- Suçun Unsurlarının İncelenmesi
- Hukuki Savunmalar
- Tevsii Tahkikat Talebi
- Maddi Zararlar
- Koruma Tedbirlerinin Kaldırılması
- Talep Sonucu
- Delil Listesi
TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU (TCK MD. 179) KAPSAMINDA HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE SAVUNMA ESASLARI
Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) "Genel Tehlike Yaratan Suçlar" bölümünde düzenlenen Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu (TCK Md. 179), toplumun can ve mal güvenliğini trafik ortamında korumayı amaçlayan önemli bir düzenlemedir. Bu suç tipi, trafik düzeninin ve akışının güvenli bir şekilde sürdürülmesine yönelik eylemleri cezalandırarak, trafikteki potansiyel tehlikelerin önlenmesini hedefler. İşbu makalede, TCK Md. 179'da tanımlanan suçun hukuki niteliği, unsurları, yargılama sürecindeki önemli noktalar ve savunma mekanizmaları, doktrin ve mevzuat ışığında ayrıntılı olarak incelenecektir.
1. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇUNUN (TCK MD. 179) HUKUKİ NİTELİĞİ VE KAPSAMI
TCK Md. 179, temel olarak bir tehlike suçudur. Tehlike suçları, zararın meydana gelmesi şart koşulmaksızın, belirli eylemlerin gerçekleştirilmesiyle kamu güvenliği veya bireylerin hakları açısından tehlike oluşturulmasını cezalandırır. TCK Md. 179'un bazı fıkraları somut tehlike suçu niteliği taşırken (örneğin m. 179/1), bazıları ise soyut tehlike suçu olarak kabul edilir (örneğin m. 179/3).
Korunan hukuki değer, genel anlamda kamu güvenliği olmakla birlikte, özelde trafik düzeninin ve bu düzene katılan bireylerin can ve mal emniyetidir. Kanun koyucu, trafik akışını tehlikeye sokabilecek çeşitli hareketleri tanımlayarak bu hukuki değeri koruma altına almıştır.
TCK Md. 179, üç fıkrada farklı eylem tiplerini düzenlemektedir:
a. TCK Md. 179/1: Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güvenliğini tehlikeye sokacak şekilde; trafik işaretlerini değiştirmek, kullanılamaz hale getirmek, kaldırmak, yanlış işaretler vermek, geçiş yollarına engel koymak veya teknik sistemlere müdahale etmek suretiyle başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından bir tehlikeye neden olmak. Bu fıkra, aktif müdahalelerle trafik güvenliğinin tehlikeye atılmasını düzenler ve somut bir tehlikenin varlığını arar.
b. TCK Md. 179/2: Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare etmek. Bu fıkra, soyut bir tehlike suçu olarak değerlendirilir ve sürücünün tehlikeli davranışını cezalandırır; fiilen bir zararın veya somut bir tehlikenin oluşması şart değildir, tehlikeli biçimde araç kullanmak yeterlidir.
c. TCK Md. 179/3: Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek hâlde olmasına rağmen araç kullanmak. Bu fıkra da soyut tehlike suçu niteliğindedir ve belirli bir seviyenin üzerinde alkol veya uyuşturucu madde etkisi altında araç kullanma eylemini, başkaca bir tehlike oluşmasa dahi cezalandırır.
2. SUÇUN UNSURLARI
Ceza hukukunda bir fiilin suç olarak nitelendirilebilmesi için kanunda tanımlanan tipe uygun olması, yani maddi ve manevi unsurları taşıması ve hukuka aykırı olması gerekmektedir. TCK Md. 179 açısından bu unsurlar şu şekilde incelenebilir:
a. Maddi Unsurlar:
* Fail: Suçun faili, TCK Md. 179/1 açısından herhangi bir kişi olabilirken, TCK Md. 179/2 ve 179/3 açısından ise aracı "sevk ve idare eden" kişi olabilir.
* Mağdur: Suçun mağduru, doğrudan doğruya toplumu oluşturan herkestir. Zira suçla korunan hukuki değer kamu güvenliği ve toplumun trafik emniyetidir. Eylemden zarar gören veya tehlikeye maruz kalan kişiler ise suçtan zarar gören sıfatını haiz olabilirler.
* Suçun Konusu: Suçun konusu, trafik güvenliğidir. Eylemlerin bu güvenliği tehlikeye düşürmesi gerekir.
