Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-30/616-268
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Adoçim Çimento Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin yönlendirmesiyle Tokat ilindeki hazır beton üreticilerinin anlaşarak 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri iddiası
Karar Tarihi: 03.09.2014

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2014-5-27 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-30/616-268
Karar Tarihi : 03.09.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : Mücteba ALTUN, Hasan ADIYAMAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Adoçim Çimento Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Dereboyu Cad. Meydan Sok. Beybi Giz Plaza No: 1 Kat: 13
Maslak İstanbul
- Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Kısıklı Caddesi No: 38 Altunizade Üsküdar İstanbul
- Albayraklar Beton Maden İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti.
Borsa Mah. Dereli Sok. No: 54/A Turhal Tokat
- Tokat Erdem Hazır Beton İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Gümenek Parkı Yanı Döllük Köyü Mevkii Tokat
- Votorantim Çim. San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Safa Mustafa DURAKOĞLU
Çakmak Avukatlık Bürosu, Piyade Sokak No: 18 C Blok Kat: 3
Çankaya Ankara
- Yanar Beton - Kerim Yanar
Behzat Bulvarı 10. Sok No: 39 Tokat
- Yılmaz Gelebür İnş. Nak. Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti.
Çay Mahallesi üzeri Taşocağı 920. Sok. No: 14 Tokat
(1) E. DOSYA KONUSU: Adoçim Çimento Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin yönlendirmesiyle
Tokat ilindeki hazır beton üreticilerinin anlaşarak 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal
ettikleri iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- Tokat ilinde faaliyet gösteren Adoçim Çimento Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Adoçim)’nin
yönlendirmesiyle Adoçim ve pazarda faaliyet gösteren diğer hazır beton üreticileri arasında
rekabeti kısıtlayıcı bir anlaşma yapıldığı,
- Söz konusu anlaşma sonucunda 2012-2013 yıllarında 80 TL olan hazır beton birim (m3)
fiyatının 2014 yılı başında 96 TL’ye, 2014 yılı 6. ayında ise 110 - 122 TL aralığına yükseldiği,
- Hazır betondaki söz konusu fiyat artışına karşın torbalı çimento fiyatının 2012 yılında 8 TL,
2014 yılında 8,75 - 9 TL olduğu,
iddia edilmektedir.

14-30/616-268
2/7

(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 29.5.2014 tarih ve 3082 sayı ile intikal eden başvuru
üzerine hazırlanan 19.6.2014 tarih ve 2014-5-27/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 25.6.2014 tarihli
Kurul toplantısında görüşülerek, 14-22/452-M sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan 20.8.2014 tarih ve 2014-5-27/ÖA sayılı
Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; önaraştırma konusuna ilişkin olarak Kanun’un 41.
maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Önaraştırma Yapılan Taraflar
I.1.1. Tokat Erdem Hazır Beton İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Erdem Beton)
(5) Tokat’da 1 adet hazır beton üretim tesisi bulunan teşebbüs kum ocağı ve nakliyat alanlarında
da faaliyet göstermektedir.
I.1.2. Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Akçansa)
(6) Marmara, Ege ve Karadeniz Bölgelerinde bulunan 35’in üzerindeki tesiste hazır beton üretimi
gerçekleştiren Akçansa’nın Tokat ilinde 1 adet hazır beton tesisi bulunmaktadır. Teşebbüsün
çimento, klinker ve agrega alanlarında da faaliyeti bulunmaktadır.
I.1.3. Adoçim
(7) Teşebbüsün Antalya, Tekirdağ ili Marmara Ereğlisi ilçesi ve Tokat ili Artova ilçesinde çimento
fabrikası ile Tokat merkez, Tokat Artova, Sivas ve Antalya’da hazır beton tesisleri
bulunmaktadır.
I.1.4. Votorantim Çim. San. ve Tic. A.Ş. (Votorantim)
(8) Votorantim, çimento, beton ve agrega, madencilik, metalurji (alüminyum, çinko, nikel), demir,
selüloz, konsantre portakal suyu ve finans sektörlerinde 24 ayrı ülkede faaliyet göstermektedir.
Türkiye’de Ankara-Hasanoğlan, Yozgat, Çorum ve Sivas’da bulunan 4 entegre çimento
fabrikası, Nevşehir ve Samsun’da 2 çimento öğütme/paketleme tesisi ile faaliyet gösteren
teşebbüsün Ankara, Kapadokya ve Karadeniz Bölgeleri’nde 14 hazır beton tesisi ve Ankara-
Lalahan, Kayseri-Bünyan’da 2 agrega ocağı bulunmaktadır.
I.1.5. Yılmaz Gelebür İnş. Nak. Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. (Gelebür Beton)
(9) Teşebbüsün Tokat’da 1 adet hazır beton üretim tesisi bulunmaktadır.
I.1.6. Albayraklar Beton Maden İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. (Albayraklar Beton)
(10) Teşebbüsün Tokat’da 2 adet hazır beton üretim tesisi bulunmaktadır.
I.1.7. Yanar Beton - Kerim Yanar (Yanar Beton)
(11) Tokat’da 1 adet hazır beton üretim tesisi bulunan Yanar Beton inşaat alanında da faaliyet
göstermektedir. Teşebbüs 2010 yılında durdurduğu hazır beton faaliyetine 2014 yılının
Temmuz ayında tekrar başlamıştır.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(12) Hazır beton; belirli oranlarda çimento, doğal veya yapay agrega, su ve belli katkı
malzemelerinin mikserle karıştırılması yöntemiyle üretilen bir inşaat malzemesidir. Hazır beton
ürünleri, kullanım amaçları bakımından C14, C16, C18, C20, C25 ve C25+ gibi alt kategorilere
ayrılabilse de, alt ürün grupları arasında yüksek arz ikamesi bulunmaktadır. Rekabet Kurulunun
yerleşik içtihadı uyarınca anılan ürünlere ilişkin alt ürün pazarı tanımlanmasına gerek
görülmemiş ve bu çerçevede ilgili ürün pazarı “hazır beton pazarı” olarak belirlenmiştir.
14-30/616-268
3/7

