Anayasa Mahkemesi Numara 11/1982 Dava No 6/1982 Karar Tarihi 12.07.1982
Numara: 11/1982
Dava No: 6/1982
Taraflar: Necmi Hasan Onbaşı ile Ekonomi ve Maliye Bak.
Konu: 16/1980 sayılı Mücahit Tazmin Yasasının 4. maddesinin (2). fıkrasının Anayasaya aykırılığı iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 12.07.1982

-D.6/82 Anayasa Mahkemesi 11/82
Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Salih S. Dayıoğlu,
N.Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.
KTFD Anayasasının 114(1) maddesi hakkında.
Yükse-k İdare Mahkemesinin 178/81 sayılı başvurusunda (7.5.1982) tarihinde sunulan konu.
Müstedi: Necmi Hasan Onbaşı, Yeni Boğaziçi.
-ile-
Müstedaaleyh: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KTFD, Lefkoşa.

a r a s ı n d a.
Müstedi nam-ına: Güner Çakın.
Müstedaaleyh namına: Erden Algun.

-----------
K A R A R
KONU:
16/1980 sayılı Mücahit Tazmin Yasasının 4. maddesinin (2). fıkrasının Anayasanın 1 ve 7. maddelerine aykırı olup olmadığı.

I. OLAY:
10.9.1950 doğumlu olan müstedi 1.3.1965'-ten 30.9.1970'e kadar ve 17.8.1973'den 28.2.1976'ya kadar olmak üzere toplam 10 yıl, 1 ay ve 10 gün mücahitlik hizmeti yaptı.

Müstedi, mücahitlik hizmetinin emeklilik hakkı kazandıran hizmet sayılması için müstedaaleyhe yazılı müracaat etmiş ise de müste-daaleyh müstedinin 16 yaşına basmadan önce yaptığı hizmeti dikkate alıp hesaba katmayı reddetti. 16 yaşını bitirmeden önce yaptığı hizmet hesaba katılmadığında müstedi ikramiye dışında emeklilik maaşı alamaz. Bu nedenle müstedi Yüksek İdare Mahkemesine b-aşvurarak müstedaaleyhin söz konusu kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi. Müstedaaleyh de dosyaladığı itiraznamede 16/1980 sayılı Mücahit Tazmin Yasasının 4(2) maddesine göre mücahitlik hiz-met süresinin hesaplanmasında hak sahibinin 16 yaşına bastığı tarihten sonraki mücahitlik süresinin dikkate alındığını iddia etti. Başvurunun duruşması sırasında müstedi 16/1980 sayılı Yasanın 4(2) maddesinin Anayasanın 1 ve 7. maddelerine aykırı olduğunu- ileri sürerek konunun karara bağlanmak üzere Anayasa Mahkemesine havale edilmesini istedi. Yüksek İdare Mahkemesi de söz konusu yasa maddesinin başvurunun karara bağlanmasında etkisi olabileceği kanaatına vararak konuyu karara bağlamak üzere Yüksek Mahke-meye, Anayasa Mahkemesi olarak, sundu ve Anayasa Mahkemesinin kararına dek başvurunun duruşmasını durdurdu.

II. İLGİLİ YASA METNİ:
16/80 sayılı Mücahit Tazmin Yasasının 4. maddesinin (2). fıkrası aynen şöyledir:
"Terhis belgelerindeki tarihlere bakılmak-sızın hak sahibinin 16 yaşına bastığı tarihten sonraki mücahitlik süresi dikkate alınmak suretiyle hesaplama yapılır."


III. İLGİLİ ANAYASA METİNLERİ:

"Madde 1.
Kıbrıs Türk Federe Devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanan -lâik bir cumhuriyettir.


Madde 7.
Her Türk yurttaşı, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, yasa önünde eşittir.
Hiçbir kişi, aile, zümre veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz."


IV. İDDİANIN GEREKÇESİ:

Müstedinin iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
Müstedi mücahi-tliğe ilk başladığında gönüllü olarak hizmet gören herkes, yaşı ne olursa olsun, mücahit sayılırdı. Genel Komite tarafından 22.8.1965'te kabul edilen ve 26.8.1965'te yürürlüğe giren Askeri Suç, Cezalar, Askeri Yargı Mercilerinin Kuruluşu, Yetkileri ve Yar-gı Usulü Hakkındaki Ana Tüzük'ün başlangıç kısmı ile 1. maddesi de bunun böyle olduğunu gösterir. Yaş hususu ilk defa olarak 1970 Kıbrıs Türk Silâhlı Kuvvetleri Yasası altında ortaya çıktı. Havale konusu yasa maddesi mücahitler arasında ve hatta aynı tar-ihte mücahitliğe başlayan ve aynı tarihte terhis olunan mücahitler arasında haklı bir nedene dayanmayan bir ayrıcalık getirmiştir.

Müstedaaleyhin iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
Konu yasa maddesi gerçekten Anayasanın eşitlik ilkesini teminat altına- alan 7. maddesine terslik arzeder. İlk günlerde mücahitler arasında yaş farkı gözetilmedi ve ölenler de şehit sayıldı. Yaş farkı ilk önce 1970 Kıbrıs Türk Silâhlı Kuvvetleri Yasası altında ortaya çıktı.

V. İNCELEME:
Müstedi ve müstedaaleyhin ileri sür-düğü iddia ve görüşler ve konu ile ilgili yasa ve Anayasa metinleri ışığında konu incelenerek gereği görüşlüp düşünüldü.

