Anayasa Mahkemesi Numara 15/1982 Dava No 10/1982 Karar Tarihi 30.12.1982
Numara: 15/1982
Dava No: 10/1982
Taraflar: İçişleri ve Iskan Bak. ile reşat Sertuğ vd
Konu: 32/1975 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasasının 6(2)(a) maddesinin Anayasaya aykırılığı iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 30.12.1982

-D.10/82 Anayasa Mahkemesi 15/82
(Lefkoşa Kaza Mahkemesi Gen. İstida 95/82)

Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Salih S. Dayıoğlu,
N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Kork-ut, Aziz Altay.
Anayasanın 114(1) maddesi hakkında.

Lefkoşa Kaza Mahkemesi tarafından 95/82 sayılı (İçişleri ve İskân Bakanlığı ve Diğerleri ile Lefkoşa'lı Reşat Sertuğ ve Ferdiye Sertuğ, arasında) Gen. İstidada sunulan konu.
Müstediler n-amına: Mehmet Ali Şefik.
Müstedaaleyh namına: Kıvanç M. Rıza adına Önder Gazi.

-----------
K A R A R
KONU:
-32/1975 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasasının 6(2)(a) maddesinin Anayasanın 125, 126 ve 127. maddelerine, 6(2)(b) maddesinin Anayasanın 7. maddesine ve 6(2)(c) maddesinin Anayasanın 7 ve 27. maddelerine aykırı olup olmadığı.
-
I. OLAY:
Lefkoşada Şehit Mustafa Süleyman Sokak No. 14'de bulunan konut yabancıya ait olup kontrol ve zilyetliği K.T.F. Devletine aittir. Konu konut 1975 yılında müstedaaleyh (1)e tahsis edilmişti. Bilâhare İnceleme ve Dağıtım Komisyonunun (4) 66/67-1 -sayı ve 17.3.1981 tarihli önerisi ve İçişleri ve İskân Bakanının aynı tarihli kararı ile konu tahsis iptal edildi. Bu iptal kararına karşı müstedaaleyhler Yüksek İdare Mahkemesine başvurarak iptal kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir son-uç doğuramayacağına karar verilmesini istediler. Bu başvuru Yüksek İdare Mahkemesi tarafından reddedildi.


Müstedaaleyhlerin başvurusunun Yüksek İdare Mahkemesi tarafından reddedilmesinden sonra müstediler Lefkoşa Kaza Mahkemesinde dosyaladıkları bir -istida ile müstedaaleyhlerin konu konutu herhangi bir yasal belgeye veya geçerli bir tahsis belgesine dayanmaksızın işgallerinde bulundurduklarını ileri sürerek konutun boşaltılıp müstedilere teslim edilmesi için mahkemeden bir emir talep ettiler. İstida -duruşma için Lefkoşa Kaza Mahkemesi huzuruna geldiğinde müstedaaleyhler 32/75 sayılı Yasanın 6(2)(a) maddesinin Anayasanın 125, 126 ve 127. maddelerine, 6(2)(b) maddesinin Anayasanın 7. maddesine ve 6(2)(c) maddesinin de Anayasanın 7 ve 27. maddelerine ayk-ırı olduğunu ileri sürdüler ve konunun, karara bağlanmak üzere, Anayasa Mahkemesine havale edilmesini istediler. Lefkoşa Kaza Mahkemesi de söz konusu yasa maddelerinin İstidanın karara bağlanmasında etkisi olabileceği kanaatına vararak konuyu karara bağla-nmak üzere Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sundu ve Anayasa Mahkemesinin kararına dek İstidanın duruşmasını durdurdu.

II. İDDİANIN GEREKÇESİ:
Müstedaaleyhlerin iddialarının gerekçesi özetle şöyledir:
Müstedaaleyh (2) hem göçmendir hem de eşd-eğer mal alma hakkına sahiptir. Anayasanın 125 ve 126. maddeleri zarar görmüş göçmenlerin korunmasını ve esenlendirilmesini öngörür, 127. maddesi de Türk yurttaşlarının eşdeğer mal alma haklarını saklı tutar. Anayasanın bu maddeleri muvacehesinde bir kiş-i, eşdeğer almaya hak sahibi olduğu sürece, yabancıya ait bir malı işgal etmekle mütecaviz sayılmamalıdır. Yasanın 6(2)(a) maddesi ise böyle bir kişiyi mütecaviz saymakta ve bu nedenle Anayasanın sözü edilen maddelerine aykırı düşmektedir.

