Anayasa Mahkemesi Numara 12/1976 Dava No / Karar Tarihi 18.08.1976
Numara: 12/1976
Dava No: /
Taraflar: Ali M. Çaluda ile Çalışma Rehab. Ve Sos. İşler Bak
Konu: 32/75 Sayılı Yabancı Taşınmaz Malları Yasasının 6. Maddesinin Anayasaya aykırı olduğu iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 18.08.1976

- Anayasa Mahkemesi 12/76
(Y/H 24/76, Yargıtay)

ANAYASA MAHKEMESİ OLARAK OTURUM YAPAN
YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.
Mahkeme Heyeti: M.Necati Münir Ertekün, Başkan, Ülfet Emin, Ahmed İzze-t, Şakir Sıdkı İlkay, ve Salih S. Dayıoğlu.

Anayasa'nın 114. maddesi hakkında
ve
Yüksek Mahkeme (Yargıtay olarak) tarafından Yargıtay/Hukuk 24/76 sayılı (Ali M. Çaluda ile K.T.F.D. Çalışma Rehabilitasyon ve Sosyal İşler Bakanlığı ve/veya İskân ve Rehab-ilitasyon Dairesi ve/veya İnceleme ve Dağıtım Komisyonu ve diğerleri arasındaki) İstinafta sunulan konu.

İstinaf eden namına: Gürsel E. Kadri tarafından Naci Talât.
Aleyhine istinaf edilenler namına: Zaim M. Necatigil.

----------
K A R A R
Yargıtay/Huku-k 24/76 sayılı İstinafın duruşmasında istinaf edenin avukatı 32/1975 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasası'nın 6. maddesinin (2). fıkrasının (ç) bendinin Anayasa'nın 27. maddesine aykırı olduğunu ileri sürerek, Anayasa'nın 114(1)- maddesi uyarınca, Anayasa'ya aykırılık konusunun Anayasa Mahkemesine sunulmasını talep etti.

Yargıtay olarak oturum yapan Yüksek Mahkeme istinaf edenin avukatı tarafından ileri sürülen Anayasa'ya aykırılık hususunun istinafın karara bağlanmasında etkisi- olabilen bir husus olduğu kanaatına vardığından, konuyu, karara bağlamak üzere, Yüksek Mahkeme, Anayasa Mahkemesi olarak, sunmuştur. Sunulmuş olan ve karara bağlanması istenen soru aynen şöyledir:-


"32/75 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol -ve Yönetim) Yasası'nın 6. maddesinin (2). fıkrasının (ç) bendinin Anayasa'nın 27. maddesine aykırı olup olmadığı."


32/1975 sayılı Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasasının 6. maddesinin (ç) bendini de içine alan (2). fıkrası aynen şöyledir-:-
"(2) Göçmenlerin iskân ve rehabilitasyonu veya 3. maddenin (2). fıkrasında belirtilen amaçlar için ayrılmış taşınmaz malların tahliyesi konusunda aşağıdaki hükümler uygulanır;
Bir taşınmaz mal, Tahsis Belgesi veya sözleşme olmaksızın işgal edilemez.- Bu Kurala aykırı hareket edenler mütecaviz sayılırlar.
Bu kişiler aleyhine tahliye işlemi, ilgili Bakanlık veya makam tarafından malın bulunduğu kazanın yetkili mahkemesinde yemin belgesi ile desteklenen bir ihbarlı istida (application-by-summons) ile ba-şlatılır.
Bu istida, işgal eden kişi veya kişilere 24 saat içinde şahsen tebliğ edilir. Ancak bu kişiler bulunamaz veya tebliği reddederlerse, istidanın ilgili malda bırakılmış olduğunun isbatı halinde tebliğ, usulüne uygun olarak yapılmış sayılır.
(ç)İl-gili yasa ve diğer mevzuatta aksine kural bulunmasına bakılmaksızın tebliğ tarihinden başlayarak on beş gün içinde istidanın duruşması yapılır ve yedi gün içinde karara bağlanır. Mahkeme, bu amaçla, usule ilişkin konularda aksine Kural bulunmasına bakılma-ksızın gereken emirleri verebilir.
Tahsis Belgesi, Sözleşme veya kira münasebetlerini isbat yükümlülüğü işgal edene aittir.
Tahliye Kararı, "1975 Taşınmaz Malların Tahsis ve Değerlendirilmesi Yasası"nın 4. maddesinin ikinci şart bendi kuralları saklı kalma-k koşuluyla, Karar Suretinin iletilmesi üzerine, ilgili kazanın Emniyet Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.
Ancak, Karar aleyhine istinaf edilmesi halinde, istinaf sonuçlanıncaya değin tahliye kararı uygulanmaz, İstinaf müracaatı Karar tarihinden başl-ayarak yedi gün içinde yapılır ve yedi gün içinde karara bağlanır."
-

