Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-38/610-266
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Ambalajlı Su Üreticileri Derneği üyesi olan üreticilerin su fiyatlarını birlikte belirlemek yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. ve 6. maddesini ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 23.11.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2017-3-35 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-38/610-266
Karar Tarihi : 23.11.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK,
Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Cumhur Atalay HATİPOĞLU, Cansu TOPAK KORKMAZ,
Ebrar KOCAMAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Gökhan KURT
Sahrayıcedit Mahallesi Çelik Sokak, Mevhibe Apartmanı No:7
Daire:5 Kadıköy/İstanbul
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Ambalajlı Su Üreticileri Derneği
Kısıklı Caddesi Tekinak İş Merkezi 3/7 Altunizade İstanbul
- Erikli Su ve Meşrubat San. ve Tic. A.Ş.
Saray Mah. Dr. Adnan Büyükdeniz Cad. No:2 Akkom Ofis Park, 3.
Blok Kat:10 Ümraniye/İstanbul
- Danone Hayat İçecek ve Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Büyükhanlı Plaza Kayışdağı Cad. No:1/1 Kat: 12 Ataşehir/İstanbul
- Sırma Grup İçecek San. ve Tic. A.Ş.
Küçükbakkalköy Mah. Vedat Günyol Cad. Defne Sok. No:3
Büyükhanlı Plaza B/Blok K:11 34750 Ataşehir/İstanbul
- Gümüş Memba Suyu Dağıtım ve Pazarlama A.Ş.
Barbaros Mah. Mor Sümbül Sok. Varyap Meridian Ofis - I Blok
Kat 15 No. 1/200 Ataşehir/İstanbul
- Pınar Su San. ve Tic. A.Ş.
Varyap Meridian Sitesi I-Blok No:1 K:14 Barbaros Mah. Mor
Sümbül Sok. Ataşehir/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Ambalajlı Su Üreticileri Derneği üyesi olan üreticilerin su
fiyatlarını birlikte belirlemek yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. ve 6. maddesini ihlal
ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Kuruma yapılan başvurularda özetle;
- Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) bünyesindeki teşebbüslerin fiyatlarının
birbirine oldukça yakın olduğu ve 9 TL ile 11,50 TL bandında seyrettiği, bu durumun
SUDER üyelerinin ortaklaşa karar aldığını gösterdiği, toplumun en temel
ihtiyaçlarından olan suyun tüketicilere fahiş fiyatlarla ulaştırıldığı, SUDER
tarafından oluşturulan su kartelinin engellenmesi ve tüketici lehine düzenlenme
yapılması gerektiği,

17-38/610-266
2/11

- Erikli Su ve Meşrubat A.Ş.’nin (ERİKLİ) su piyasasında kartelleşmeye neden
olduğu, güçlü diğer su firmalarıyla anlaşarak su fiyatlarını belirlediği, yüksek kar
politikası güderek suyu bayilere ve tüketiciye yüksek fiyatlarla sağladığı,
kartelleşmeyi gizlemek için su üretim maliyetlerini ve giderlerini olduğundan yüksek
gösterdiği ve vergi kaçırdığı,
- ERİKLİ’nin başvuru sahibiyle yaptığı bayilik sözleşmesinde, bayinin sözleşmede
belirtilenden başka bir bölgede satış yapamayacağı, başka bir markaya ait ürün
satamayacağı, kendi fiyatını belirlemeyeceği ve ERİKLİ’nin belirlediği toptan ve
perakende fiyatlara uyacağı hususlarının düzenlendiği, bu durumun bayilerin
tüketiciye istedikleri markayı, istediği fiyata satmasına engel olduğu ve rekabeti
kısıtladığı,
- ERİKLİ’nin çok sayıda Danone Hayat İçecek ve Gıda San. ve Tic. A.Ş.1 (DANONE)
bayisini ve diğer marka su bayiliklerini, hakim gücünü kullanarak transfer ettiği,
nitekim başvuru sahibinin de bayilik faaliyetini yürüttüğü DANONE su bayiliğini
ERİKLİ’ye devretmek zorunda kaldığı, ERİKLİ ve bağlı olduğu NESTLE grubunun
piyasadaki hakim durumlarını kullanarak diğer marka ve bayilere rekabet imkanı
tanımadığı,
- ERİKLİ’nin haksız bir şekilde başvuru sahibinin bayilik sözleşmesini feshettiği, fesih
ihbarnamesinde başvuru sahibinin ticari faaliyetlerini başka markayla da olsa
devam ettiremeyeceğinin, aksi takdirde cezai müeyyide uygulanacağının beyan
edildiği, Kuruma yapılan başvuruya rağmen ERİKLİ’nin aynı politikayı devam
ettirmesinin firmanın uygulamalarının şirket politikası olarak kabul edildiğini
gösterdiği ve haksız rekabet olduğu
iddia edilerek, rekabet ihlalinin tespit edilmesi talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 10.05.2017 tarih ve 3238 sayı, 22.05.2017 tarih
ve 3558 sayı, 08.06.2017 tarih ve 4042 sayı, 22.06.2017 tarih ve 4462 sayı ve 10.07.2017
tarih ve 4919 sayı ile giren başvuru üzerine 2017-3-35/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
Rekabet Kurulunun (Kurul) 01.06.2017 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 17-18/279-M
sayılı karar ile SUDER ile bu derneğe üye teşebbüsler hakkında önaraştırma açılmasına
karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 15.11.2017 tarih ve 2017-3-35/ÖA sayılı
Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 41. maddesi uyarınca
soruşturma açılmasına gerek olmadığı sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Sektör Hakkında Bilgi
(5) Ambalajlı su sektörünü ambalaj büyüklüğüne göre iki ana kategoride değerlendirilmek
mümkündür2. Bunlar 10 litre (lt)’den büyük ambalajlarda pazarlanan suların oluşturduğu
ve satış hacminin büyük bir kısmının polykarbonat damacanalardan oluştuğu damacana
su kategorisi ve genellikle 0,5 lt, 1 lt ve 5 lt’lik gibi daha küçük hacimli ambalajlarda sunulan
şişelenmiş su kategorisidir.