Yasanın 6(2)(-b) maddesi tahliye işleminin yemin varakası ile desteklenen bir İstida ile başlatılmasını öngörmektedir. Böyle bir işlem dava yerine İstida ile başlatılmasını öngörmektedir. Böyle bir işlem dava yerine istida ile başlatıldığında işlemin aleyhine yapıldığ-ı şahsın müdafaa yapmak veya mukabil talepte bulunmak için kâfi derecede zamanı olmaz ve bu nedenle Yasanın 6(2)(b) maddesi Anayasanın 7. maddesine aykırıdır. İşlemin dava ile başlatılması öngörülmüş olsa idi Anayasaya aykırılık söz konusu olmayacaktı.

-Müstedaaleyhler, havalenin duruşması sırasında, Yasanın 6(2)(c) maddesinin Anayasaya aykırılık iddiasını ileri sürmediler.

Müstedilerin iddialarının gerekçesi özetle şöyledir:
Bir kişi göçmen de olsa veya eşdeğer mal alma hakkına sahip de olsa başkası-na ait bir mala tecavüz edemez. Yasanın 6(2)(a) maddesinin Anayasanın 125, 126 ve 127. maddelerine aykırılığı yoktur.

Yasanın 6(2)(b) maddesi ise uygulanacak prosedürü gösterir. Bu prosedür tüm işgalciler için öngörülmektedir ve Anayasanın 7. maddesine- bir aykırılığı yoktur.

III. İLGİLİ YASA METİNLERİ:
32/75 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasasının 6(2)(a), 6(2)(b) ve 6(2)(c) maddesi:
"6(2)(a)Bir taşınmaz mal, Tahsis Belgesi veya sözleşme olmaksızın işgal edilemez. Bu Kura-la aykırı hareket edenler mütecaviz sayılırlar.

Bu kişiler aleyhine tahliye işlemi, ilgili Bakanlık veya makam tarafından malın bulunduğu kazanın yetkili mahkemesinde yemin belgesi ile desteklenen bir ihbarlı istida (application-by-summons) ile başlatılır-.

Bu istida, işgal eden kişi veya kişilere 24 saat içinde şahsen tebliğ edilir. Ancak bu kişiler bulunamaz veya tebliği reddederlerse, istidanın ilgili malda bırakılmış olduğunun isbatı halinde tebliğ, usulüne uygun olarak yapılmış sayılır."



IV. İLGİL-İ ANAYASA METİNLERİ:
"Madde 7.
Her Türk yurttaşı, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, yasa önünde eşittir.
Hiçbir kişi, aile, zümre veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz.

Madde 27.
Hiçbir kimse, bu Anayasa ile veya bu Anayasa gereğince kendisine göst-erilen mahkemeye başvurmak hakkından yoksun bırakılamaz. Her ne ad altında olursa olsun adlî komisyonlar veya istisnaî mahkemeler oluşturulması yasaktır.
Herkes, medenî hak ve yükümlülüklerinin veya kendisine karşı yapılan bir suçlamanın karara bağlanması-nda, yasa ile kurulan bağımsız, tarafsız ve yetkili bir mahkeme tarafından, makul bir süre içinde âdil ve açık bir surette davanın dinlenmesi hakkına sahiptir. Karar gerekçeye dayanır ve açık bir oturumda okunur. Ulusal güvenlik, Anayasal düzen, kamu düz-eni, kamu güvenliği veya genel ahlâk yararına olduğu veya küçüklerin çıkarları veya tarafların özel hayatlarının korunması için gerekli olduğu veya mahkemece, yayının adaletin sağlanması için zararlı görüldüğü özel durumlarda, basın mensupları ve halk, mah-keme kararıyle duruşmanın tamamına veya bir kısmına sokulmayabilir.
(a)mahkeme önüne çıkarılması nedenlerinin kendisine bildirilmesi;
davasını mahkemeye sunmak ve bunu hazırlamak için gerekli zamana sahip olmak;
delillerini gösterm-ek veya göstertmek veya tanıkların yasaya uygun olarak sorguya çekilmesini istemek;
(ç) kendi seçtiği bir hukukçu tutmak ve adaletin sağlanması için gerekli görülüyorsa, yasanın gösterdiği şekilde kendisine parasız bir hukukçu atanması;
mahkemede kullanıl-an dili anlıyamadığı veya konuşamadığı takdirde, bir tercümanın yardımından parasız yararlanmak, hakkına sahiptir.