I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(13) Hazır beton bakımından ilgili coğrafi pazarın belirlenmesinde, hazır betonun en fazla iki saat
içinde tüketilmesinin gerekli olması sebebiyle yaklaşık 50 kilometre mesafeye kadar
taşınabiliyor olması göz önüne alınmaktadır.
(14) Hakkında önaraştırma yürütülen teşebbüsler Tokat il merkezi ve çevresinde faaliyet
göstermektedir. Bununla birlikte, yapılacak değerlendirmeyi değiştirmemesi nedeniyle dosya
kapsamında kesin bir ilgili coğrafi pazar belirlenmemiştir.
I.3. Yapılan İnceleme
(15) Dosya konusu iddia kapsamında hakkında önaraştırma yürütülen teşebbüslerde yapılan
yerinde incelemelerin yanısıra başvuru sahibi ile görüşme yapılmıştır.
(16) Başvuru sahibiyle yapılan görüşmede;
- 2010-2012 yılları arasında beton fiyatlarının sabit kaldığı, bu süreçte Albayraklar Beton’u
batırmak için özellikle düşük fiyat verildiğini düşündükleri, Adoçim’in Albayraklar Beton’a
çimento sağlamadığı duyumlarını aldıkları,
- Albayraklar Beton’un maddi sıkıntıya girdiği dönemde fiyatlarını düşürmeye başladığı ve 2013
yılının altıncı ayı sonrasında piyasadan çekilince fiyatlarda %30 seviyesinde bir artış meydana
geldiği,
- Söz konusu artışın nedeninin Albayraklar Beton’un pazardaki etkisini yitirmesinin yanı sıra
çimento ve beton üreticilerinin aralarında anlaşmalarından kaynaklanabileceğini düşündükleri
ifade edilmiştir.
(17) Albayraklar Beton yetkilileriyle yapılan görüşmede ise; 2013 yılında çek sıkıntılarından dolayı
icralık oldukları ve iflas ertelemeye gittikleri, acil nakit ihtiyaçlarından dolayı fiyatları düşürüp
satış yaptıkları, Adoçim’den çimento alamamalarının ödeme yapamamalarından kaynaklandığı
ifade edilmiştir.
(18) Dosya kapsamında teşebbüslerin Haziran 2012 - Haziran 2014 dönemine ilişkin C25 ve C30
türü1 hazır beton satışlarına ilişkin ağırlıklı ortalama fiyatları incelenmiş2 ve fiyatların -başvuru
konusu iddiaya paralel olarak- 2013 yılının 6. ayından itibaren artış trendine girdiği
anlaşılmıştır.3 Bu çerçevede aşağıda yapılacak olan değerlendirmeler Haziran 2012- Haziran
2013 ve Haziran 2013- Haziran 2014 dönemleri esas alınarak yapılacaktır.
(19) Teşebbüslerin anılan hazır beton türlerindeki aylık ağırlıklı ortalama satış fiyatlarının değişim
oranları4 incelendiğinde ise;
- Adoçim’in C25 beton fiyatlarının 2012 Haziran-2013 Haziran döneminde %(…..), C30 beton
fiyatlarının %(…..), 2013 Haziran-2014 Haziran döneminde C25’in %(…..), C30’un
%(…..)civarında arttığı,
- Akçansa’nın C25 beton fiyatlarının 2012 Haziran-2013 Haziran döneminde %(…..) arttığı,
C30 beton fiyatlarının ise %(…..) düştüğü, 2013 Haziran-2014 Haziran döneminde C25’in
%(…..), C30’un %(…..) civarında arttığı,