-Sunulan soru ile ilgili olan Anayasa'nın 27. maddesi aynen şöyledir:-

"Hak Arama Özgürlüğü ve Yasal Yargı Yolu:
Madde 27.
(1)Hiçbir kimse, bu Anayasa ile veya bu Anayasa gereğince kendisine gösterilen mahkemeye başvurmak hakkından yoksun bırakılamaz.- Her ne ad altında olursa olsun adlî komisyonlar veya istisnaî mahkemeler oluşturulması yasaktır.
(2)Herkes, medenî hak ve yükümlülüklerinin veya kendisine karşı yapılan bir suçlamanın karara bağlanmasında, yasa ile kurulan bağımsız, tarafsız ve yetkili- bir mahkeme tarafından, makul bir süre içinde adil ve açık bir surette davanın dinlenmesi hakkına sahiptir. Karar gerekçeye dayanır ve açık bir oturumda okunur. Ulusal güvenlik, Anayasal düzen, kamu düzeni, kamu güvenliği veya genel ahlâk yararına olduğ-u veya küçüklerin çıkarları veya tarafların özel hayatlarının korunması için gerekli olduğu veya mahkemece, yayının adaletin sağlanması için zararlı görüldüğü özel durumlarda, basın mensupları ve halk mahkeme kararıyle duruşmanın tamamına veya bir kısmına -sokulmayabilir.
Herkes-
mahkeme önüne çıkarılması nedenlerinin kendisine bildirilmesi;
davasını mahkemeye sunmak ve bunu hazırlamak için gerekli zamana sahip olmak;
delillerini göstermek veya göstertmek veya tanıkların yasaya uygun olarak sorguya çekilmes-ini istemek;
(ç)kendi seçtiği bir hukukçu tutmak ve adaletin sağlanması için gerekli görülüyorsa, yasanın gösterdiği şekilde kendisine parasız bir hukukçu atanması;
mahkemede kullanılan dili anlayamadığı veya konuşamadığı takdirde, bir tercümanın yardımın-dan parasız yararlanmak,
hakkına sahiptir."


İstinaf edenin avukatının esas iddiası şöyle özetlenebilir:
Anayasa'nın 27. maddesinin (2). fıkrası bu gibi mahkeme işlemlerinin "makul bir süre" içinde yapılmasını öngörmektedir. 32/1975 sayılı Yasanın ta-hliye istidalarının duruşmasının, tebliğden itibaren, 15 gün içinde yapılmasını öngören 6(2)(ç) maddesi ise müstedaaleyhlerin müdafaalarını "makul bir süre" zarfında yapma hakkını kısıtlamış olmaktadır. Bu böyle olduğuna göre de 6(2)(ç) maddesi Anayasa'nı-n 27. maddesine aykırı olur.

Aleyhine istinaf edilenlerin avukatının iddiasına göre ise, 32/1975 sayılı Yasa amaçları ile birlikte bir tüm olarak incelendiği zaman duruşmanın, tebliğinden itibaren, 15 gün içinde tamamlanmasını öngören hükmü ve onun netic-esi olarak müdafaa süresinin kısıtlanması makuldur ve Anayasa'nın 27. maddesinin (2). fıkrasının ilgili hükümlerine, (b) bendi de dahil olmak üzere, aykırı değildir.

32/1975 sayılı Yasanın başlıca amacının göçmenlerin iskân ve rehabilitasyonunu seri bir -şekilde sağlamak olduğu, Yasanın müstedaaleyhe tanımış olduğu müdafaanın nevi ve Yasanın diğer hükümleri tüm olarak göz önünde tutulduğu zaman, bu gibi tahliye istidalarının duruşmalarının, tebliğden itibaren, 15 gün içinde yapılmasını öngören 6(2)(ç) madd-esi Anayasa'nın 27. maddesinde bahşedilen savunma hakkını kısıtlamadığı ve bu maddede belirtilen "makul bir süre"nin dışına çıkılmadığı kanaatındayız. Her ne kadar da 6(2)(ç) maddesi istidanın duruşmasının tebliğ tarihinden başlayarak 15 gün içinde yapılm-asını öngörmekte ise de ilgili mahkeme duruşma gününü tayin ederken makul ve uygun bir gün saptayacağı şüphesizdir.

32/1975 sayılı Yasanın 6(2)(ç) maddesinin Anayasa'nın 27. maddesine aykırı olup olmadığı hususu incelenirken Anayasa'nın 6. maddesinin de -göz önünde tutulması gerekir. O madde temel hak ve özgürlüklerin, özüne dokunmadan, kamu yararı ve kamu düzeni, genel ahlâk, sosyal adalet, ulusal güvenlik, genel sağlık ve kişilerin can ve mal güvenliğini sağlamak gibi nedenlerle yasa ile kısıtlanmaların-ı mümkün kılmaktadır. Kanaatımızca göçmenlerin iskân ve rehabilitasyonunun seri bir şekilde yapılabileceğini sağlamak için 32/1975 sayılı Yasanın 6(2)(ç) maddesinde, kamu yararı ve kamu düzeni amacı ile konmuş olan hükümler Anayasa'nın 27. maddesi ile açı-klanan temel hak ve özgürlüklerin özüne dokunmamış olur ve Yasanın ilgili hükümleri bu açıdan da Anayasa'nın 27. maddesine aykırı sayılamaz.
Her ne kadar da Mahkemeye sunulan soruda 32/1975 sayılı Yasanın 6(2)(ç) maddesinin Anayasanın sadece 27. maddesine- aykırı olduğu hususu bahis konusu olmuş ise de, istinaf edenin avukatı bu soru ile ilgili iddialarını desteklemek amacı ile Anayasa'nın 103 ve 120. maddelerine de atıfta bulunmuştur. Soru konusu olan Yasa hükümlerinin Anayasa'nın 103 ve 120. maddelerine -aykırı olup olmadığı hususunun kanaatımızca bu meselede incelenmesi gerekmemektedir.

Sonuç olarak, 32/1975 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasasının 6. maddesinin (2). fıkrasının (ç) bendi Anayasa'nın 27. maddesine aykırı değild-ir.



(M. Necati Münir Ertekün) (Ülfet Emin)
Başkan Yargıç




(Ahmed İzzet) (Şakir Sıdkı İlkay) (Salih S. Dayıoğlu)
Yargıç Yargıç Yargıç


18 Ağustos, 1976.











-


5



-


Full & Egal Universal Law Academy