1 Söz konusu teşebbüs, HAYAT ve SIRMA markalarına sahiptir.
2 15.4.2009 tarih ve 09-15/372-86 sayılı Kurul kararı, 11.12.2003 tarih ve 03-78/950-393 sayılı Kurul
kararı, 11.11.2009 tarih ve 09-54/1294-327 sayılı Kurul kararı.
17-38/610-266
3/11

(6) Ambalajlı su sektöründe üretim, geri dönüşümsüz ve 0,5 lt, 1 lt gibi küçük ambalajlarla
başlamış, ilerleyen dönemlerde ise geri dönüşümlü 19 lt’lik ambalajlarda pazarlanan
damacana su üretimi sektörde ağırlık kazanmıştır. Damacana suların satışı, tüketicilerin
evlerine ve ofislerine teslim yöntemiyle gerçekleştiğinden, ürün bizzat tüketiciyle
buluşturulmuştur. Bu durum hem pazarın toplam büyüklüğünde genişletici bir etki yaratmış
hem de firmalara belirli bir tüketici portföyü oluşturma imkânı sağlamıştır.
(7) Ambalajlı su üretimi pazarının toplam büyüklüğü 2016 verileri itibariyle 11,3 milyar litredir.
Söz konusu pazarın 6,7 milyar litresini damacana su pazarı oluşturmaktadır. Damacana
su pazarının değer bazında büyüklüğü ise 2016 verilerine göre 2,2 milyar TL’dir3. 2016
yılında yıllık kişi başına ortalama damacana su tüketimi ise 78 litre olarak gerçekleşmiştir4.
Pazarın büyüklüğü her geçen yıl artmaktadır.
(8) Ambalajlı su üreticilerini ve ambalajlı su sektörüne yönelik faaliyet gösteren tedarikçi
kuruluşları bir araya getiren SUDER’in, Türkiye’deki ambalajlı su üretiminin yaklaşık
%70'ini temsil eden 36 kurumsal üyesi bulunmaktadır. Söz konusu üyelerden damacana
su pazarının önde gelen markaları ERİKLİ, PURE LIFE, HAYAT, SIRMA, DAMLA, PINAR
ve SAKA olarak sıralanabilir5. IPSOS verilerine göre6 bu markaların pazardaki toplam payı
miktar bazında yaklaşık %(…..)’dir. Yine IPSOS verilerine göre satış değeri bakımından
NESTLE sahip olduğu markalarla damacana su pazarında %(…..) paya sahipken,
DANONE sahip olduğu markalarla %(…..) paya sahiptir7. Damacana su pazarı, halen
yoğunlaşmanın düşük olduğu bir pazar niteliğindedir. Nitekim bu durum önceki Kurul
kararlarında da dikkate alınmış; ilgili kararlarda pazarda çok sayıda teşebbüsün faaliyet
gösterdiği, yoğunlaşmanın ve giriş engellerinin düşük olduğu, bölgesel ve ulusal boyutta
yeni firmaların pazara girişlerinin devam ettiği ve pazarın oldukça rekabetçi bir yapıya
sahip olduğuna yönelik değerlendirmeler yapılmıştır8.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(9) Ambalajlı sular, 19 lt ile 8 lt arasında değişen polikarbon damacana, değişik ebatlarda
cam damacana ve 5 lt ile 0,5 lt arasında değişen ölçülerdeki pet şişeler halinde pazara
sunulmaktadır.
(10) 19 lt’lik damacana sular, bayiler tarafından adrese teslim edilmekte ve tüketiciye büyük
kolaylık sağlanmaktadır. Damacana suların satışı, tüketicilerin evlerine ve ofislerine
teslim yöntemiyle gerçekleştiğinden, ürün bizzat tüketiciyle buluşturulmaktadır. Bu durum,
damacana su satışı gerçekleştiren teşebbüse belirli bir tüketici portföyü sağlamaktadır.
Pet şişeli suların satışı ise genelde perakende satış noktasından tüketicinin alım yapması
suretiyle gerçekleşmektedir. Yukarıdaki hususlara ek olarak, pet şişeli suların fiyatı
polikarbon damacana suya göre oldukça yüksektir.
(11) Yukarıdaki bilgiler dikkate alındığında dosya kapsamında ilgili ürün pazarı “damacana su
pazarı” olarak belirlenmiştir.