1 Tokat’da C25 ve C30 türü beton satışlarının tüm beton satışlarına oranının %75 civarında olması nedeniyle bu
iki beton türü esas alınmıştır.
2 Gelebür Beton tarafından gönderilen verilerin büyük kısmında müşterilere yapılan yıllık toplam satış miktar ve
fiyatlarında tarih belirtilmemesi nedeniyle bu veriler değerlendirmeye alınmamıştır.
3 Söz konusu fiyatların (teşebbüslerin ayrıştıramaması nedeniyle) nakliye ve pompa bedellerini içerdiği, bu
nedenle söz konusu fiyatların ürünün anılan tarihteki net fiyatı olmadığı ancak dönemler itibariyle fiyat artışlarına
ilişkin gösterge niteliği taşıdığı belirtilmelidir.
4 Değişim oranları bir önceki ay esas alınarak hesaplanmış olup, satış olmadığı ayda ve satış olsa bile satış
olmayan ayı takip eden ayda değişim oranı tire (-) olarak görünmektedir.
14-30/616-268
4/7

- Albayraklar Beton’un C25 beton fiyatlarının 2012 Haziran-2013 Haziran döneminde %(…..),
C30 beton fiyatlarının %(…..), 2013 Haziran-2014 Haziran döneminde C25’in %(…..), C30’un
%(…..) civarında arttığı,
- Erdem Beton’un C25 beton fiyatlarının 2012 Haziran-2013 Haziran döneminde %(…..) arttığı,
C30 beton fiyatlarının %(…..) düştüğü, 2013 Haziran-2014 Haziran döneminde C25’in %(…..),
C30’un %(…..) civarında arttığı,
- Votorantim’in C25 beton fiyatlarının 2012 Haziran-2013 Haziran döneminde %(…..) düştüğü,
C30 beton fiyatlarının %(…..), 2013 Haziran-2014 Haziran döneminde C25’in %(…..), C30’un
ise %(…..) civarında arttığı
tespit edilmiştir. Bu çerçevede teşebbüslerin ağırlıklı ortalama fiyat artış oranlarının birbirinden
farklılaştığı anlaşılmaktadır.
(20) Teşebbüslerin aynı dönemde gerçekleştirdikleri aylık bazda satış miktarlarına ise Grafik 1’de
yer verilmektedir.5

Grafik 1: …..(TİCARİ SIR)…..

(21) Hazır beton pazarının dönemsellik arz eden bir yapıya sahip olduğu ve kış sezonu olarak
nitelendirilen Kasım-Şubat döneminde genellikle hazır beton satışlarının düştüğü belirtilmelidir.
Grafikten ayrıca başvuru sahibi ve Albayraklar Beton yetkilileri ile yapılan görüşmelerde ifade
edildiği gibi Temmuz 2013’den itibaren Albayraklar Beton’un satışlarının hızlı bir şekilde
düştüğü görülmektedir.
(22) Bu noktada hazır beton üretiminde en büyük maliyet kalemi olan çimento fiyatları
incelenecektir. Adoçim ve Votorantim aynı zamanda çimento üreticisi olmaları nedeniyle kendi
ürettikleri çimentoyu kullanmaktadır. Bu nedenle Akçansa, Erdem Beton ve Albayraklar
Beton’un çimento alım fiyatları karşılaştırılmıştır.
(23) Dosya kapsamında Akçansa’nın çimento alım fiyatlarının Haziran 2012 - Haziran 2013
döneminde %(…..) düştüğü, Haziran 2013 - Haziran 2014 döneminde %(…..) arttığı,
Albayraklar Beton’un alım fiyatlarının Haziran 2012 - Haziran 2013 döneminde %(…..) düştüğü,
Haziran 2013 - Haziran 2014 döneminde %(…..) arttığı, Erdem Beton’un alım fiyatlarının ise
Haziran 2012 - Haziran 2013 döneminde %(…..) arttığı, Haziran 2013 - Haziran 2014
döneminde %(…..) arttığı tespit edilmiştir.6
(24) Hazır beton üretiminde en önemli maliyet kalemlerinden7 olan motorin fiyatları ise inceleme
konusu dönemde (2013 Haziran-2014 Haziran) %6,88, elektrik fiyatları ise %0,469 oranında
artış göstermiştir. Bunun yanı sıra doğrudan fiyat artış oranları tespit edilemeyen işçilik,

