Anayasa Mahkemesi Numara 14/1978 Dava No / Karar Tarihi 23.11.1978
Numara: 14/1978
Dava No: /
Taraflar: Mustafa Güzoğlu ile Maliye Bakanlığı
Konu: 6/78 Sayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yasası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 23.11.1978

- Anayasa Mahkemesi 14/78
(Y.İ.M. 6/78)
Anayasa Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin (Başkan), Ahmed İzzet, Şakir Sıdkı İlkay, Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Salâhi.
Anayasa'nın 114. ma-ddesi hakkında.
Yüksek İdare Mahkemesinin 6/78 sayılı davada (Mustafa Güzoğlu (Mustafa Rifat) ile K.T.F.D. Maliye Bakanlığı veya Gümrük Dairesi Müdürü vasıtasıyle K.T.F.D. Başsavcısı, Lefkoşa arasında) sunulan konu.
Müstedi namına: Şefika Durduran.
Müsteda-aleyh namına: Akın A. Sait.

-----------
K A R A R
KONU:
6/78 sayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife, Yasası'nın 16. maddesinin Anayasa'nın 61. maddesinin 2, 3 ve 4. fıkralarına, 73 ve 74. maddelerine aykırı olduğu öne sürülmüştür.

I. OLAY:
Yüksek İ-dare Mahkemesinde açılan 6/78 sayılı başvuruda müstedi 5/8/1976 tarihinde İngiltere'den ithal ettiği Datsun markalı araba için Lefkoşa Gümrük Makamları söz konusu arabanın değeri üzerinden 12.1.1978 tarihinde %80 gümrük ithal vergisi alınması hususunda kar-ar verdiğini, bu kararın hükümsüz ve etkisiz olduğunu iddia ederek kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına Yüksek İdare Mahkemesi tarafından karar verilmesi isteminde bulundu.

Müstedi başvurusunda 32/1961 sayılı 1961 G-ümrük Tarife Yasası'nın 12 Ocak 1978'de yürürlükte olduğunu ve bu Yasa gereğince söz konusu arabası için Gümrük İthal Vergisinin değeri üzerinden %55 olduğunu iddia etti. Başvuruya itirazda bulunan müstedaaleyh 12 Ocak 1978'de 6/78 sayılı Yasanın yürürlük-te olduğunu ve 6/78 sayılı Yasaya göre başvuru konusu arabanın Gümrük İthal Vergisi değeri üzerinden %80 olduğunu iddia etti. Duruşma sırasında müstedi başvuruda uygulama yeri bulunan 6/78 sayılı Gümrük ve İstihsal Vergisi Tarife Yasası'nın 16. maddesinin- Anayasa'nın 61(2), (3), (4), 73 ve 74. maddelerine aykırı olduğunu ileri sürmesi ve Mahkemece ileri sürülen iddianın başvuruyu karara bağlamakta etkisi olabileceği kanaatına varılması üzerine Yüksek İdare Mahkemesi konuyu karara bağlamak üzere Yüksek Mahk-emeye, Anayasa Mahkemesi olarak, Anayasa'nın 114. maddesi uyarınca sunmuştur.

II. İDDİANIN GEREKÇESİ:
1. Müstedi iddiasının gerekçesi özetle şöyledir: Anayasa'nın 61. maddesinin (2). fıkrasına göre vergi, resim ve harçlar ve benzer mali yükümlülükler anc-ak yasa ile konur. Aynı maddenin (4). fıkrasına göre ise geriye yürüyen mali yükümlülükler konamaz.

6/78 sayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yasası Kıbrıs Türk Federe Meclisi tarafından 22.12.1977'de kabul edilmekle beraber Yasa Resmî Gazete'de 2-1.1.1978'de yayınlandı. Herhangi bir yasa ancak Resmî Gazete'de yayınlandığı andan itibaren yasa olarak nitelendirilir. 6/78 sayılı Yasanın 16. maddesi ise Yasayı Meclis tarafından kabul edildiği tarihte yani 22.12.1977'de yürürlüğe koymuştur. Anayasa'n-ın 61. maddesinin (4). fıkrasına göre geriye yürüyen mali yükümlülükler konamadığı cihetle 6/78 sayılı Yasa ancak Resmî Gazete'de yayınlandığı günden itibaren yürürlüğe girer. Anayasa'nın 73. maddesine göre Devlet Başkanı Kıbrıs Türk Federe Meclisince kab-ul edilen yasaları, 10 gün içinde ya yayınlar ya da bir daha görüşülmek üzere Meclise geri gönderir veya Bakanlar Kurulunun istemi üzerine halk oylamasına sunar. Anayasa'nın 74. maddesine göre ise Devlet Başkanı, Anayasa'nın 73. maddesinde belirlenenlere -ilâveten Kıbrıs Türk Federe Meclisince kabul edilen herhangi bir yasayı Anayasa'nın 112. maddesine dayanarak yasanın veya yasanın herhangi bir kuralının Anayasa'nın herhangi bir kuralına aykırı olup olmadığı hususunda görüş bildirmesi için Anayasa Mahkemes-i olarak Yüksek Mahkemeye yollayabilir.

