Anayasa Mahkemesi Numara 13/1987 Dava No 1/1988 Karar Tarihi 21.01.1988
Numara: 13/1987
Dava No: 1/1988
Taraflar: Hüseyin As ile Çalışma ve Sosyal Güv. Bak.
Konu: 16/76 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının 122.maddesi ile 1977 Sosyal Sigortalar (Sigorta İşlemleri) Yönetmeliğinin 79(2) maddesinin Anayasaya aykırılığı iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 21.01.1988

-D.1/88 Anayasa Mahkemesi: 13/87
Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay
Anayasanın 148(1) maddesi hakkında

Yü-ksek İdare Mahkemesi tarafından 87/86 sayılı başvuruda (Müstedi: Hüseyin As ile Müstedaaleyhler: KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vas. KKTC Başsavcılığı ve Diğerleri arasında) sunulan konu.

Müstedi namına: Hakkı Alpagut
Müstedaaleyhler namına: K-ıdemli Savcı Yaşar Boran

--------------

K A R A R
KONU:
-16/76 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının 122.maddesi ile 1977 Sosyal Sigortalar (Sigorta İşlemleri) Yönetmeliğinin 79(2) maddesinin Anayasanın 1, 7, 8, 10 ve 17(1)(2) maddelerine aykırı olup olmadığı.

I. OLAY:
Müstedi, 12.3.1979 tarihli İşe -İlk Başlama Bildirgesini Güzelyurt Sosyal Sigortalar Şube Müdürlüğüne vererek, 1.12.1978 tarihine dönük olarak, sigortalanmıştır. Müstedi bu Bildirgeye doğum tarihini, Lefke nüfus kütüğünde gösterildiği gibi, 1926 olarak yazmıştır. Müstedi daha sonra mah-kemeye müracaat ederek doğum tarihini 1920 olarak düzelttirdi ve bu düzeltme üzerine Nüfus Dairesinden doğum tarihini 1920 olarak gösteren bir doğum kayıt belgesi aldı. Müstedi, 19.3.1985 tarihinde, müstedaaleyh (2)'ye bir dilekçe yaparak kendisine yaşlıl-ık aylığı bağlanmasını talep etti ve bu dilekçesine doğum tarihini 1920 olarak gösteren yeni doğum kayıt belgesini ekledi. 16/76 sayılı Sosyal Sigortalar Yasasının 122. ve 1977 Sosyal sigortalar (Sigorta İşlemleri) Yönetmeliğinin 79(2) maddesi bir sigorta-lının, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında sigortaya tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihinin esas alınmasını öngörmektedir. Bu nedenle müstedaaleyh (2) müstediye gönderdiği 12.9-.1985 tarihli bir yazı ile kendisine tarih itibarı ile 1.7.1986'dan itibaren yaşlılık aylığı bağlanabileceğini çünkü doğum tarihinin sigorta işlemleri bakımından 1926 olarak işlem görmesi gerektiğini bildirdi. Bunun üzerine müstedi müstedaaleyh (3)'e bir -müracaat yaparak müstedaaleyh (2)'nin kararına itiraz etti. Müstedaaleyh (3) de müstediye müstedaaleyh (2)'nin verdiği yanıta benzer bir yanıt verdi. Bunun akabinde müstedi Yüksek İdare Mahkemesinde bir başvuru dosyaladı ve müstedaaleyh (3)'ün kendisine -bildirilen kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi.

Başvuru, duruşma için, Yüksek İdare Mahkemesi önüne gittiğinde müstedi 16/76 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının 122.maddesi ile- 1977 Sosyal Sigortalar (Sigorta İşlemleri) Yönetmeliğinin 79(2) maddesinin Anayasanın 1, 7, 8, 10 ve 17(1)(2) maddelerine aykırı olduğunu ileri sürdü. Mahkeme de ileri sürülen Anayasaya aykırılık konusunu taraflar arasındaki ihtilâfı karara bağlamakta et-kili olabileceği kanaatına vardı ve konuyu, karara bağlanmak üzere, Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, sundu ve Anayasa Mahkemesinin kararına dek başvurunun duruşmasını durdurdu.

