ileri sürülmüştür.

Başvurunun duruşması esnasında müstedi, başvuruda uygulama yeri bulunan Genel Nizamatın I-II/I.5 Emrinin Anayasa'nın 91 ve 131. maddelerine aykırı olduğunu ileri sürmesi ve mahkemece ileri sürülen iddianın başvuruyu karara bağlamakta etkisi olabileceği kanaatına varılması üzerine Yüksek İdare Mahkemesi, konuyu karara bağlamak üzere Yüksek Mahke-meye, Anayasa Mahkemesi olarak, Anayasanın 114. maddesi uyarınca sunmuştur.

II. İDDİANIN GEREKÇESİ:
Müstedi iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
Genel Nizamatın III/I.5 Emri barem içi artışların nasıl verileceğini düzenlemektedir. Bu barem içi artışın -verilmesi için daire reisinin olumlu rapor vermesine bağlı olduğu emirden görülmektedir. Barem içi artışın verilmemesini öngören herhangi bir rapor veya karar bir nevi disiplin cezasıdır. Anayasanın 93. maddesinin (4). fıkrası uyarınca kamu görevlileri h-akkında yapılacak disiplin kovuşturmalarında isnat olunan hususun ilgiliye açıkça ve yazılı olarak bildirilmesi, yazılı savunmasının istenmesi ve savunma için belli bir süre tanınması gereklidir. Bu ilkelere uyulmadıkça disiplin cezası verilemez. Aynı ma-ddenin 3. fıkrasına göre kamu görevlilerinin disiplin işlerini yapmak yetkisi bağımsız bir organa verilmiştir. Anayasanın geçici madde 1(1) ve (3)'e göre 93. madde uyarınca yapılması öngörülen Yasa yapılıncaya kadar bu organ Amme Hizmeti Komisyonu'dur. B-u durumda bir daire reisinin bir kamu görevlisinin barem içi artışını ertelemesine yetki veren Genel Nizamatın III/I.5 maddesi Anayasaya aykırıdır.

Müstedaaleyh iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
Genel Nizamatın III/I.5 emrinde öngörülen hükümler disi-plin cezasını ilgilendirmemektedir. Bu emir barem içi artışların verilmesinin ilgili kamu görevlisinin yetenek, beceri ve bağlılıkla görevini yapmasına bağlı tutulmaktadır. Bu emre göre kamu görevlisi görevini yetenek, beceri ve bağlılıkla yapmadığı takd-irde barem içi artışa hak kazanmaz. Bu emre göre daire reisi ilgili kamu görevlisi son 12 ay içerisinde görevini yetenek, beceri ve bağlılıkla yapmadığı takdirde, ilgili kamu görevlisine olumlu belge vermemesi gerekir. Genel Nizamatın III/I.5 Emri Anayas-aya aykırı değildir.

III. İLGİLİ MEVZUAT METİNLERİ:
Genel Nizamat:
-III/I.5 "An increment is an increase of salary by a specified amount which, provided certain conditions are satisfied, is granted in accordance with the conditions of appointment of an officer until a maximum is reached. The principal condition which mus-t be satisfied for the grant of an increment is the efficient, diligent and faithful discharge of an officer's duties. A head of department is, therefore, required under Colonial Regulation 42 to sing a certificate (Form F.154) to the effect that the offi-cer "has discharged his duties with efficiency, diligence and fidelity" before granting an increment. This certificate should not be signed unless the officer's conduct and work during the preceding twelve months have been entirely satisfactory."

III/I.7-"When for any reason it is decided not to grant an increment on the date it is due, the increment may be:-
withheld;
stopped; or
deferred."

III/I.8"When a head of department or the Establishment Secretary is unable to grant an increment be may withh-old it for a specified period. If and when the increment is granted, it may be given with retrospective effect from the date on which it was originally due or it may be treated as stopped or deferred."


III/I.9(1)"An increment may, with the prior sa-nction of the Colonial Secretary, be stopped for disciplinary reasons or if the officer, although he has discharged his duties with efficiency, diligence and fidelity, has failed to pass any prescribed examination or test."

--III/I.10(1)"An increment may, with the prior sanction of the Governor, be deferred for serious disciplinary reasons, or for lack of efficiency, or unsatisfactory work or conduct during the increment-earn-ing period. Deferment operates as a severe punishment."