2. Müstedaaleyhin iddiasının gerekçesi özetle şöyledir: Anayasa'nın 61. maddesi vergi, resim ve harçların yasa ile konabileceğini öngörmektedir. Anayasa'nın 65. maddesine göre yasa koyma Kıbrıs Türk Federe Meclis-inin yetkilerindendir. Dolayısıyle Kıbrıs Türk Federe Meclisinde görüşülüp kabul edilen yasalar Mecliste kabul edildiği andan itibaren yasa sayılır. Bu nedenle 6/78 sayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yasası'nın 16. maddesinde öngörülen yürürlüğe -giriş tarihi Yasanın Meclis tarafından kabul edildiği gün olduğu için Anayasa'nın 61. maddesinin (4). fıkrasına aykırı değildir. Bir yasa Meclis tarafından kabul edildiği andan itibaren yasa olarak tekemmül etmiş olur. Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın 24-. maddesinin (3). fıkrasına göre herhangi bir Gümrük İthal Resmi buna dair kanun tasarısının sunulduğu tarihten itibaren konabilir. Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın Geçici 1. maddesine göre Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın 24(3) maddesi halen yürü-rlüktedir. Bu nedenle 6/78 sayılı Yasa'nın 16. maddesi Anayasa'ya aykırı değildir.

III. İLGİLİ YASA METİNLERİ:
1. 6/78 sayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yasası'nın 16. maddesi aynen şöyledir:
"Bu yasa Kıbrıs Türk Federe Meclisince kabul edildiğ-i tarihte yürürlüğe girer."





2. 6/78 sayılı Yasanın başlangıç kısmı:
"Kıbrıs Türk Federe Meclisinin 22 Aralık 1977 tarihli birleşiminde kabul olunan 'Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yasası' Anayasa'nın 74. maddesi gereğince Kıbrıs Türk Fed-ere Devleti Başkanı tarafından Resmî Gazete'de yayınlanmak sureti ile ilân olunur."


IV. 1. KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ ANAYASASI İLGİLİ METİNLERİ:

Madde 61.
Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.
Vergi, re-sim ve harçlar ve benzeri mali yükümler ancak yasa ile konulur.
Yasanın belli ettiği yukarı ve aşağı hadler içinde kalmak, ölçü ve ilkelere uygun olmak koşuluyla, vergi, resim ve harçların muafiyet ve istisnalarıyle oran ve hadlerine ilişkin kurallarda değ-işiklik yapmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınabilir.
Geriye yürüyen mali yükümlülükler konulamaz.


Madde 65.
Yasa koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesin hesap tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; genel ve özel af ilânına, mahkemelerce verilip -kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek; andlaşmaları onaylamak Kıbrıs Türk Federe Meclisinin yetkilerindendir.


Madde 73.
Yasa önermeye Kıbrıs Türk Federe Bakanlar Kurulu ve Milletvekilleri yetkilidir.
Devlet Başkanı, Kıbrıs Türk Fe-dere Meclisince kabul edilen yasaları, on gün içinde ya yayınlar, ya da bir daha görüşülmek üzere Meclise geri gönderir veya Bakanlar Kurulunun istemi üzerine halkoylamasına sunar. Meclis geri gönderilen yasayı değiştirerek veya aynen, üye tam sayısının s-alt çoğunluğu ile kabul ederse, yasa Devlet Başkanınca yayınlanır. Çekimser oylar, karar yeter sayısı açısından dikkate alınmaz.
Halkoylamasınca kabul edilen yasalar on gün içinde Resmî Gezete'de Devlet Başkanınca yayınlanır.


Madde 74.
Devlet Başkanı, -Meclisin herhangi bir yasa veya kararının kendisine yazılı olarak bildirilmesinden başlayarak on gün içinde, 73. maddede gösterildiği üzere iade veya halkoylamasına başvurma haklarına veya 112. maddede gösterildiği üzere, Yüksek Mahkeme olarak Anayasa Mahk-emesine başvurma hakkını kullanmadığı takdirde, bu yasa veya kararı on gün içinde Resmî Gazete'de yayınlayarak ilân eder.


Geçici Madde 1.
16 Ağustos 1960 tarihli Anayasa'nın ve bu Anayasa'ya uygun olarak, 21 Aralık 1963 tarihine kadar kabul edilmiş mevzu-atın; 28 Aralık 1967 tarihli Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kurallarının ve tâdillerinin ve bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuatın; Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu ve Meclisinin 13 ve 18 Şubat 1975 tarihlerinde birleşik olarak yaptıkları topla-ntılarda alınan kararların ve bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuatın; bu Anayasa'nın kurallarına veya bu Anayasa uyarınca konulacak yasalara aykırı olmayanları, yürürlükte kalır.
Bu Anayasa'da öngörülen yasalar, Anayasa'nın yürürlüğe girdiği tarihten- başlayarak altı ay içinde yapılır.
Bu Anayasa'da öngörülen yasalar yürürlüğe konuluncaya ve örgütler kuruluncaya kadar bu maddenin (1). fıkrasında belirtilen anayasal kurallar ile mevcut mevzuat yürürlükte kalır ve örgütler görevlerine devam ederler.