3 IPSOS verilerinden yararlanılmıştır.
4 SUDER verilerinden yararlanılmıştır.
5 Nestlé Waters Türkiye, pazarda ERİKLİ, PURE LIFE, ALAÇAM markalarıyla faaliyet gösterirken;
DANONE Türkiye pazarda HAYAT ve SIRMA markalarıyla, Pınar Su Sanayi ve Ticaret A.Ş. (PINAR)
PINAR markasıyla Coca Cola İçecek A.Ş. pazarda DAMLA markasıyla, Della Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.
pazarda SAKA markasıyla faaliyet göstermektedir.
6 2016 yılının son 6 ayına ilişkin verilerden yararlanılmıştır.
7 2016 yılının son 6 ayına ilişkin verilerden yararlanılmıştır.
8 11.11.2009 tarih ve 09-54/1294-327 sayılı Kurul kararı.
17-38/610-266
4/11

I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(12) Şikâyet edilen teşebbüslerin damacana su pazarı bakımından ülke çapında faaliyet
gösterdiği ve şikâyetin içeriği dikkate alındığında ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak
belirlenmiştir.
I.3. Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(13) Yapılan yerinde incelemelerde elde edilen ve dosya konusu ile ilgili görülen belgelere
aşağıda yer verilmektedir.
(14) Sırma Grup İçecek San. ve Tic. A.Ş.’de (SIRMA) yapılan yerinde incelemede elde edilen,
Aktif Gıda Meşrubat Sanayi ve Ticaret A.Ş. çalışanı (…..) tarafından 10.10.2016 tarihinde
“Müşterilerimiz Hakkında” başlığıyla Pet Satış Direktörü (…..)’e gönderilen e-postada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“(…..)”
(15) SIRMA’da yapılan yerinde incelemede elde edilen, Aktif Gıda Meşrubat Sanayi ve Ticaret
A.Ş. çalışanı (…..) tarafından 02.11.2016 tarihinde “Müşterilerimiz Hakkında” başlığıyla
Pet Satış Direktörü (…..)’e gönderilen e-postada şu ifadelere yer verilmiştir:
“(…..)”
(16) Söz konusu yazışmanın devamında Pet Satış Direktörü (…..) tarafından 03.11.2016
tarihinde “Müşterilerimiz Hakkında” başlığıyla Aktif Gıda Meşrubat Sanayi ve Ticaret
A.Ş.’den (…..)’a gönderilen e-postadaki ifadeler aşağıdaki gibidir:
“(…..) merhaba;
Müşteri kaybetmeyeceğimizi ve dağıtıcı bayilerimiz varsa bunlarda size destek
olacağımızı hem ben hem de (…..) Bey iletmişti. Detayları haftaya sizleri
ziyaret ettiğimde konuşuruz.”
(17) PINAR’da yapılan yerinde incelemede elde edilen, kurum çalışanı (…..) tarafından
16.01.2017 tarihinde “RE: Toplantı” başlığı ile kurum çalışanlarına gönderilen e-posta
aşağıdaki gibidir:
“(…..)”
(18) Yazışmanın devamında kurum çalışanı (…..) tarafından gönderilen e-postada;
“(…..)”
ifadesi yer almaktadır. Yazışma, kurum çalışanı (…..) tarafından gönderilen e-posta ile
aşağıdaki gibi devam etmektedir:
“(…..) bey,
Nestle fiyat geçmediği gibi, promosyona devam ediyor örnek faturalar ektedir.”
(19) Söz konusu yazışmanın ekinde ise ERİKLİ tarafından müşterileri için kesilen faturalar yer
almaktadır.
(20) DANONE tarafından hazırlanan damacana su pazarına yönelik olarak yapılan Mart 2017
dönemine ait çalışmada, HAYAT markalı damacana su fiyatının 100 birim olarak kabul
edildiği endekse göre diğer damacana su markalarının fiyatlarının 2016 yılında (…..) ila
(…..), 2017 yılında ise (…..) ila (…..) birim arasında olduğu görülmüştür. Bir başka
ifadeyle, 2016 yılında en düşük fiyatlı damacana suya göre en yüksek fiyatlı suyun %(…..)
daha pahalı olduğu, 2017 yılında ise (Mart 2017 itibarıyla) en yüksek fiyatlı ürünün en
düşük fiyatlı üründen %(…..) daha pahalı olduğu tespit edilmiştir.
(21) PINAR’da yapılan yerinde incelemede elde edilen, kurum çalışanı (…..) tarafından
21.03.2017 tarihinde “FW: Net fiyat 2016-2017 ock-şbt” başlığıyla kurum çalışanlarına
gönderilen e-posta şu şekildedir:
17-38/610-266
5/11