5 Albayraklar Beton’un 2012 yılının Ekim ve Kasım aylarına ilişkin verilerin gönderilmemesi nedeniyle söz konusu
teşebbüsün bu aylara ilişkin satışlarını kapsamamaktadır.
6 Değişim oranları ele alınan dönemin ilk ayının ağırlıklı ortalama fiyatı baz alınarak son ayın ortalama fiyatındaki
fiyat artış oranı olarak hesaplanmıştır.
7 Hazır beton maliyetlerinin yaklaşık %65’ini çimento ve agrega, %20’sini motorin, taşıma ve pompalama
maliyetleri oluşturmaktadır (Rekabet Kurulunun 16.10.2012 tarih ve 12-50/1445-492 sayılı Kararı).
8 01.06.2013-01.07.2014 tarihleri arasında Tokat merkez ilçesinde gerçekleşen motorin fiyatları esas alınmıştır.
Kaynak:
9 Tedaş'ın tarifelerinde yer alan, Diğer Tüm Dağıtım Sistemi Kullanıcıları - Dağıtım Şirketinden enerji alan
tüketiciler (Görevli Tedarik Şirketinden enerji alan tüketiciler) - Tek Terimli Tarife - Sanayi - Orta Gerilim ve Aktif
Enerji – Tek zamanlı bedelleri ölçüt olarak kabul edilmiştir. Fiyat artışıyla kıyaslama yapabilmek üzere Tedaş’ın
uyguladığı tarifelerden 01.07.2013-01.10.2013 tarihleri arasında geçerli olan tarife (22,73 kr/kWh) ve 01.07.2014
tarihinden itibaren geçerli olan tarife (22,8363 kr/kWh) esas alınmıştır.
14-30/616-268
5/7