2.- KIBRIS CUMHURİYETİ ANAYASASI İLGİLİ METİNLERİ:

Madde 24.
Her şahıs, âmme masraflarının karşılanmasına imkânı nisbetinde iştirakle mükelleftir.
Herhangi bir nevi vergi, resim veya mülk vergisi yolu ile yüklenecek böyle bir mükellefiyet, ancak kanunla vey-a gereğince konabilir.
Makabline şâmil herhangi bir nevi vergi, resim veya mülk vergisi konamaz; Ancak, herhangi bir gümrük ithali resmi, buna dair kanun tasarısının sunulduğu tarihten itibaren konabilir.
Gümrük resimleri dışında herhangi bir ne-vi vergi, resim veya mülk vergisi yıkıcı veya yasak edici olamaz.


V. İNCELEME:
Tarafların duruşma esnasında ileri sürdüğü iddia ve görüşler, Anayasa'ya aykırı olduğu ileri sürülen hükümler, Anayasa'ya aykırılığa dayanıklık eden Anayasa kuralları ve bu-nlar ile ilgili gerekçeler incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü.
Herhangi bir yasanın yapılması üç safhadan oluşmaktadır. Bunlardan birincisi bir yasa tasarısı veya önerisinin sunulmasıdır. İkincisi ise sunulan tasarının veya önerinin Meclis t-arafından görüşülüp kabul edilmesidir. Üçüncüsü ise kabul edilen yasanın Devlet Başkanı tarafından Anayasa'nın 73 ve 74. maddeleri uyarınca yayınlanmasıdır. Bu üç safhanın herhangi bir safhası eksik ise yasa tasarısı veya önerisi yasalaşmaz. Yasa ancak -her üç safhanın tamamlanması ile oluşur. Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın 61. maddesinin (2). fıkrasına göre vergi resim ve harçlar ve benzeri mali yükümlülükler ancak yasa ile konur. Daha önce belirttiğimiz gibi herhangi bir yasanın kesinlikle y-asalaşması için üç safhadan geçmesi gerekir. Dolayısıyle herhangi bir tasarı veya öneri ancak Devlet Başkanınca Resmî Gazete'de yayınlanarak ilân edildikten sonra yasa olur. Herhangi bir tasarı veya öneri Resmî Gazete'de yayınlanıp ilân edildiğinde yasal-laştığına ve vergi, resim ve harç koyan herhangi bir yasa Anayasa'nın 65. maddesinin (4). fıkrasına göre geriye dönük olamayacağından böyle bir yasa ancak Resmî Gazete'de yayınlanıp ilân edildiği günden itibaren yürürlüğe girer. 6/78 sayılı Yasanın 16. ma-ddesi Resmî Gazete'de yayınlanmazdan önce mali yükümlülük koyduğu için Anayasa'nın 61. maddesinin (4). fıkrasına aykırıdır. Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın 24. maddesinin (3). fıkrası Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın Geçici (1). Maddesi uyarınca -yürürlükte değildir. Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın Geçici 1. maddesi Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın ancak Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'na aykırı olmayan kurallarının yürürlükte olduğunu öngörmektedir. Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın- 24. maddesinin (3). fıkrası herhangi bir gümrük ithal resminin, buna dair kanun tasarısının sunulduğu tarihten itibaren konabildiği hükmünü içermektedir. Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın 61. maddesinin (4). fıkrası malî yükümlülük getiren herhang-i bir yasanın geriye yürüyen mali yükümlülük koyamayacağını öngörmektedir. Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın 61. maddesinin (4). fıkrası Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın 24. maddesinin (3). fıkrasının şart bendi ile tamamen zıttır. Bu nedenle Kıbr-ıs Cumhuriyeti Anayasası'nın 24. maddesinin (3). fıkrasının şart bendi Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın 61. maddesinin (4). fıkrasına aykırı olduğundan yürürlükte olamaz.

VI. SONUÇ:
Sonuç olarak 6/78 sayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yas-ası'nın 16. maddesi Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası'nın 61. maddesinin (2). ve (4). fıkralarına aykırı olduğuna oybirliği ile karar verilir.






(Ülfet Emin)(Ahmed İzzet)
Başkan Yargıç





(Şakir Sıdkı İlkay)(Sa-lih S. Dayıoğlu) (N.Ergin Salâhi)
Yargıç Yargıç Yargıç

23 Kasım, 1978.

-



7






Full & Egal Universal Law Academy