“(…..).”
(22) 02.06.2017 tarihli SUDER Yönetim Kurulu Başkanı Serdar SEYHANLI tarafından
imzalanmış ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğüne hitaben
yazılmış “Su Kanunu Tasarısı hakkındaki görüşleriniz” konulu yazıda şu ifadeler
bulunmaktadır;
“Türkiye genelinde faaliyet gösteren Ambalajlı Su Üreticilerinin ve Ambalajlı Su
Sektörüne yönelik faaliyet gösteren tedarikçi kuruluşların bir araya gelerek
kurdukları Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER), ülkemizdeki ambalajlı su
üretiminin yaklaşık %70'ini temsil eden 36 kurumsal üyesiyle sektörel bir sivil
toplum kuruluşudur (Ek-l Dernek Üye Listesi). Ambalajlı su pazarı 2016 yılı
yaklaşık verilerine göre 11,3 milyar litre büyüklüktedir ve sektörümüz 11.000
direkt, 85.000 dolaylı olmak üzere toplamda 96.000 kişiye istihdam
sağlamaktadır.”
(23) DANONE’den alınan LKA & NKA tarafından oluşturulan Ağustos 2017 dönemini içeren
damacana su tüketici fiyatları aşağıdaki gibidir:
Erikli Su (…..) TL, Sırma (…..) TL, Hayat (…..) TL, Pınar: (…..) TL, Nestle Pure
Life (…..) TL, Damla Su (…..) TL, Saka Su (…..) TL.
(24) PINAR’da yapılan yerinde incelemede elde edilen IPSOS tarafından Ağustos 2017
itibarıyla hazırlanan damacana su pazarındaki teşebbüslerin miktar paylarını gösteren
veri aşağıdaki gibidir:
Tablo 1: Damacana Su Pazarındaki Teşebbüslerin Miktar Bazında Payları (%)
Markalar 2016 (İlk 8 ay) 2017 (İlk 8 ay)
Pure Life (…..) (…..)
Erikli (…..) (…..)
Nestle Waters (…..) (…..)
Hayat (…..) (…..)
Sırma (…..) (…..)
Danone (…..) (…..)
Damla (…..) (…..)
Pınar (…..) (…..)
Saka (…..) (…..)
(25) DANONE Strateji Müdürü (…..) tarafından “HOD Gain & Loss Analysis” başlıklı
02.08.2017 tarihinde kurum çalışanlarına gönderilen e-postada aşağıdaki ifadelere yer
verilmiştir:
“(…..).”
(26) DANONE Genel Müdürü (…..) tarafından (…..)’ye 12.09.2017 tarihinde gönderilen “Pazar
Bilgisi” başlıklı e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) Yönetim Kurulu Başkanı Serdar
Seyhanlı,
Türkiye'deki ambalajlı su pazarının bu yıl yaklaşık 11,7 milyar litreye, sektörün
cirosunun da yaklaşık 5,7 milyar liraya ulaşmasının beklendiğini bildirdi. Seyhanlı,
Türkiye'de su pazarı hacminin gecen yıl yüzde 4'lük büyümeyle 11,3 milyar litreye
ulaştığını, bu hacmin 6,4 milyar litresinin damacana, 4,9 milyar litresinin de yüzde
10'luk büyümeyle pet satışından geldiğini, tonaj olarak damacananın toplam satışın
yüzde 57'sini, diğer ambalajlı suların ise yüzde 43'ünü oluşturduğunu kaydetti.”

17-38/610-266
6/11

(27) PINAR’da yapılan yerinde incelemede elde edilen, kurum çalışanı (…..) tarafından
21.09.2017 tarihinde “FW: icra raporu” başlığıyla kurum çalışanı olduğu düşünülen
(…..)’e gönderilen e-posta şu şekildedir:
“(…..).”
(28) PINAR’da yapılan yerinde incelemede elde edilen ve SUDER tarafından oluşturulan
2012-2017 arasında su pazarındaki damacana su tonaj miktarı ve ciro bilgileri aşağıdaki
gibidir:
Tablo 2: Damacana Su Tonaj Miktarı ve Ciro Bilgileri
Pazar 2012 2013 2014 2015 2016 2017 17 vs 16
Tonaj
(milyar LT) 10,2 10,3 10,7 10,9 11,3 11,7 3,5%
Damacana
(milyar LT) 6,5 6,2 6,3 6,4 6,4 6,4 0,0%
Pet & Cam
(milyar LT) 3,4 4,2 4,4 4,5 4,9 5,3 8,2%
Ciro
(milyar TL) 3,5 4,1 4,2 4,9 5,4 5,7 5,6%
(29) ERİKLİ’de yapılan yerinde incelemede elde edilen IPSOS tarafından hazırlanan 2013-
2017 yılları arasında damacana su pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin değer
bazında pazar paylarını gösteren veri aşağıdaki gibidir:
Tablo 3: Damacana Su Pazarında Faaliyet Gösteren Teşebbüslerin Değer Bazında Pazar Payları (%)
Firmalar 2013 (İlk 6 ay)
2013
(Son 6 ay)
2014
(İ.6)
2014
(S.6)
2015
(İ.6)
2015
(S.6)
2016
(İ.6)
2016
(S.6)
2017
(İ.6)
Nestle
Waters
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Erikli (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Danone (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(30) ERİKLİ’de yapılan yerinde incelemede elde edilen IPSOS tarafından hazırlanan 2013-
2017 yılları arasında damacana su pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin satış miktarı
bazında pazar paylarını gösteren veri aşağıdaki gibidir9:
Tablo 4: Damacana Su Pazarındaki Teşebbüslerin Satış Miktarı Bazında Pazar Payları (%)
Firmalar 2013 (İlk 6 ay)
2013
(Son 6 ay)
2014
(İ.6)
2014
(S.6)
2015
(İ.6)
2015
(S.6)
2016
(İ.6)
2016
(S.6)
2017
(İ.6)
Nestle
Waters
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Erikli (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Danone (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Sırma (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(31) ERİKLİ’de yapılan yerinde incelemede elde edilen IPSOS tarafından hazırlanan 2013-
2017 yılları arasında damacana su pazarının büyüklüğünü gösteren tablo aşağıdaki
gibidir:
Tablo 5: Damacana Su Pazar Büyüklüğü
Değer 2013 2014 2015 2016 2017 (İlk 6 ay)
Satış Miktarı (1.000 LT) 6.496.964 6.794.749 6.675.459 6.704.570 3.097.689
Satış Değeri (1.000 TL) 1.783.543 1.903.667 1.964.043 2.175.904 1.051.053