II. İDDİANIN GEREKÇESİ:
Müstedinin iddiasının gerekçesi özetle şöyl-edir:
Müstedi müstedaaleyhe yaptığı ilk başvurusunda doğum tarihini 1926 olarak vermiş ve bu hususta bir de doğum kayıt belgesi eklemiş olmakla beraber daha sonra doğum tarihinin 1920 olduğunu ve bu husustaki hatasını fark etti ve gerekli düzeltmeyi yapma- yoluna gitti. Müstedinin gerçek yaşı ile bilinmesi onun temel haklarından biridir. Buna cevaz verilmemesi ile müstedinin bu hakkı ve dolayısıyle hukukun üstünlüğü prensibi zedelenmektedir. Bu ise Anayasanın 1.maddesine aykırılık teşkil eder.

Yasanın -konu maddesi 60 yaşında olan sigortalılar arasında ayırım yapmaktadır. Başlangıçta yaş bakımından hatalı davranmayan sigortalılar ile daha sonra yaşlarını tashih yoluna giden sigortalılar arasında ayırım yapılmıştır. Bu ise Anayasanın eşitliği öngören 8.-maddesine aykırıdır.

Müstedinin gerçek yaşında bilinmesi onun temel haklarından biri olduğuna göre konu yasa maddesi Anayasanın 10.maddesine de ters düşmektedir.

Müstedinin, sosyal sigortalar bakımından, doğum tarihini 1920 olarak ileri sürmekten huk-uken engellenmesi (estoppel) durumu yoktur. Müstedinin kötü niyetli olması halinde böyle bir durum söz konusu olabilir. Müstedi ise kötü niyetli değildir.

Anayasa Mahkemesinden konu Yasa ve Yönetmelik maddelerinin Anayasanın 7 ve 17(1)(2) maddelerine d-e aykırı olup olmadığı sorulmuş ise de havalenin duruşmasında müstedi Anayasanın bu maddelerine aykırılık iddiasında bulunmadı.

Müstedaaleyhlerin iddialarının gerekçesi özetle şöyledir:
Anayasanın 1.maddesinde sözü edilen hukuk üstünlüğü ilkesi yasalara -ve Anayasaya saygılı olmayı öngörür. Bu meselede ise yapılmakta olan bundan başka birşey değildir. Anayasanın 1.maddesine aykırılık yoktur.

Anayasanın 8.maddesinde öngörülen eşitliğe aykırılık söz konusu değildir, çünkü ortada ayırım yoktur. Konu yasa- maddesi istisnasız tüm sigortalılar için geçerlidir ve herkese uygulanır. Ayırım yapıldığı kabul edilse bile böyle bir ayırım, güdülen amaç suistimalleri önlemek olduğuna göre, haklı bir nedene dayanır ve eşitlik ilkesine aykırı sayılamaz.

Anayasanın 1-0.maddesi genel bir maddedir. İddia edildiği gibi bir temel hak veya hak Anayasada mevcut değildir. Anayasanın 10.maddesine herhangi bir aykırılık yoktur.

III. İLGİLİ YASA ve YÖNETMELİKLER:
a)16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının 122.-maddesi aynen şöyledir:
"122. İş kazalarıyle Meslek Hastalıkları Sigortasının uygulanmasında hak sahiplerine bağlanacak gelirlerle sigortalılara ödenecek sermayelerin hesabında, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığının hekim raporu ile ilk defa tespi-t edildiği tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri esas tutulur.

Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarına ilişkin yaş ile, ilgili kuralların uygulanmasında sigortalıların ve hak sahibi çocuklarının, sigortalının ilk defa çalışmaya -başladığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri, sigortalının sigortaya tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra doğan çocuklarının da nüfus kütüğüne ilk olarak yazılan doğum tarihleri esas tutulur.

Nüfus kayıtlarında -doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuzda, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın 1'inde doğmuş sayılır."


b)1977 Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 79(2) maddesi aynen şöyledir:
"Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarının uy-gulanmasında Sigortalının veya hak sahibinin esas tutulacak doğum tarihi, sigortalının ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihidir. Sonraki değişiklikler nazara alınmaz."





IV. İLGİLİ ANAYASA ME-TİNLERİ:
"Madde 1.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanan lâik bir Cumhuriyettir."


"Madde 8.
Herkes, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, Anayasa ve yasa önünde eşittir. Hiçbir kişi, ai-le, zümre veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz.
Devlet organları ve yönetim makamları, bütün işlemlerinde yasa önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek ve ayrıcalık yapmamak zorundadırlar.
Ekonomik bakımdan güçsüz olanların Anayasa ve yasalar ile elde- ettikleri veya edecekleri kazanımlar, bu madde ileri sürülerek ortadan kaldırılamaz."