Madde 125.
Bu Anayasanın 36. maddesindeki kurallarına bakılmaksızın, Türk Toplumunun Ulusal Direnişi uğruna veya direniş sırasında göç e-den veya doğrudan doğruya veya dolayısıyle zarara uğrayan yurttaşları koruma amacıyle gerekli sosyal, ekonomik, malî ve diğer tedbirler yasa ile düzenlenir.

Madde 126.
Devlet göçmenlerin esenlendirilmesi, kendilerine, ailelerine ve topluma yararlı d-uruma getirilmeleri için gerekli sosyal, ekonomik, malî ve diğer tedbirleri alır; esenlendirmeyi gerçekleştirinceye kadar gerekli yardımlarda bulunur.


Madde 127.
Türk yurttaşların, Devlet sınırları dışında Kıbrıs'ta kalan taşınmaz malları için Devle-tten, eşdeğerde taşınmaz mal veya tazminat isteme hakları saklıdır; bu hak yasa ile düzenlenir.


V. İNCELEME:
Konu, tarafların ileri sürdüğü iddia ve görüşler ve ilgili Yasa ve Anayasa metinleri ışığında, incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü.

Yasanı-n 6(2)(a) maddesine göre yabancıya ait bir taşınmaz malı tahsis belgesi veya sözleşme olmaksızın işgal edenler mütecaviz sayılır. Herhangi bir kişinin başkasına ait olan bir taşınmaz mala tecavüz etmeye hakkı olmadığı gibi yabancıya ait olup da kontrol ve- zilyetliği devlete ait olan bir mala da tecavüz etmeye hakkı olmaması gerekir. Bir şahsın göçmen olması veya eşdeğer almaya hakkı olması onun böyle bir mala tecavüz etmesi için bir neden teşkil etmez. Anayasanın 125 ve 126. maddeleri zarar görmüş göçmen-lerin korunması ve esenlendirilmesini öngörür. Anayasanın 127. maddesi de Türk yurttaşlarının eşdeğer alma haklarını saklı tutar ve bu haklarının bir yasa ile düzenlenmesini öngörür. Bu maddeler göçmen veya eşdeğer mal almaya hakkı olan kişilerin yabancı-lara ait mallara tecavüz etmesine açıkça veya zımnen cevaz veren herhangi bir kural içermemektedir. Bilâkis 127. madde eşdeğer alma hakkının yasalarla düzenlenmesini öngörmektedir. Bu nedenle Yasanın 6(2)(a) maddesi Anayasanın 126 ve 127. maddelerine ayk-ırı değildir.


Yasanın 6(2)(b) maddesi yabancılara ait mallara tecavüz eden kişiler aleyhine tahliye işleminin malın bulunduğu kazanın yetkili mahkemesinde yemin belgesi ile desteklenen bir ihbarlı istida ile başlatılmasını öngörmektedir. Bu madde yaba-ncılara ait mallara tecavüz eden tüm kişiler aleyhine tahliye işlemlerinin aynı usulde başlatılmasını öngörmekte ve eşitlik ilkesine ters düşen bir yanı bulunmamaktadır. Bu nedenle bu madde Anayasanın 7. maddesine aykırı değildir.

Yasanın 6(2)(c) maddes-inin Anayasaya aykırılığı, havalenin duruşmasında, ileri sürülmemiştir. Bu nedenle sözü edilen maddenin, bu meselede, Anayasaya aykırı olduğu söylenemez.

SONUÇ:
32/1975 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasasının 6(2)(a), 6(2)(b)- ve 6(2)(c) maddelerinin Anayasaya aykırı olmadığına oybirliği ile karar verilir.



(Şakir Sıdkı İlkay) (Salih S. Dayıoğlu)
BaşkanYargıç




(N. Ergin Salâhi)(Niyazi F. Korkut)(Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç

30.12.1982


-



5






Full & Egal Universal Law Academy