9 Söz konusu veriler ERİKLİ’den alınan bir grafikten elde edilmiş olup, yalnızca grafikte yer alan değerler
yansıtılmıştır. Diğer teşebbüslerin pazar payı bilgileri rakamsal olarak değil grafik olarak yer almakta olup
hepsinin pazar payları (…..)’den daha düşüktür. Diğer taraftan, bu veriler PINAR’dan elde edilen ve
yukarıda yer verilen miktar bazındaki pazar payları ile örtüşmektedir.
17-38/610-266
7/11


I.4. Değerlendirme
(32) Gökhan KURT tarafından Kurum kayıtlarına intikal ettirilen beş başvuruda ileri sürülen
iddialardan 4054 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilebilecek olanlar üç grupta
özetlenebilmektedir.
(33) Buna göre, su piyasasında kartelleşme olduğu, damacana su fiyatlarının su üreticileri
tarafından birlikte belirlendiği, su fiyatlarının birbirine yakın olduğu, bu durumun birlikte
karar alındığını gösterdiği şeklindeki iddialar 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamındaki teşebbüsler arası yatay ilişkiler çerçevesinde değerlendirilmiştir.
(34) ERİKLİ’nin yapmış olduğu sözleşmeler yoluyla bayilerin rekabet etmesinin önüne geçtiği,
bayilerin kendi bölgeleri dışında satış yapmasına, başka marka ürünlerin satışına ve
belirlenen fiyatların dışında fiyatlarla satış yapılmasına izin verilmediği yönündeki iddialar
ise yine 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında ve fakat ERİKLİ ile bayileri
arasındaki dikey ilişki açısından ele alınmıştır.
(35) ERİKLİ’nin onlarca DANONE bayisini ve başka markaların bayiliklerini, piyasadaki hakim
gücünü kullanarak transfer ettiği, diğer bayi ve markaları ticari faaliyetten çekilmek
zorunda bıraktığı, böylece hakim durumunu kötüye kullandığı şeklindeki iddialar ise
anılan Kanun’un 6. maddesi uyarınca değerlendirilmiştir.
(36) Şikayetçinin ayrıca dile getirdiği; masrafların ve maliyetlerin yüksek gösterildiği, bunun
piyasadan alınan naylon ve şişirilmiş faturalarla sağlandığı, bunun sonucu olarak düşük
kar üzerinden vergi verildiği yönündeki iddiaların incelenmesi ise 4054 sayılı Kanun’un
kapsamı dışındadır.
I.4.1. 4054 sayılı Kanun’un 4. Maddesi Çerçevesinde Yapılan Değerlendirmeler
I.4.1.1. Rakiplerin Birlikte Fiyat Belirlediği İddiası
(37) Şikayetçi, su üreticilerinin damacana su fiyatlarını birlikte belirlediği yönündeki iddiasını
her ne kadar telefon yoluyla sorulan fiyatların birbirine yakın olmasına dayandırıyorsa da
hem bizzat kendisi tarafından sunulan fiyat bilgileri hem de dosya kapsamında yapılan
yerinde incelemelerde elde edilen belgelerdeki bilgi ve veriler bu iddiayı
desteklememektedir.
(38) Dosya kapsamındaki yerinde incelemelerde su üreticisi teşebbüslerin birlikte fiyat
belirlediğini gösteren veya en azından bu doğrultuda hareket ettikleri yönünde şüphe
oluşturabilecek herhangi bir bilgi veya belge tespit edilmemiştir. Aksine, teşebbüs
yetkililerinin bilgisayarlarından elde edilen belgelerden ve e-posta yazışmalarından
rakiplerin fiyat ve kampanya hareketlerinin takip edildiği, edinilen bilgilerin ise rakiplerin
pazar payını kapmak, daha net ifadeyle, rekabet etmek amacıyla kullanılmaya çalışıldığı
anlaşılmıştır.
(39) Yukarıda “I.3. Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler” başlığı altında yer verilen
belgelerden herhangi bir rakibin uyguladığı yüksek fiyatın, o rakipten müşteri kazanmak
için bir fırsat olarak kullanıldığı, bu nedenle belirli bir dönem için bile olsa rakipten daha
düşük fiyatla ürün temin etmeye devam edildiği görülmüştür. Diğer taraftan bu durum,
fiyatında artışa giden teşebbüslerin de rakiplerle yapılan bir anlaşma nedeniyle değil,
kendi iç değerlendirmeleri sonucunda zam kararı aldığını göstermektedir. Nitekim,
ERİKLİ tarafından 1 Ekim 2017 tarihinden itibaren yürürlüğe sokulması planlanan fiyat
artışı için, bölgelerdeki çalışanlardan görüşler alındığı, bazı bölge çalışanlarının önceki
fiyat artışlarının pazar payı kaybına neden olduğu, bu nedenle o bölge için fiyat artış
kararının ertelenmesinin yerinde olacağı yönünde görüşler verdiği görülmüştür.
17-38/610-266
8/11