* Hareket: Suçun hareket unsuru, TCK Md. 179'un ilgili fıkralarına göre değişiklik gösterir:
* TCK Md. 179/1: Bu fıkrada sayılan seçimlik hareketlerden birinin (işaretleri değiştirme, bozma, kaldırma, yanlış işaret verme, engel koyma, teknik sisteme müdahale) yapılması ve bu hareket sonucu başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından somut bir tehlikenin meydana gelmesi gerekir (Madde 6a). Bu tehlikenin varlığı, her somut olayda ayrıca değerlendirilmelidir.
* TCK Md. 179/2: Ulaşım aracını, kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare etmektir. Burada sürüş şeklinin objektif olarak tehlike yaratmaya elverişli olması yeterlidir (Örneğin, aşırı hız, makas atma, ters yönde gitme gibi). Tehlikenin somut olarak ortaya çıkması aranmaz.
* TCK Md. 179/3: Alkol, uyuşturucu madde veya sair bir nedenle (örneğin aşırı yorgunluk, hastalık) aracı güvenli süremeyecek durumda iken araç kullanmaktır. Alkol için yasal sınırların (hususi araç sürücüleri için 0.50 promil, ticari araç sürücüleri için 0.20 promil) üzerinde alkollü olmak veya doktor raporuyla güvenli sürüş yeteneğinin kaybedildiğinin tespiti bu fıkranın uygulanması için yeterlidir. Soyut tehlike suçu olduğundan, tehlikeli bir sürüş sergilenmese veya kaza yapılmasa dahi suç oluşur.
* Netice: TCK Md. 179/1 açısından netice, hareket sonucunda somut bir tehlikenin meydana gelmesidir. TCK Md. 179/2 ve 179/3 açısından ise hareketin yapılmasıyla suç tamamlanır, ayrıca bir tehlike veya zarar neticesinin doğması aranmaz (soyut tehlike suçu).
b. Manevi Unsur:
* TCK Md. 179/1 ve 179/2'de düzenlenen suçlar kasten işlenebilir. Failin, gerçekleştirdiği hareketin trafik güvenliğini tehlikeye düşüreceğini bilmesi ve istemesi (doğrudan kast) veya en azından öngörmesi ve kabullenmesi (olası kast) gerekir. Genel kast yeterlidir, özel bir saikle hareket edilmesi aranmaz. İşbu Dilekçe'de de suçun manevi unsurunun gerçekleşmediği iddia edilmektedir (Madde IV/C).
* TCK Md. 179/3 açısından manevi unsur tartışmalıdır. Doktrinde bir görüş, failin alkollü veya madde etkisinde olduğunu bilerek araç kullanmasının kast olarak yeterli olduğunu savunurken; diğer bir görüş, bu fıkranın objektif cezalandırılabilme koşulu aradığını, manevi unsurun ayrıca aranmayacağını belirtmektedir. Yargıtay uygulamalarında genellikle, kişinin alkollü olduğunu bilerek araç kullanması kastın varlığı için yeterli görülmektedir.
* Taksirle trafik güvenliğini tehlikeye sokma eylemi TCK Md. 179 kapsamında cezalandırılmaz. Ancak, taksirli bir hareket sonucu yaralanma (TCK Md. 89) veya ölüm (TCK Md. 85) meydana gelmişse, fail bu suçlardan sorumlu tutulur.
c. Hukuka Aykırılık Unsuru:
* Fiilin suç teşkil etmesi için aynı
T.C.
...
... CEZA MAHKEMESİNE
ESAS NO :
SANIK : TC:
Adresi:
MÜDAFİ : Av.
KATILAN / MÜŞTEKİ : TC:
Adresi:
VEKİLİ : Av.
SUÇ : 1. ... (TCK Md. ... )
2. ... (TCK Md. ... )
3. ... (TCK Md. ... )
SUÇ TARİHİ :
KONU : Savunma dilekçesidir.
AÇIKLAMALAR :
I. MÜVEKKİL HAKKINDA BİLGİ:
Müvekkilim _._.20_ tarihinde ...'da doğmuştur. ... mezunu olup, ... olarak çalışmaktadır. Aylık geliri ... TL'dir.
II. SAVUNMA ÖZETİ:
Aşağıda ayrıntılı olarak açıklanan savunmamızın maddeler halindeki kısa özetidir:
1. ...
2. ...