malzeme ve diğer bütün maliyetlerin ilişkilendirilmesi mümkün olan üretici fiyatları endeksine
göre enflasyon oranı10 %10,54 olarak ölçülmüştür.
(25) Fiyatların genel olarak yatay bir seyir izlediği 2012 Haziran-2013 Haziran döneminde ise
çimento fiyatlarının da yatay bir seyir izlediği, buna karşın motorin fiyatlarının %11,2, elektrik
fiyatlarının %4, agrega fiyatlarının ise %(…..)11 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun yanı
sıra doğrudan fiyat artış oranları tespit edilemeyen işçilik, malzeme ve diğer bütün maliyetlerin
ilişkilendirilmesi mümkün olan üretici fiyatları endeksine göre enflasyon oranı %5,2 olarak
ölçülmüştür.
I.4. Değerlendirme
(26) Rekabet hukuku kapsamında anlaşma olarak nitelendirilebilecek bir ihlalden söz edebilmek
için teşebbüslerin ortak bir amaç veya sonuca yönelik niyetlerinin örtüştüğünün, bu amaca
yönelik bağlılığın bilinçli olduğunun ortaya konulması gerekmektedir. Bu bağlamda, söz konusu
ilişkiyi tespit etmek amacıyla kullanılan delilleri birincil ve ikincil deliller olmak üzere ikiye
ayırmak mümkündür.
(27) Birincil deliller, teşebbüsler arasında bir anlaşmanın ya da irade uyuşmasının gerçekleştiğini
açıkça ortaya koyan deliller olarak ifade edilebilir. Bu deliller, taraflar arasında fiyat politikası,
pazar paylaşımı vb. unsurların belirlenmesi için iletişim kurulduğunu ve iletişimin içeriğine ilişkin
bilgileri gösteren belgelerdir. Bu deliller taraflar arasındaki anlaşmayı gösteren toplantı
tutanakları, el yazıları, notlar, elektronik posta gibi yazılı metinler olduğu için ispat standardı
bakımından güçlü delillerdir.
(28) Birincil delillere kıyasla daha düşük ispat gücüne sahip olan ikincil deliller ise, “iletişim delilleri”
ve “ekonomik deliller” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İletişim delilleri; teşebbüsler arasında
toplantı, telefon vb. yolla bir anlaşmanın unsurları hakkında iletişim kurulduğunu gösteren,
ancak anlaşmanın esasına ilişkin bilgi içermeyen delilleri ifade etmektedir. Bu delil türünün en
sık rastlanan örnekleri teşebbüslerin ortak bir varış noktasına seyahat ettiklerini gösteren
kayıtlar, belirli bir toplantı veya etkinliğe katılımı gösteren deliller, konaklama veya toplantı
salonu kiralanmasına ilişkin faturalar ile rakiplerle ticari sır niteliğindeki hususların
görüşüldüğüne ilişkin bilgi içeren ancak uzlaşmanın sağlandığını tek başına ispatlayamayan
toplantı notları ve iç yazışmalardır.
(29) Dosya konusu iddia Tokat ili ve çevresinde faaliyet gösteren hazır beton üreticisi teşebbüslerin
birlikte fiyat belirledikleri ve Adoçim’in bölgedeki hazır beton üreticilerine fiyatları yükseltmeye
yönelik baskı yaptığı iddiasıdır. Dosya kapsamında yapılan incelemelerde söz konusu iddiayı
destekleyecek nitelikte herhangi bir bilgi veya belgeye ulaşılamamıştır. Bu sebeple dosya
kapsamında yapılan incelemelerde birincil delillere ve ikincil deliller arasında yer alan iletişim
delillerine ulaşılamadığı anlaşılmaktadır. Bu çerçevede “ekonomik deliller”in değerlendirilmesi
gerekmektedir.
(30) Yukarıda yer verildiği gibi dosya kapsamında teşebbüslerin iddia konusu dönemdeki fiyat
hareketleri incelenmiştir. Bu çerçevede Haziran 2013- Haziran 2014 döneminde, C25 türü hazır
beton ağırlıklı ortalama fiyatlarının %18-40 oranında, C30 türü hazır beton ağırlıklı ortalama
fiyatlarının %10-33 oranında arttığı tespit edilmiştir. (Haziran 2012 - Haziran 2013 döneminde
fiyat artış oranları daha düşüktür, hatta bazı dönemlerde fiyatlar düşmüştür.) Bununla birlikte,
Haziran 2013- Haziran 2014 döneminde;
- Çimento ağırlıklı ortalama fiyatlarının yaklaşık %14-21,
- Motorin fiyatlarının %6,8,
- Elektrik fiyatlarının %0,46,

10
11 Adoçim’in agrega maliyet artış oranı %(…..), Erdem Beton agrega maliyet artış oranı %(…..) olarak
hesaplanmıştır.
14-30/616-268
6/7

- Agrega fiyatlarının %(…..)12 oranında,
- Doğrudan fiyat artış oranları tespit edilemeyen işçilik, malzeme ve diğer bütün maliyetlerin
ilişkilendirilmesi mümkün olan üretici fiyatları endeksinin ise %10,54 oranında arttığı
tespit edilmiştir.
(31) Yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler ışığında;
- Tokat ili ve çevresinde faaliyet gösteren hazır beton üreticisi teşebbüsler arasında hazır
beton fiyatlarının belirlenmesine yönelik bir anlaşmanın ve/veya taraflar arasında bir
iletişimin varlığına dair herhangi bir delil elde edilemediği,
- Teşebbüslerin beton satış fiyatlarının ve fiyat artış oranlarının ay ve yıl bazında birbirinden
farklılaştığı,
- Albayraklar Beton’un maddi sıkıntı ve nakit para ihtiyacı nedeniyle Haziran 2012- Haziran
2013 döneminde fiyatları düşürdüğü, borçlarını ödeyemez duruma gelmesiyle ise Haziran
2013’den itibaren fiyatların yükselmeye başladığı
(32) anlaşılmaktadır. Teşebbüslerin maliyetlerine ilişkin olarak yukarıda yer verilen hususlar da
dikkate alındığında dosya konusuna ilişkin olarak soruşturma açılmasına gerek olmadığı
sonucuna ulaşılmıştır.


12 Adoçim ve Erdem Beton’dan edinilen bilgilere göre hesaplanmıştır. Adoçim’in 2013 Haziran-2014 Haziran
dönemindeki agrega maliyeti %(…..), Erdem Beton’un agrega maliyeti ise %(…..) artmıştır.
14-30/616-268
7/7

J. SONUÇ
(33) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi
uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.
















Full & Egal Universal Law Academy