Anayasa Mahkemesi Numara 16/1978 Dava No / Karar Tarihi 16.11.1978
Numara: 16/1978
Dava No: /
Taraflar: Başsavcılık ile Mehmet Cemali
Konu: Fasıl 315 Gümrük İdare Yasasının 185. maddesinin Anayasaya aykırılığı iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 16.11.1978

-Anayasa Mahkemesi 16/78
(Ceza Dava No.26/78; Güzelyurt)
Anayasa Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin (Başkan), Ahmed İzzet, Şakir Sıdkı İlkay, Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Sal-âhi.
K.T.F.D. Anayasası'nın 114. maddesi hakkında.
Güzelyurt Mahkemesi'nin 26/78 sayılı ceza davasında (Başsavcılık ile Mehmet Cemali arasında) 16.5.1978 tarihinde sunulan konu.

Sanık namına: Hüseyin Malyalı.
Başsavcılık namına: Mustafa Arıkan.

---------------
H Ü K Ü M

26/78 sayılı ceza davasının Güzelyurt'da oturum yapan Lefkoşa Kaza Mahkemesi huzurunda duruşması sırasında, sanık Mahkemeye müracaat ederek davada uyuşmazlık konularının karara bağlanmasında tadil edilmiş şekli ile Fasıl 315 Gümrük İdare- Yasası'nın 185. maddesinin etkisi olduğunu ve bu maddenin Anayasa'nın 11. maddesine aykırı olduğunu ileri sürmüştür. Mahkeme de bu maddenin Anayasa'nın 11. maddesine aykırı olup olmadığı hususunu karara bağlamak üzere konuyu Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mah-kemesi olarak, sunmuştur.

Anayasa'nın 114. maddesine göre istinaf işlemleri de dahil olmak üzere herhangi bir mahkeme işlemindeki bir taraf, işlemin herhangi bir safhasında işlemdeki uyuşmazlık konularının herhangi birisinin karara bağlanmasında etkisi o-labilen herhangi bir yasanın veya kararın veya söz konusu yasa veya kararın herhangi bir kuralının Anayasa'ya aykırılığını ileri sürebilir ve bunun üzerine Mahkeme bu konuyu, kararını vermek üzere Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sunar ve konu h-akkında Anayasa Mahkemesince bir karar verilinceye kadar söz konusu işlemi Mahkeme durdurur. Bu madde tahtında herhangi bir konunun Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sunulması için Mahkeme huzurunda olan herhangi bir işlemdeki herhangi bir taraf-ın mahkemeye bir müracaatta bulunması gerekir. Böyle bir taraf müracaatını yaparken işlemdeki uyuşmazlık konularından herhangi birinin karara bağlanmasında herhangi bir yasanın veya bir kuralının etkisi olacağını ve böyle bir yasanın ve herhangi bir kural-ının Anayasa'ya aykırı olduğunu ileri sürmesi gerekir. Mahkeme de ileri sürülen iddianın hakikaten doğru olabileceği kanaatına varması gerekir. Başka bir deyişle herhangi bir muamelede herhangi bir taraf uyuşmazlık konularından herhangi birinin karara ba-ğlanmasında herhangi bir yasanın herhangi bir maddesinin etkisi olabileceğini ve böyle bir yasanın veya maddenin Anayasa'ya aykırı olduğunu ileri sürse dahi mahkeme böyle bir yasanın veya herhangi bir maddesinin uyuşmazlık konularının herhangi birinin kara-ra bağlanmasında hakikaten etkili olacağına tatmin olması gerekir. Eğer mahkeme herhangi bir yasanın herhangi bir maddesinin huzurunda olan uyuşmazlık konusunun karara bağlanmasında etkisi olmayacağına kanaat getirirse Anayasa'ya aykırılık konusunu Yüksek- Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, karar vermek üzere sunmaması gerekir.

İlk Mahkemenin huzurunda olan 26/78 sayılı ceza davasında 3 ayrı dava mevcuttur. Bunlardan 1. dava Fasıl 315 Gümrük İdare Yasası'nın 42, 208(1)(b), 212(1)(c) ve aynı Yasanın 41.- maddesi tahtında isdar edilen 75/1975 sayılı Emirnamenin 3. maddesine dayandırılmaktadır. 2. dava ise aynı Yasanın 209(1) maddesine dayanmaktadır. 3. dava ise aynı Yasanın 205(3) maddesine dayanmaktadır. Anayasa'ya aykırılığı iddia edilen madde ise Fas-ıl 315'in 185. maddesidir. Bu madde, maddede belirlenen kişilere, arama müzekkeresi olmaksızın, herhangi bir yeri aramaya hak vermektedir. 185. madde ilk mahkeme huzurunda olan işlemi karara bağlamak için herhangi bir şekilde etkilememektedir. Bu nedenl-e ilk mahkeme bu konuyu Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sunmaması gerekirdi. İlk mahkeme konuyu Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sunmakla beraber Yüksek Mahkemenin, Anayasa Mahkemesi olarak, bu gibi konulara bakmaması gerekir. Daha- önce belirttiğimiz gibi Yüksek Mahkeme, Anayasa Mahkemesi olarak, 114. madde tahtında mahkeme huzurunda olan davaların veya işlemlerin karara bağlanmasında sadece etkisi olan herhangi bir yasanın veya herhangi bir yasanın herhangi bir maddesinin Anayasa'y-a aykırı olup olmadığı konusuna bakıp karar verebilir.

Yukarıda belirttiklerimizden ötürü sunulan konuda herhangi bir karar vermeden, dava, duruşmasına devam edilmesi için, Güzelyurt'da oturum yapan Lefkoşa Kaza Mahkemesine geri gönderilir.




- (Ülfet Emin)(Ahmed İzzet)
Başkan Yargıç




(Şakir Sıdkı İlkay)(Salih S. Dayıoğlu) (N.Ergin Salâhi)
Yargıç Yargıç Yargıç

16 Kasım, 1978.-




3






Full & Egal Universal Law Academy