III. SUÇA İLİŞKİN VAKIALAR:
Suça ilişkin fiillerin ayrıntılı açıklamalarıdır:
1. ...
2. ...
IV. HUKUKİ SAVUNMALARIMIZ:
I. TCK MD. ... "..." SUÇUNA İLİŞKİN SAVUNMAMIZ:
A. Suçun Kanun ve Doktrindeki Unsurlarına İlişkin Açıklamalar:
1. TCK Md.179 'de tanımlanan suçun tüm unsurları gerçekleşmemiştir. Suçun unsurları kanunda ve doktrinde şu şekilde sıralanmıştır:
a) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirmek, kullanılamaz hale getirmek, konuldukları yerden kaldırmak, yanlış işaretler vermek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koymak ya da teknik işletim sistemine müdahale etmek, fiilleriyle başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olmak
b) Suç işleme kastı
c) Olayda hukuka uygunluk nedeninin bulunmaması
B. Suçun Maddi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suça özgü maddi unsurlar gerçekleşmemiş olup, unsurların tamamlanmaması sebebiyle bu suçtan ceza verilemez.
2. ...
C. Suçun Manevi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suçun kanunda tanımlanan manevi unsurları gerçekleşmemiştir.
2. ...
D. Somut Olayda Cezai Sorumluluğu Kaldıran Hukuka Uygunluk Nedeni Bulunmaktadır:
1. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve suç fiilini hukuka uygun hale getiren nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
2. ...
E. Somut Olayda Ceza Sorumluluğunu Azaltan İndirim Nedenleri Bulunmaktadır:
1. Yukarıda açıklandığı üzere Müvekkilimin hakkında beraat kararı verilmesi gerekmektedir. Sayın Mahkemeniz aksi kanaatte olacak ise Müvekkilim hakkında uygulanacak olan cezanın tayininde indirim uygulanması gerekmektedir.
2. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve cezai sorumluluğu azaltan nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
3. ...
II.TCK MD. ... "..." SUÇUNA İLİŞKİN SAVUNMAMIZ:
A. Suçun Kanun ve Doktrindeki Unsurlarına İlişkin Açıklamalar:
1. TCK Md ... 'de tanımlanan suçun tüm unsurları gerçekleşmemiştir. Suçun unsurları kanunda ve doktrinde şu şekilde sıralanmıştır:
a) ...
b) Suç işleme kastı
c) Olayda hukuka uygunluk nedeninin bulunmaması
B. Suçun Maddi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suça özgü maddi unsurlar gerçekleşmemiş olup, unsurların tamamlanmaması sebebiyle bu suçtan ceza verilemez.
2. ...
C. Suçun Manevi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suçun kanunda tanımlanan manevi unsurları gerçekleşmemiştir.
2. ...
D. Somut Olayda Cezai Sorumluluğu Kaldıran Hukuka Uygunluk Nedeni Bulunmaktadır:
1. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve suç fiilini hukuka uygun hale getiren nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
2. ...
E. Somut Olayda Ceza Sorumluluğunu Azaltan İndirim Nedenleri Bulunmaktadır:
1. Yukarıda açıklandığı üzere Müvekkilimin hakkında beraat kararı verilmesi gerekmektedir. Sayın Mahkemeniz aksi kanaatte olacak ise Müvekkilim hakkında uygulanacak olan cezanın tayininde indirim uygulanması gerekmektedir.
2. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve cezai sorumluluğu azaltan nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
3. ...
V. TEVSİİ TAHKİKAT TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR:
1. Müvekkil aleyhine yürütülen soruşturmada iddia makamı tarafından eksik inceleme ve araştırma yapılmıştır.
2. Ayrıca iddia makamının mütalaasında dayanmış olduğu ... hususlarına ilişkin deliller ... Cumhuriyet Başsavcılığının / soruşturma numaralı dosyasının içerisinde yer almamaktadır.
3. CMK Md. 217/1 hükmü uyarınca, hakim kararını ancak duruşmaya getirilmiş ve huzurunda tartışılmış delillere dayandırabilir.
4. CMK Md. 160/2 'ye göre Cumhuriyet Savcısı Şüphelinin sadece aleyhine olan delilleri değil, aynı zamanda lehine olan delilleri de toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlü iken soruşturma kapsamında aşağıda belirtilmiş olan deliller toplanmamıştır.
5. Tüm bu nedenle