IV. K.T.F.D. Anayasası ilgili metinleri:

"Madde 93. (2) Kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer -özlük işleri yasayla düzenlenir.

(3) Kamu görevlilerinin atanmalarını, onaylanmalarını, sürekli veya emeklilik hakkı veren kadrolara yerleştirilmelerini, terfilerini, nakillerini, emekliye sevklerini, azil ve görevden uzaklaştırma da dahil olmak üzere-, disiplin işlemlerini yapmak üzere, tarafsız ve bağımsız organ veya organlar kurulur. Bu organ veya organların kuruluşu ve işleyişi yasa ile düzenlenir; Anayasanın bu konudaki diğer kuralları saklıdır.

(4)Kamu görevlileri hakkında yapılacak disiplin ko-vuşturmalarında, isnat olunan hususun ilgiliye açıkça ve yazılı olarak bildirilmesi, yazılı savunmasının istenmesi ve savunma için belli bir süre tanınması gereklidir. Bu ilkelere uyulmadıkça disiplin cezası verilemez.
Disiplin kararları, yargı merciler-inin denetimi dışında bırakılamaz.


Madde 131. (1) Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce kamu görevlisi bulunan herhangi bir kişi, bu tarihten sonra, kendisine bu tarihe kadar uygulanan aynı hizmet koşullarına bağlı olmak hakkına sahiptir. Bu hizm-et, koşulları, Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihte veya ondan sonra Kıbrıs Türk Federe Devletinin kamu görevlisi bulunduğu sürece, herhangi bir kişi aleyhine değiştirilemez.
Bu maddede belirtilen kamu görevlileri yeni bir atama işlemine gerek olmaksızı-n görevlerine devam ederler.

Bu madde bakımından, kamu görevlisi, Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce, Kıbrıs Türk Federe Devletinin kamu hizmetinde herhangi bir hizmeti gören kişiyi kapsar.
Yüksek Mahkeme Başkan ve üyeleri ile tüm yargıçlar; Baş-savcı ve savcılar, Başmurakıp ve güvenlik kuvvetlerindeki görevliler de kamu görevlisi tanımının kapsamına girer ve tüm hakları saklıdır.

Bu madde bakımından, hizmet koşulları, 16 Ağustos 1960 tarihli Anayasaya; bu Anayasaya uygun olarak 21 Aralık 1963 ta-rihine kadar kabul edilmiş mevzuata; 28 Aralık 1967 tarihli Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kuralları ve tâdillerine, bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuat ve ilkelere; Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu ve Meclisinin 13 ve 18 Şubat 1975 tarihlerin-de birleşik olarak yaptıkları toplantıda alınan kararlara; bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuata göre saptanmış ücret, izin, azil, görevden uzaklaştırma, emeklilik maaşı, ikramiyeleri ve benzeri hakları kapsar."


"Geçici Madde 1. (1) 16 Ağustos 196-0 tarihli Anayasanın ve bu Anayasaya uygun olarak, 21 Aralık 1963 tarihine kadar kabul edilmiş mevzuatın; 28 Aralık 1967 tarihli Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kurallarının ve tâdillerinin ve bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuatın; Otonom Kıbrıs Türk Yön-etimi Yürütme Kurulu ve Meclisinin 13 ve 18 Şubat 1975 tarihlerinde birleşik olarak yaptıkları toplantılarda alınan kararların ve bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuatın; bu Anayasanın kurallarına veya bu Anayasa uyarınca konulacak yasalara aykırı olm-ayanları, yürürlükte kalır.
.....................................

(3)Bu Anayasada öngörülen yasalar yürürlüğe konuluncaya ve örgütler kuruluncaya kadar bu maddenin (1). fıkrasında belirtilen anayasal kurallar ile mevcut mevzuat yürürlükte kalır ve örgüt-ler görevlerine devam ederler."


V. İNCELEME:
Yanların duruşma esnasında ileri sürdüğü sav ve görüşler, Anayasaya aykırı olduğu ileri sürülen hükümler, aykırılığa dayanıklık eden Anayasa kuralları ve bunlarla ilgili gerekçeler incelendikten sonra gereği -görüşülüp düşünüldü.

