Anayasa Mahkemesi Numara 14/1985 Dava No 5/1986 Karar Tarihi 23.05.1986
Numara: 14/1985
Dava No: 5/1986
Taraflar: Orhan Kahya ile Cumhuriyet Meclisi
Konu: 23/85 sayılı Yasa ile İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasına getirilen bazı değişikliklerin veya bu değişiklikleri öngören madde ve fıkraların ve 10.6.1985 tarihinde yayınlanan Mücahitler, Mukavemetçiler ve TBK Mensupları Hak Sahipleri Tespit Tüzüğünün veya bazı maddelerinin iptali istemi
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 23.05.1986

-D.5/86 Anayasa Mahkemesi 14/85
Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Salih S. Dayıoğlu, N.Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.
Anayasanın 147. ve Geçici 4. maddes-i hakkında.

Davacılar: 1. Orhan Kâhya, Zarar Görmüş Güneyliler Cemiyeti Yönetim Kurulu Başkanı olarak ve Zarar Görmüş Güneyliler Cemiyetini temsilen.
2. Namık Ramadan, Zarar Görmüş Güneyliler Cemiyeti Genel Sekreteri olarak ve Zara-r Görmüş Güneyliler Cemiyetini temsilen.
ile
Davalı: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclisi veya KKTC Kurucu Meclisi, Lefkoşa.
a r a s ı n d a.

Davacılar namına: Narin Ferdi.
Davalı namına: Osman Örek.
Amicus Curiae olarak Baş-savcı Yardımcısı Akın Sait.

----------------

K A R A R

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Davacılar, 23/85 sayılı Yasa ile İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasına getirilen bazı değişikliklerin veya bu değişiklikleri öngören madde ve fıkraların ve 10.6.1-985 tarihinde yayınlanan Mücahitler, Mukavemetçiler ve TBK Mensupları Hak Sahipleri Tespit Tüzüğünün veya bazı maddelerinin ipatlini istemektedir.

Dava duruşma için mahkeme önüne geldiğinde davalı tarafından davacıların böyle bir dava açmaya yetkili olma-dığına ve davanın ileri gidemeyeceğine dair bir ön itirazda bulunuldu ve bu hususun karara bağlanması uygun görüldü. Gerek davacılar gerekse amicus curiae olarak bulunan Başsavcı Yardımcısı davacıların Anayasanın 147. maddesi altında böyle bir davayı açma-ya yetkili olduğu görüşünü ileri sürdüler.
Davalı, davacıların bir derneği temsilen davayı açmış olduklarını, bu cemiyetin 6/61 sayılı Türk Cemaat Meclisi Birlikler ve Dernekler Yasası altında kurulmuş bir dernek olduğunu, bir dernek olarak dava açamayaca-klarını, 6/61 sayılı Yasada veya derneğin tüzüğünde dava açmak için yetki bulunmadığını iddia etmiştir. Davalının avukatı Yasada yetki bulunmamasına rağmen Anayasa böyle bir yetki veriyorsa davanın açılabileceğini kabul etmiş ancak Anayasanın 147. maddesi-nin davacılara böyle bir yetki tanımadığını iddia etmiştir.

Davacı (1) Zarar Görmüş Güneyliler Cemiyetinin Başkanı, davacı (2) de Sekreteridir. Bu cemiyet ise 6/61 sayılı Yasa altında kaydedilmiştir. Cemiyetin gayeleri arasında, tüzüğüne göre, üyel-erinin eşdeğer haklarını korumak ve haksız tahsislerle mücadele etmek de vardır. Yine tüzüğüne göre Cemiyeti Mahkemelerde Genel Sekreteri temsil eder. 6/61 sayılı Yasanın 10. maddesine göre ise Yasa kapsamındaki bir kuruluşu mahkeme muamelelerinde Yöneti-m Kurulu Başkanı, başkanı yoksa Sekreteri temsil eder. Yasanın bu kuralına uygun olarak cemiyetin Yönetim Kurulu Başkanı davaya cemiyeti temsilen katılmıştır.

Anayasanın 147. maddesinin (1). fıkrası aynen şöyledir:
-"(1)Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisinde temsil edilen siyasal partiler, siyasal gruplar ve en az dokuz milletvekili veya kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda diğer kurum, kuruluş veya sendikalar bir yasanın, kararnamenin, tüzüğ-ün, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğünün, Cumhuriyet Meclisi kararının, yönetmeliğin veya bunların herhangi bir kuralının Anayasanın herhangi bir kuralına aykırı veya ona uygun olmadığı gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası- açabilirler."
-





Görülebileceği gibi bu maddede kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda kurum ve kuruluşlara da, diğerleri arasında, bir yasa veya tüzüğün veya bunların herhangi birinin kuralının Anayasaya aykırı olduğu gerekçesi ile iptali için dava açma- yetkisi tanınmıştır. Kanımca, davacı cemiyet gibi, 6/61 sayılı Yasa altında kaydedilmiş bir cemiyet Anayasanın bu maddesi kapsamında bir kurum veya kuruluştur. Bu maddede bir kurum veya kuruluşu iptal davası açabilmesi için aranan tek koşul ilgili yasa -veya tüzüğün kurum veya kuruluşun kendi varlığı veya görevlerini ilgilendiren alanlarda bir yasa veya tüzük olmasıdır.

Davacı cemiyetin gayeleri göz önünde tutulduğunda dava konusu yasa ve tüzüğün kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda olduğu- açıktır.

Yukarıda söylenenlerden anlaşılacağı gibi davacı cemiyetin bu davayı açmaya yetkisi olmadığı söylenemez ve ön itirazın reddedilmesi gerekir.

Salih S. Dayıoğlu: Sayın Başkanın kararında belirtilen görüşler ve varılan sonuç ile hemfikirim.

N-. Ergin Salâhi: Ben de Sayın Başkanın belirttiği görüşler ve vardığı sonuçla hemfikirim.

Niyazi F. Korkut: Anayasanın 147. maddesinin (1). fıkrası uyarınca kurum, kuruluş veya sendikalar ancak kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda Anayasa M-ahkemesinde iptal davası açabilirler.

Bu davadaki davacı Cemiyetin Anayasanın öngördüğü anlamda bir kurum ya da kuruluş olmadığı bir yana böyle bir Cemiyetin yasal anlamda bir görevi de yoktur. Cemiyetler ancak belirli faaliyetler için kurulurlar. Dava-cı Cemiyet de üyelerinin eşdeğer haklarını korumak ve haksız tahsislerle mücadele etmek hususunda faaliyetlerde bulunmak amacıyle kurulmuştur. Bu faaliyetleri Anayasanın öngördüğü anlamda bir görev olarak tanımlamak olası değildir. Bu nedenlerle yapılan -itirazın kabul edilmesi gerektiği görüşündeyim.

Aziz Altay: Sayın Başkanın kararı ile hemfikirim.

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Sonuç olarak ön itiraz, oyçokluğu ile, reddolunur.





(Şakir Sıdkı İlkay) (Salih S. Dayıoğlu)
Başkan Yarg-ıç





(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut) (Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç


23 Mayıs 1986
-1


-2-



-


Full & Egal Universal Law Academy