10/1980 sayılı Mücahit Tazmin Yasasının 4. maddesinin (2). fıkrasının mücahitler arasında haklı bir nedene dayanmayan bir ayrıcalık -getirdiği ve bu nedenle Anayasanın 7. maddesine aykırı olduğu iddia edildi.

Müstedinin ilk hizmete başladığı 1.3.1965 tarihinde gönüllü olarak hizmet gören herkes, yaşı ne olursa olsun, mücahit sayılır ve ölenler de şehit kabul edilirdi. Yaş hususu ilk -defa olarak 1970 Kıbrıs Türk Silâhlı Kuvvetleri Yasası altında ortaya çıktı. Bu durumda müstedinin 16 yaşına bastığı tarihten önceki mücahitlik hizmeti meşru bir hizmetti.


Anayasanın 7. maddesinde belirtilen eşitlik ilkesi hakkında bu Mahkeme AM 14/79- sayılı havalede şöyle demiştir:
"Yasa önünde eşitlik ancak nitelikte benzerlik ve yasaların getirdiği hakların uyarlılık oranında söz konusu olabilir. Yasa önünde eşitlik kavramı tüm yurttaşların behemehal her yönden her zaman aynı kurallara bağlı tutul-maları zorunluluğunu içermez. Bir takım yurttaşların başka kurallara bağlı tutulmaları haklı bir nedene dayanmakta ise böyle bir durumda yasa karşısında eşitlik ilkesine ters düşüldüğünden söz edilemez."


Bu hususta Cumhuriyet devrinde de zamanın Anayas-a Mahkemesi tarafından verilmiş benzer kararlar vardır. -Gör: Mikrommatis v. The Republic 2 R.S.C.C. 125 at p.131.

Yukarıdaki altıntılar ışığında incelenmesi gereken husus 16 yaşına bastığı tarihten önce meşru olarak hizmet yapmış mücahitler aleyhine ge-tirilen ayrıcalığın haklı bir nedene dayanıp dayanmadığıdır.

Söz konusu maddenin meşru surette mücahitlik yapmış kişiler arasında bir ayırım yaptığı açıktır. Bu böyle olduğuna göre yapılan ayırımın haklı bir nedene dayanmakta olduğunu göstermek müstedaa-leyhe düşer. -Gör: AM 15/79 s.8. Bu meselede müstedaaleyhi temsilen bulunan Savcı ise konu yasa maddesinin gerçekten Anayasanın 7. maddesine ters düştüğünü teslim etmiş ve bunun herhangi haklı bir nedene dayandığını iddia etmemiştir. Müstedaaleyh tarafın-dan bulunan Savcının bu beyan ve görüşü nazarı itibara alınabilir ancak sadece böyle bir beyan ve görüşe dayanılarak ilgili yasa maddesinin Anayasaya aykırı olduğuna karar verilmesi doğru olmaz.

Söz konusu yasa maddesinin meşru olarak hizmet yapmış mücah-itler arasında bir ayırım yaptığı, daha önce de belirtildiği gibi, açıktır. Bu durumda aynı tarihte hizmete başlamış ve aynı tarihte terhis olmuş mücahitler arasında dahi, sadece mücahitliğe başladıkları yaş göz önünde tutularak, ayırım yapılmaktadır. Ör-neğin bu meselede müstedi 10 yıldan fazla ve meşru surette hizmet yapmış olmasına rağmen bunun bir kısmını 16 yaşından önce yaptığı nedeni ile hizmet süresi 10 yıldan az sayılmakta ve emeklilik maaşı alamamaktadır. Halbuki tamamen aynı sürelerle ve aynı f-asılalarla hizmet yapmış ancak tüm hizmetini 16 yaşından yukarı iken yapmış herhangi diğer bir mücahidin hizmet süresi 10 yılın üzerinde sayılmakta ve bu kişi emeklilik maaşı alabilmektedir. Bu ayırımın ise herhangi bir haklı nedene dayandığı gözükmemekte-dir. Bu böyle olduğuna göre de bu ayırımı öngören söz konusu yasa maddesi Anayasanın 7. maddesine aykırıdır.

Yapılan havalede söz konusu yasa maddesinin Anayasanın 1. maddesine de ters düşüp düşmediği soruldu. Havalenin duruşmasında ise müstedinin avuk-atı söz konusu yasa maddesinin Anayasanın 1. maddesine aykırı olup olmadığı hususu üzerinde durmadı ve bu hususta herhangi bir görüş belirtmedi. Ancak Savcının söz konusu yasa maddesinin Anayasanın 1. maddesine aykırı olmadığını söylemesi üzerine sadece a-ykırı olduğunu iddia etti ve bundan öteye bu husus üzerinde durmadı. Bu durumda söz konusu yasa maddesinin Anayasanın 1. maddesine aykırı olup olmadığını, bu meselede, tezekkür etmemiz ve bu hususta bir karara varmamız, kanımızca, doğru ve uygun değildir.-

SONUÇ:
Sonuç olarak 16/1980 sayılı Mücahit Tazmin Yasasının 4. maddesinin (2). fıkrasının Anayasanın 7. maddesine aykırı olduğuna, oybirliği ile, karar verilir.

(Şakir Sıdkı İlkay)(Salih S. Dayıoğlu)
Yargıç Yargıç

(N. Ergin Salâhi)(Niy-azi F. Korkut)(Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç

12 Temmuz, 1982.
-


2









-


Full & Egal Universal Law Academy