Anayasanın 93. maddesinin (2). fıkrasına göre kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri yasa ile düzenlenir. Anayasanın 93. maddesinin (3). F-ıkrasına göre ise kamu görevlilerinin disiplin işlemlerini yapmak üzere tarafsız ve bağımsız organ veya organlar yasa ile kurulur. (4). fıkraya göre ise kamu görevlileri hakkında yapılacak disiplin kovuşturmalarında, istinad olunan hususun ilgiliye açıkça- ve yazılı olarak bildirilmesi, yazılı savunmasının istenmesi ve savunma için belli bir süre tanınması gereklidir. Bu ilkelere uyulmadıkça disiplin cezası verilemez. Anayasanın 93. maddesinin (2). ve (3). fıkralarının öngördüğü yasalar henüz yapılmış değ-ildir. Ancak Anayasanın Geçici 1. maddesine göre 16 Ağustos 1960 tarihli Anayasanın ve bu Anayasaya uygun olarak 21 Aralık 1963 tarihine kadar kabul edilmiş mevzuatın; 28 Aralık 1977 tarihli Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kurallarının ve tadillerinin ve bunla-ra uygun olarak kabul edilmiş mevzuatın, bu Anayasanın kurallarına veya bu Anayasa uyarınca konulacak yasalara aykırı olmayanları yürürlükte kalır. Bu nedenle Genel Nizamat, Türk Amme Hizmeti (Geçici) Tüzüğüne tabi olmak koşulu ile, yürürlükte bulunmaktad-ır. Genel Nizamatın III/I.5 maddesine göre barem içi artış bazı koşulların yerine getirilmesi halinde verilir. Bu koşulların en esaslı kamu görevlisinin görevini gerekli yetenek, beceri ve bağlılıkla yapmasıdır. Bir diare reisi sömürge tüzüğünün 42. mad-desine uyarak bir kamu görevlisine barem içi artışın verilmesini önermezden önce ilgili kamu görevlisinin görevini yetenek, beceri ve bağlılıkla yaptığına dair bir belge vermesi gerekir. İlgili kamu görevlisinin son 12 ay zarfındaki işi ve tutumu tamamen -doyurucu olmadığı takdirde böyle bir belgenin verilmemesi gerekir. Genel Nizamatın III/I.7 maddesine göre herhangi bir sebepten dolayı barem içi artışın, verilmesi gereken günde verilmemesi için karar verilmesi halinde barem içi artışı (a) geri tutulabili-r. (withheld), (b) durdutulabilir (stopped) veya (c) ertelenebilir (deferred). III/I.8'e göre daire reisi herhangi bir barem içi artışı vermemeye karar verirse böyle bir artışı belli bir süre için geri tutabilir ve ileride barem içi artış verildiğinde böy-le bir artış geriye dönük olarak da verilebilir. Herhangi barem içi artış ise III/I.9'a göre Sömürge Sekreterinin önceden alınmış onayı ile sadece disiplin nedenleri ile durdutulabilir. III/I.10(1) emrine göre ise barem içi artış Vali'nin, şimdi Bakanlar- Kurulunun önceden alınmış onayı ile, disiplin nedenleri ile ertelenebilir. III/I.10(1) emrine göre verilen disiplin cezası ağır disiplin suçu sayılmaktadır. Yukarıda belirtilen emirlerin hükümlerinden açıkça görülüyor ki barem içi artışın geri tutulması- disiplin nedeni ile verilmemektedir. Disiplin nedeni ile barem içi artışlar ancak Sömürge Sekreterinin veya Bakanlar Kurulunun önceden alınmış onayı ile durdutulabilir veya ertelenebilir, öyle anlaşılıyor ki barem içi artışların geri tutulması disiplin n-edeni ile geri tutulduğu sayılmamaktadır. Bu durumda genel nizamatın III/I.5 emrinde belirtilen hükümler disiplin işlemini ilgilendirmemekte, sadece herhangi bir kamu görevlisinin görevini yetenek, beceri ve bağlılıkla yapıp yapmadığı hususunu ilgilendirm-ektedir. III/I.5 emrinin hükümleri Anayasaya aykırı değildir.

SONUÇ:
Sonuç olarak Genel Nizamatın III/I.5 emrinin hükümlerinin Anayasa'ya herhangi bir aykırılığı olmadığına oybirliği ile karar verilir.



(Ülfet Emin)(Ahmed İ-zzet)
Başkan Yargıç




(Şakir Sıdkı İlkay)(Salih S. Dayıoğlu) (N.Ergin Salâhi)
Yargıç Yargıç Yargıç

27 Nisan, 1979. -




7






Full & Egal Universal Law Academy