(40) Bununla birlikte sektördeki oyuncuların, pazar payı verilerini araştırma şirketlerinin
raporlarından edindikleri, pazar paylarında gerçekleşen bölgesel artış ve azalışların
nedenlerinin tespit edildiği, sonraki dönemlerde izlenecek fiyat ve kampanya stratejilerinin
bu tespitlere göre belirlenmeye çalışıldığı anlaşılmıştır.
(41) Diğer taraftan şikayetçinin su üreticilerinin damacana su fiyatlarını birlikte belirledikleri
yönündeki iddiasını desteklemek için ileri sürdüğü tek tespit telefon yoluyla edinilen
fiyatların birbirine yakın olmasıdır. Ne var ki yedi teşebbüsün fiyatlarının sunulduğu listede
en yüksek fiyat 11,50 TL, en düşük fiyat ise 9 TL olarak görülmektedir. Bu durumda en
düşük fiyatlı ürüne göre en yüksek fiyatlı ürün yaklaşık olarak %28 daha pahalıdır. Bir
başka ifadeyle, listelenen yedi damacana su markasının fiyatları %28’lik bir bant içinde
farklılaşmaktadır.
(42) DANONE’den elde edilen belgelerde ise, tespitler bölümünde yer verildiği gibi, damacana
su üreticilerinin fiyatlarının, incelenen dönem ve bölgeye göre değişmekle birlikte, %29
ila %38’lik bantlar arasında farklılaştığı görülmüştür.
(43) Aynı şekilde, ERİKLİ’den elde edilen belgelerde de il bazında yapılan fiyat analizlerinde
en düşük fiyatlı ürünle en yüksek fiyatlı ürün arasında %30’un da üzerinde
gerçekleşebilen farklar bulunduğu anlaşılmıştır.
(44) Dolayısıyla, doğal kaynak suyu gibi tüketici gözünde büyük ölçüde homojen olarak kabul
edilebilecek bir ürün için %30’lara ulaşan fiyat farklarının varlığı, bu ürünlerin aynı
seviyede fiyatlandırıldığı yönündeki iddiayı desteklememektedir.
(45) Eldeki bilgi, belge ve veriler çerçevesinde su üreticisi teşebbüslerin birlikte fiyat
belirledikleri yönündeki iddiayı destekleyecek nitelikte herhangi bir tespitte
bulunulamamaktadır.
I.4.1.2. ERİKLİ’nin Bayilik Sözleşmelerinin Bayiler Arası Rekabeti Engellediği
İddiası
a) ERİKLİ’nin Bayilik Sözleşmeleri
(46) ERİKLİ tarafından temin edilen bilgilere göre şikayetçi Gökhan KURT sahibi olduğu
Cadde Su Dağıtım Gıda Hizmetleri Ltd. Şti. (CADDE SU) aracılığıyla 2013 yılından 2017
yılının Temmuz ayına kadar ERİKLİ bayiliği yapmıştır. Ayrıca Gökhan KURT’un hissedarı
olduğu Ağaoğlu Gıda Tem. İnş. ve Tic. Ltd. Şti. unvanlı teşebbüsün de ERİKLİ bayiliği
bulunmaktadır.
(47) Başvuru sahibi Gökhan KURT tarafından Kurum kayıtlarına 08.06.2017 tarih ve 4042 sayı
ile intikal ettirilen dilekçenin ekinde 15.07.2013 tarihinde ERİKLİ ile CADDE SU arasında
imzalandığı anlaşılan Franchise Sözleşmesi (2013 yılı Sözleşmesi) de gönderilmiştir.
Şikayetçi, sözleşmenin 6.1., 6.2., 8.1. ve 19.1. maddelerinin ERİKLİ bayileri arasındaki
rekabeti engellediğini ileri sürmüştür. 2013 yılı Sözleşmesi’nin anılan maddeleri aşağıdaki
gibidir.
“(…..).”
(48) Aynı teşebbüsle yapılan güncel tarihli sözleşme ERİKLİ’den de talep edilmiştir. Yine
ERİKLİ ile CADDE SU arasında 29.03.2017 tarihinde akdedilen sözleşme (2017 yılı
Sözleşmesi) ise eski tarihli sözleşmeye göre 6.2., 8.1. ve 19.1. maddelerde farklılıklar arz
etmektedir10.
“(…..).”11