"Madde 10.
Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve özgürlüklere sahiptir.
Devlet, kişinin temel hak ve özgürlüklerini, kişi huzuru-, sosyal adalet ve hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmayacak biçimde sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal bütün engelleri kaldırır; insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli koşulları hazırlar.
Devletin yasama, yürütme ve yargı organları, -kendi yetki sınırları içinde, bu Kısım kurallarının tam olarak uygulanmasını sağlamakla yükümlüdürler."


V. İNCELEME:
Konu, yapılan iddialar ışığında incelendi ve gereği düşünüldü.

İptali istenen yasa ve tüzük maddeleri malûllük, yaşlılık ve ölüm sigo-rtalarının uygulanmasında sigortalının ilk defa sigortalı olarak çalışmağa başladığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihinin esas olarak alınmasını ve daha sonraki değişikliklerin dikkate alınmamasını öngörmektedir.

Konu yasa ve tüzük mad-delerinin mehazı 1964'den beri Türkiyede yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 120.maddesidir. Bu maddelerin amacı sigortalı kişilerin sonradan hakiki yaşlarını değiştirerek daha erken ve haksız sigorta menfaatı sağlamalarını ve suist-imali önlemektir. Bu maddelerin Anayasanın 1.maddesinin öngördüğü hukukun üstünlüğü ilkesine, 8.maddesinin öngördüğü eşitlik ilkesine ve 10.maddenin hükümlerine aykırı olduğu öne sürülmüştür.

Anayasanın 1.maddesinde sözü edilen hukukun üstünlüğü ilkesi,- esas itibarı ve özetle, Devletin tüm faaliyet ve davranışlarının Anayasa, yasa ve hukuk kurallarına uygun olarak yapılmasını öngörmektedir. Konu yasa ve yönetmelik maddelerinin bunu engelleyen veya bu ilkeye ters düşen kural içerdiği söylenemez. Bu nede-nle konu yasa ve yönetmelik maddelerinin Anayasanın 1.maddesine aykırılığı mevcut değildir.

Anayasanın 8.maddesinin öngördüğü eşitlik ilkesine aykırılık söz konusu olabilmesi için benzer nitelikli ve aynı statüde olan kişiler arasında ayırım yapılması ve- bu ayırımın haklı bir nedene dayanmaması gerekir. Konu yasa ve yönetmelik maddeleri ise herkes için geçerlidir ve benzer nitelikli ve aynı statüde olan kişiler arasında ayırım yapmamaktadır. Kaldı ki bu maddelerin amacı göz önünde tutulduğunda, iddia ed-ildiği şekilde bir ayırımın mevcut olduğu kabul edilse dahi böyle bir ayırımın, makul ve haklı bir nedene dayanmış olduğu cihetle, eşitlik ilkesine ters düşmüş sayılmaması gerekir.

Müstedi, gerçek yaşında bilinmesinin onun bir temel hakkı olduğunu ve kon-u yasa ve yönetmelik maddelerinin bu hakkı ihlâl ettiği için Anayasanın 10.maddesine aykırı olduğunu ileri sürmüştür. Anayasanın 10.maddesi Anayasada öngörülen temel hak ve özgürlüklerin korunmasını düzenleyen genel bir maddedir. Anayasada ise müstedinin- iddia ettiği gibi bir temel hak öngörülmüş değildir. Bu nedenle, genel nitelikli oluşu bir yana, bu maddeye aykırılıktan söz edilemez.

Havalede konu yasa ve yönetmelik maddelerinin Anayasanın 7 ve 17(1)(2) maddelerine de aykırı olup olmadığı sorulmuş i-se de Mahkeme önünde yapılan duruşmada bu maddelere herhangi bir aykırılık iddiası öne sürülmüş değildir. Bu nedenle bu maddelere aykırılık mevcut olmadığına karar verilmesi gerekir.

SONUÇ:
Sonuç olarak 16/76 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasın-ın 122.maddesi ile 1977 Sosyal Sigortalar (Sigorta İşlemleri) Yönetmeliğinin 79(2) maddesinin Anayasanın 1, 7, 8, 10 veya 17(1)(2) maddelerine aykırı olmadığına, oybirliği ile, karar verilir.




(Şakir Sıdkı İlkay)(Salih S. Dayıoğlu)
Başkan Y-argıç





(N. Ergin Salâhi)(Niyazi F. Korkut)(Aziz Altay)
YargıçYargıç Yargıç

21.1.1988





1


6






Full & Egal Universal Law Academy