10 2017 yılı Sözleşmesinin önceki sözleşmeden farklı bölümleri için koyu (bold) karakter kullanılmıştır.
11 Sözleşme hükümlerinde geçen HN ifadesi, “Hizmet Noktası” ifadesinin kısaltmasıdır. CADDE SU bahse
konu sözleşmede “Hizmet Noktası” olarak belirlenmiştir. ŞİRKET ifadesi ise ERİKLİ’ye işaret etmektedir.
17-38/610-266
9/11

“(…..).”
(49) ERİKLİ’de yapılan yerinde inceleme sırasında teşebbüs yetkililerince temin edilen ve
Yalova ilinde faaliyet gösteren başka bir bayi ile 13.07.2017 tarihinde imzalanmış olan
diğer bir sözleşmenin de CADDE SU ile 29.03.2017 tarihinde imzalanan sözleşmedeki
ilgili hükümler ile birebir örtüştüğü tespit edilmiştir.
b) ERİKLİ’nin Bayilik Sözleşmeleri Hakkında Değerlendirme
(50) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine göre, “Belirli bir mal veya hizmet piyasasında
doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan
veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar”
hukuka aykırı ve yasaktır.
(51) 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin (2002/2 sayılı Tebliğ)
“Kapsam” başlıklı ikinci maddesi ise “üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde
faaliyet gösteren iki teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetlerin yeniden satımı
amacıyla yapılan” dikey anlaşmaların, anılan tebliğde belirtilen koşulları karşılaması
şartıyla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin yasaklamasından muaf tutulabileceğine
hükmetmektedir.
(52) Anılan koşullardan ilki dikey ilişkinin sağlayıcı tarafında bulunan teşebbüsün anlaşma
konusu mal veya hizmetleri sağladığı pazardaki payının %40’ı aşmamasıdır. Dosya
kapsamındaki verilere göre ERİKLİ’nin ve bağlı bulunduğu NESTLE grubunun damacana
su pazarındaki payı gerek miktar gerekse de değer olarak %40’lık eşiğin oldukça altında
kalmaktadır.
(53) Diğer taraftan, dikey sözleşmelerin grup muafiyetinden yararlanabilmeleri için 2002 sayılı
Tebliğ’in 4. maddesinde sayılan koşulların da karşılanıyor olması gerekmektedir. Anılan
maddenin (a) bendi uyarınca, sağlayıcı, bayinin kendi fiyatını belirlemesini
engelleyememekte, sabit veya asgari satış fiyatı haline gelmemesi koşuluyla azami satış
fiyatını belirlemesi veya fiyat tavsiyesinde bulunması mümkündür. Aynı maddenin (b)
bendine göre ise, sözleşme ile bayiye münhasır bir bölge tayin edilmesi, bayinin münhasır
bölgesi dışındaki bölgelere aktif satış yapmasının yasaklanması ve fakat diğer
bölgelerden gelen müşterilere pasif satış yapılabilmesi imkanı bulunmaktadır.
(54) 2002/2 sayılı Tebliğ’in üçüncü maddesine göre, “alıcının anlaşma konusu mal veya
hizmetlerle rekabet eden mal veya hizmetleri üretmesini, satın almasını, satmasını ya da
yeniden satmasını engelleyen doğrudan veya dolaylı her türlü yükümlülük…” olarak
tanımlanan rekabet etmeme yükümlülüğünün, aynı tebliğin beşinci maddesinin (a) bendi
uyarınca süresiz hale gelmemesi veya 5 yıldan uzun sürmemesi gerekmektedir. Aynı
maddenin (b) bendine göre, sağlayıcı tarafından alıcıya devredilen know-how’ı korumak
için zorunlu olması koşulu ve anlaşmanın sona ermesinden itibaren bir yılı aşmamak
kaydıyla alıcıya rekabet etmeme yükümlülüğü getirilmesi mümkündür.
(55) Bu bilgiler çerçevesinde Gökhan KURT tarafından, başvuru dilekçesine eklenen 2013 yılı
Sözleşmesinin ilgili hükümleri referans alınarak ileri sürülen
 bayilerin kendi bölgeleri dışında hiçbir bölgede su satışı yapamadığı,
 su sektöründe faaliyet gösteren başka bir markanın bayiliğinin alınamadığı,
 ERİKLİ tarafından belirlenen fiyat dışında bir fiyatla satış yapılamadığı
şeklindeki iddialardan ilk ikisinin 2002/2 sayılı Tebliğ hükümlerine aykırı olmadığı, ancak
son iddianın anılan Tebliğ’in 4(a) maddesine açıkça aykırı olduğu görülmektedir.

17-38/610-266
10/11

(56) Ne var ki ERİKLİ tarafından temin edilen 29.03.2017 tarihli ve Gökhan KURT tarafından
imzalı son sözleşmede yeniden satış fiyatının tespiti anlamına gelebilecek herhangi bir
düzenlemeye yer verilmediği, sözleşmenin ilgili konuyu düzenleyen 19.1. maddesinin tam
olarak 2002/2 sayılı Tebliğ ile uyumlu olduğu, dolayısıyla ERİKLİ’nin mevcut bayilik
sözleşmelerinin 2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan grup muafiyeti şartlarının tamamını
karşıladığı anlaşılmıştır.
I.4.2. 4054 sayılı Kanun’un 6. Maddesi Çerçevesinde Yapılan Değerlendirmeler
(57) Gökhan KURT tarafından şikayet edilen konulardan bir diğeri de ERİKLİ’nin diğer
markaların bayilerini piyasadaki hakim gücünü kullanarak transfer ettiği, diğer bayi ve
markaları ticari faaliyetten çekilmek zorunda bıraktığı, böylece hakim durumunu kötüye
kullandığı şeklindedir.
(58) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesඈnde “Bਟr veya bਟrden fazla teşebbüsün ülkenਟn
bütününde ya da bਟr bölümünde bਟr mal veya hਟzmet pਟyasasındakਟ hakਟm durumunu tek
başına yahut başkaları ਟle yapacağı anlaşmalar ya da bਟrlਟkte davranışlar ਟle kötüye
kullanması hukuka aykırı ve yasaktır” hükmüyle hakඈm durumun kötüye kullanılması ඈhlal
olarak nඈtelendඈrඈlmඈştඈr. Bu tanıma göre ඈkඈ şartın bඈrlඈkte varlığı halඈnde ඈhlalden
bahsedඈlebඈlecektඈr: ඈ) hakඈm durum ve ඈඈ) kötüye kullanma. Dolayısıyla çeşඈtlඈ yargı
kararlarında12 değඈnඈldඈğඈ üzere bu koşullardan bඈrඈnඈn eksඈklඈğඈ halඈnde Kanun’un 6.
maddesඈ kapsamında bඈr ඈhlalඈn varlığını ඈlerඈ sürmek mümkün değඈldඈr. Bu çerçevede, ඈlk
önce ERİKLİ’nඈn damacana su pazarında hakඈm durumda olup olmadığı, daha sonra ඈse
şඈkayet konusu bayඈ transferඈ uygulamalarının kötüye kullanma olarak nඈtelendඈrඈlඈp
nඈtelendඈrඈlemeyeceğඈ değerlendඈrඈlecektඈr.
(59) Damacana su pazarında son beş yıl dikkate alındığında, ERİKLİ’nin ekonomik bütünlük
içinde yer aldığı NESTLE grubunun değer bazında %(…..) ila %(…..) arasında değişen,
miktar bazında ise %(…..) ila %(…..) aralığında kalan bir paya sahip olduğu tespit
edilmiştir. En yakın rakipleri olan DANONE’nin ise anılan dönemde değer bazında %(…..)
ila %(…..), miktar bazında ise %(…..) ila %(…..) aralığında değişen paya sahip olduğu
görülmüştür. Pazarın kalan kısmında ise miktar bazında payı %(…..)’yi geçmeyen ve ülke
çapında faaliyet gösteren onlarca teşebbüs ile birlikte sayısı tam olarak tespit edilemeyen
birçok yerel teşebbüs bulunmaktadır. Dolayısıyla sahip olduğu pazar payı ve rakiplerin
çokluğu dikkate alındığında ERİKLİ’nin damacana su pazarında hakim durumda
bulunduğunu ileri sürmek mümkün görünmemektedir.
(60) Diğer taraftan, yerinde incelemelerde ERİKLİ’nin rakiplerinin ve onların bayilerinin
faaliyetlerini zorlaştırdığı, rekabet etmelerini engellediği yönündeki iddiaları desteleyecek
nitelikte herhangi bir tespitte bulunulmamıştır. Kaldı ki, başvuruda konu edildiği üzere
ERİKLİ’nin birçok DANONE bayisini transfer etmiş olması bir rekabet ihlalinden ziyade
rekabetin göstergesi olarak yorumlanabilecek bir durumdur. Nitekim ERİKLİ’den elde
edilen e-posta iletilerinden damacana su pazarındaki bütün firmaların birbirinden bayi
transfer ettiği ve birbirine bayi kaptırdığı anlaşılmıştır. Bayi kayıp-kazanç listelerinin
sürekli olarak takip edildiği, bayi transferinin damacana su pazarındaki rekabet
konularından biri olduğu görülmüştür.
(61) Dolayısıyla, ERİKLİ’nin dosya kapsamında incelenen davranışlarının 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesini ihlal eder nitelikte olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.

12 Danıştay 13. Dairesinin 03.04.2014 tarih, 2013/3606 E., 2014/1284 K. sayılı ve 27.05.2014 tarih,
2009/5608 E., 2014/2054 K. sayılı kararları; Ankara 14. İdare Mahkemesinin 02.10.2014 tarih, 2012/1803
E., 2014/1065 K. sayılı kararı.

17-38/610-266
11/11

J. SONUÇ
(62) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy